Η απόδοση των επενδύσεων σε καινοτόμες τεχνολογίες και υλικά

'Το τελευταίο χρονικό διάστημα ακούμε συνεχώς ότι ο δρόμος για την έξοδο από την οικονομική κρίση που βιώνουμε είναι η καινοτομία, η ανάπτυξη και η εξωστρέφεια.

Για ποιο λόγο όμως είναι τόσο σημαντική η καινοτομία;
Η επιτυχημένη καινοτομία συνδέεται άρρηκτα με την οικονομική απόδοση. Αποτελεί κινητήριο μοχλό της οικονομικής ανάπτυξης, ενώ έχει και ευρύτερα οφέλη για την κοινωνία.

Οι νέες ιδέες και ανακαλύψεις βελτιώνουν την ποιότητα ζωής μας και μπορεί να οδηγήσουν σε βελτιωμένα πρότυπα ασφαλείας, βελτιωμένη ιατρική περίθαλψη, προϊόντα καλύτερης ποιότητας καθώς και προϊόντα και υπηρεσίες φιλικά προς το περιβάλλον.

Η καινοτομία έχει αυξήσει την παραγωγικότητά μας σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από εκείνα των προηγούμενων γενεών και έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο ζωής μας.

Ο ρυθμός των αλλαγών που συντελούνται στις μέρες μας αυξάνεται με αλματώδη ταχύτητα. Ο κόσμος μεταβαίνει από τη βιομηχανική εποχή στην εποχή της γνώσης.

Η καινοτομία μαζί με την εκπαίδευση αποτελούν πλέον τα κύρια συστατικά επιτυχίας στην παγκόσμια οικονομία της γνώσης.

Οι ιδέες που γεννιούνται ανά τον κόσμο δεν έχουν τέλος. Κι όταν οι ιδέες αυτές αρχίσουν να δημιουργούν αξία μεταμορφώνονται σε καινοτομία.

Οι καλές ιδέες άλλωστε δεν έχουν καμία χρησιμότητα παρά μόνο όταν υλοποιούνται και η υλοποίηση τους μπορεί να μειώσει το κόστος παραγωγής, να οικοδομήσει νέες αγορές, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και να αναδειχθεί σε κινητήριο μοχλό της απόδοσης, ενισχύοντας την κερδοφορία, δημιουργώντας νέες θέσεις απασχόλησης και αυξάνοντας το μερίδιο μιας επιχείρησης στην αγορά και την ανάπτυξη.

Άλλωστε, όλες οι ανθρωπογενείς αλλαγές, που έχει βιώσει ο πλανήτης μας, προήλθαν από την ανάγκη του ανθρώπου να αναζητά το νέο και το διαφορετικό. Η ίδια η ανθρώπινη φύση είναι συνυφασμένη με αυτή την ανάγκη.

Στο ερώτημα γιατί συμβαίνουν τεχνολογικές αλλαγές, γιατί καινοτομούν οι επιχειρήσεις, η απάντηση είναι ότι οι επιχειρήσεις αναζητούν προσόδους. Ένα νέο τεχνολογικό εργαλείο αποτελεί πηγή πλεονεκτημάτων για αυτόν που καινοτομεί.

Στην περίπτωση των καινοτομιών στις διαδικασίες, που επιφέρουν βελτίωση της παραγωγικότητας, η επιχείρηση αποκτά ένα πλεονέκτημα από πλευράς κόστους σε σχέση με τους ανταγωνιστές της.
Αυτό της επιτρέπει να διευρύνει το μερίδιό της στην αγορά και να αναζητήσει νέα οικονομικά οφέλη, είτε αυξάνοντας το περιθώριο κέρδους της, είτε (ανάλογα με την ελαστικότητα ζήτησης) συνδυάζοντας χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους σε σχέση με τους ανταγωνιστές.

Στην περίπτωση της καινοτομίας προϊόντων, η επιχείρηση έρχεται σε μονοπωλιακή θέση, είτε κατοχυρώνοντας ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είτε κερδίζοντας το χρόνο που περνάει μέχρι να τη μιμηθούν οι ανταγωνιστές της. Αυτή η μονοπωλιακή θέση επιτρέπει στην επιχείρηση να ορίσει υψηλότερες τιμές στην αγορά, και επομένως να αποκομίσει επιπλέον κέρδη.

Οι περισσότερες αναπτυγμένες χώρες κατατάσσουν την καινοτομία σε υψηλή θέση ως προς τον προγραμματισμό της χάραξης πολιτικής, δεδομένου ότι αντιλαμβάνονται όλο και με περισσότερη σαφήνεια τη σπουδαιότητά της. Η καινοτομία βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε οικονομικής πολιτικής.

Η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει περισσότερο και καλύτερα στην έρευνα και την καινοτομία. Περισσότερη έρευνα και καινοτομία είναι κρίσιμης σημασίας, προκειμένου να δημιουργηθεί μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και να τονωθεί η απασχόληση και η διεθνής ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Ωστόσο, η πρόοδος είναι αργή προς την Ευρώπη του 2020 που έχει θέση ως στόχο για επενδύσεις στην καινοτομία το 3% του ΑΕΠ.
Ας δούμε τώρα τη σημασία της καινοτομίας στον τομέα της υγείας.

