H ετοιμολογία της ονομασίας του, καθώς προέρχεται από την αραβική λέξη ‘'kawah’ σημαίνει δύναμη και εκφράζει αυτή την ιδιότητα του καφέ. Ο καφές αποτελεί το αγαπημένο και πιο διάσημο ρόφημα που συντροφεύει ευχάριστα την παρέα ή την οικογένεια.

Πατρίδα του θεωρείται η Αιθιοπία και πιο συγκεκριμένα η περιοχή Κάφα. Η καλλιέργειά του όμως (περίπου το 8ο αιώνα μ.Χ.) και η διάδοσή του ξεκίνησε από την Υεμένη και το γνωστό λιμάνι της, τη Μόκα, στο οποίο οι Άραβες εμπορεύτηκαν για πρώτη φορά τους κόκκους του καφέ.

Γρήγορα άρχισε να γίνεται παγκοσμίως γνωστός, αλλά μόλις τον 15ο αιώνα κορυφώθηκε η φήμη και η διάδοσή του, ενώ τότε άνοιξαν και τα πρώτα καφενεία.

Αν και στην αρχή ο καφές θεωρήθηκε ως φάρμακο (ανακουφίζει τον πόνο, θεραπεύει αναπνευστικά προβλήματα) οπότε τη διάθεσή του την όριζαν γιατροί, στη συνέχεια βρήκε το ρόλο του ως ρόφημα που ανεβάζει τη διάθεση και διεγείρει το πνεύμα.

Έτσι, ξεκίνησε και το ταξίδι του καφέ προς την Ευρώπη – παρά τις μεγάλες προσπάθειες των Αράβων να επιβάλλουν μονοπώλιο στην εμπορία του, φθάνοντας πρώτα στην Κωνσταντινούπολη, έπειτα στη Βενετία, τη Ρώμη, την Ολλανδία και την υπόλοιπη Ευρώπη και, τέλος στην Αμερική.

O καφές, καρπός (περιέχει 2 σπόρους) ενός θάμνου που ανήκει στην οικογένεια των Ρουβιϊδών, διακρίνεται σε δύο είδη: τον Coffea Arabica και τον Coffea Conefora Robusta. Τη μεγαλύτερη παραγωγή καφέ σήμερα, κατέχει η Βραζιλία και τη μεγαλύτερη κατανάλωση οι Σκανδιναβικές χώρες.

Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά συστατικά και οφέλη για την υγεία

Όλες οι ιδιότητες του καφέ, είτε ευεργετικές είτε αρνητικές, οφείλονται σε μια ουσία που περιέχεται... την καφεΐνη. Πρόκειται για ένα αλκαλοειδές συστατικό, του οποίου η συγκέντρωσή του ποικίλει ανάλογα με το είδος του καφέ.

Σύμφωνα με πολλές μελέτες, ο καφές βελτιώνει την πνευματική απόδοση, καθώς η διεγερτική της δράση στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη σκέψη και αντίδραση, τη μεγαλύτερη εγρήγορση, συμβάλλει στη μνήμη και την ακρίβεια καθώς και σε μια βελτιωμένη προσοχή και μειωμένη ανία.

Σε μια άλλη μελέτη αναφέρθηκε ότι 200mg καφεΐνης βελτιώνουν σημαντικά την απόδοση στην οδήγηση.

Μια άλλη δράση του καφέ αφορά στην ανακούφιση από το άσθμα (βρογχοδιασταλτικό) καθώς βελτιώνει την αναπνοή, γι’ αυτό και αποτελεί βοηθητική θεραπεία για ασθματικούς. Η ιδιότητα αυτή του καφέ, οφείλεται στη δράση της καφεΐνης, καθώς διαστέλλει τους βρογχικούς σωλήνες διευκολύνοντας την αναπνοή και μειώνοντας παράλληλα την κούραση των αναπνευστικών μυών.

Δύο ποτήρια καφέ σκέτου, αρκούν για να δράσουν αποτελεσματικά, ενώ βοηθούν ταυτόχρονα στην αναστολή της αλλεργικής καταρροής. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα παιδιά, καθώς η κατανάλωση καφέ, περιορίζεται αυστηρώς σε μια κατάλληλη και ιατρικώς καθοδηγούμενη φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση αναπνευστικών προβλημάτων.

Ο καφές, από την άλλη, αυξάνει την σωματική ενέργεια και βελτιώνει τη φυσική αντοχή. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη παρατείνει την αντοχή κατά τη διάρκεια μιας έντονης φυσικής δραστηριότητας, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που παρομοιάζεται με φυσικό ‘ντοπάρισμα’.

Πιο συγκεκριμένα, η καφεΐνη προλαμβάνει τη μυϊκή κόπωση και αυξάνει την ικανότητα λιπόλυσης του οργανισμού για την παραγωγή ενέργειας, που χρησιμοποιείται άμεσα όταν την χρειαστεί.

Συν τοις άλλοις, προλαμβάνει την τερηδόνα καθώς εμποδίζει τη βακτηριακή διαδικασία που την προκαλεί. Κυρίως λόγω των τανινών που περιέχει, ο καφές λειτουργεί ως φυσικό στοματικό διάλυμα καθαρισμού.

Τέλος, ο καφές ανεβάζει τη διάθεση και δρα ως αντικαταθλιπτικό φάρμακο. Ανέκαθεν οι άνθρωποι έπιναν καφεϊνούχα ροφήματα, για να περιορίζουν όχι μόνο τα αισθήματα μελαγχολίας αλλά και αισθήματα κατάθλιψης.

Το δραστικό συστατικό εντοπίζεται στα μόρια της καφεΐνης, τα οποία ενώνονται σε εγκεφαλικά κύτταρα, απομακρύνοντας τους νευροδιαβιβαστές, που με τη σειρά τους ελευθερώνουν χημικές ουσίες που χαλούν την διάθεση. Έτσι, κυριαρχούν στην κυκλοφορία μόνο οι χημικές ουσίες που μας φτιάχνουν τη διάθεση και αισθανόμαστε ευεξία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η καφεΐνη είναι ουσία ταχείας δράσης, απορροφάται γρήγορα και εμφανίζεται στα υγρά των ιστών 5 λεπτά μετά την κατάποση. Εισέρχεται γρήγορα και εύκολα στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, ενώ απορροφάται σχεδόν ολόκληρη η ποσότητα μέσα σε 20-30 λεπτά.

Η δράση της διαρκεί συνήθως 4 με 6 ώρες. Τέλος, η καφεΐνη δεν συσσωρεύεται στο αίμα, ενώ μόνο το 1% της καφεΐνης αποβάλλεται χωρίς προηγουμένως να μεταβολιστεί.

Αντιλαμβανόμαστε, επομένως, ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας. Μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες, που μας θωρακίζουν και μας προστατεύουν από νοσήματα φθοράς, αυξάνοντας έτσι το προσδόκιμο επιβίωσης.

Η κατανάλωση καφέ με μέτρο έχει τα καλύτερα αποτελέσματα και τη μεγαλύτερη απόλαυση.

Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης

Η καλύτερη δόση φαίνεται πως είναι δύο ποτήρια κανονικού καφέ την ημέρα – ένα το πρωί και ένα το απόγευμα. Αυτή είναι η ιδανική ποσότητα (250mg καφεΐνης) για να διατηρείστε σε εγρήγορση και να είστε συγκεντρωμένοι, να ανεβάζετε τη διάθεσή σας και να αυξάνετε τη φυσική σας αντοχή.

Αν αθλείστε και θέλετε να αυξήσετε την απόδοσή σας πίνετε το καφέ 20-30 λεπτά πριν την έναρξη της δραστηριότητας.

Πάνω από πέντε ποτήρια την ημέρα, όμως, θα σας δημιουργήσουν πρόβλημα (καρδιοπάθειες, έλκος, αύξηση αρτηριακής πίεσης, αλληλεπίδραση με φάρμακα, οστεοπόρωση, υπερχοληστεριναιμία), ενώ το βράδυ δεν ενδείκνυται για τα άτομα που υποφέρουν από αϋπνίες (Crit Rev Food Sci Nutr.

2006). Είναι προτιμότερο να πίνετε τον καφέ σας πριν το φαγητό, για καλύτερα αποτελέσματα (δεν δυσκολεύει την διαδικασία της πέψης).

Μπορείτε να τον απολαύσετε σκέτο, με ζάχαρη, με ταχίνι, με μέλι, με σαντιγί, με σιρόπια, με φουσκάλες ή με ανάμειξη με γάλα, κρέμα γάλακτος, σοκολάτα, καρυκεύματα, παγωτό, αλκοόλ, κανέλα.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών
Οι συμπεριφορές που επιδεινώνουν την κατάθλιψη