Βιώνουμε σαν χώρα μια βαθιά οικονομική κρίση ενώ παράλληλα παρατηρούμε τις δυσκολίες και προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
Η περιστολή των δαπανών είναι επιτακτική ανάγκη.

Όμως σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, δεν πρέπει να βλέπουμε τα έξοδα ως απλές δαπάνες αλλά πιο πολύ ως επένδυση η οποία μακροχρόνια θα αποφέρει όφελος, με την ευρύτερη έννοια.

Νέα μοριακά διαγνωστικά προϊόντα και κυτταρογενετικη ανάλυση νέας γενιάς, για αποτελεσματικότερη διάγνωση γενετικών ασθενειών, προηγμένα φαρμακευτικά και βιοτεχνολογικά προϊόντα για εξατομικευμένη θεραπεία, νάνο-συσκευές για υψηλής ακρίβειας χορήγηση φαρμάκων, νέα καινοτόμα διαγνωστικά συστήματα για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου, είναι μερικά παραδείγματα καινοτόμων τεχνολογικών επιτευγμάτων που αναπτύσσονται στον τομέα υγείας.

Οι εταιρείες έρευνας και ανάπτυξης προσφέρουν εδώ και δεκαετίες καινοτόμα προϊόντα και μηχανήματα τα οποία παρέχουν στους ασθενείς και την κοινωνία γενικότερα, πολλαπλά οφέλη.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που το προσδόκιμο επιβίωσης έχει αυξηθεί κατά 4 χρόνια από το 1990 μέχρι σήμερα (παγκόσμιος πληθυσμός).
Η χρήση καινοτόμων φαρμάκων (φαρμάκων και εμβολίων) έχει περιορίσει την εξάπλωση και έχει θέσει υπό έλεγχο πολλές ασθένειες, οι οποίες είχαν ψηλά ποσοστά θανάτων, όπως π.χ. γρίπη, πολιομυελίτιδα.

Έχουν επίσης μειώσει δραματικά τους θανάτους που οφείλονται σε ασθένειες όπως το AIDS, το άσθμα, καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια. Μελέτη η οποία διεξήχθη στις ΗΠΑ κατέδειξε πως καθένα από τα καινούργια καινοτόμα φάρμακα τα οποία κυκλοφορούν προσθέτουν συνολικά (αθροιστικά) χιλιάδες χρόνια ζωής στον αμερικανικό πληθυσμό. Οι θάνατοι από παιδικές ασθένειες, αθηρωματική σκλήρυνση, υπέρταση και στομαχικά έλκη έχουν μειωθεί σε ποσοστά από 60% έως 80%.

Μπορούν, άραγε, οι δαπάνες στην υγεία που αφορούν στη χρήση καινοτόμων φαρμάκων, καινοτόμων διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων και προϊόντων να μην θεωρηθούν ως επένδυση;

Η αξία, ως όφελος, της καινοτομίας από τη χρήση κάποιου καινοτόμου φαρμακευτικού σκευάσματος, ενός καινοτόμου ιατροτεχνολογικου υλικού, μιας καινοτόμου διαγνωστικής εξέτασης προσδιορίζεται:

στο Θεραπευτικό/κλινικό όφελος, από την πρόληψη αλλά και την θεραπεία.
στην «ποιότητα ζωής» του ασθενούς: προσφέροντας στους ασθενείς αναβαθμισμένη ποιότητα της ζωής.
στο Κοινωνικό/οικονομικό όφελος: εννοώντας το όφελος από τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού και τη γενικότερη εξοικονόμηση πόρων.

Τα οφέλη από τη χρήση καινοτόμων φαρμάκων, καινοτόμων υλικών αλλά και καινοτόμων διαγνωστικών μεθόδων είναι η αποτελεσματικότητα της θεραπείας (πόσοι ασθενείς αποφεύγουν τις επιπλοκές από την ασθένεια ή ακόμη και τον θάνατο), η παράταση του ορίου ζωής, η ποιότητα ζωής που απολαμβάνει κατά τη διάρκεια της θεραπείας αλλά και η μείωση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη χρήση μιας θεραπείας.

Η αξιολόγηση του οφέλους από την πλευρά του χρηματοδότη της συγκεκριμένης θεραπείας, δηλαδή την κοινωνική και την ιδιωτική ασφάλιση, τον ΕΟΠΥΥ και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, πρέπει να βασίζεται σε κριτήρια όπως η μείωση του χρόνου ανάρρωσης μέσα στην νοσοκομειακή μονάδα, η μείωση στη χρήση επεμβατικών μεθόδων, η μείωση επισκέψεων στα τμήματα επειγόντων περιστατικών (ή και στον γιατρό γενικότερα), η ελάττωση του αριθμού ημερών με άδεια ασθενείας, η αύξηση της παραγωγικότητας, η βελτίωση της υγείας του πληθυσμού γενικότερα.

Οι άνθρωποι σήμερα όχι μόνο ζουν περισσότερο αλλά απολαμβάνουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Σήμερα έχει μειωθεί κατά πολύ η ανάγκη παραμονής στο νοσοκομείο, η ανάγκη για υποβολή σε χειρουργικές διαδικασίες καθώς και οι επίπονες διαγνωστικές μέθοδοι. Γενικά στις μέρες μας απολαμβάνουμε περισσότερα χρόνια ζωής ενώ, ταυτόχρονα, παραμένουμε ενεργοί και παραγωγικοί πολίτες, δίχως να εξαρτόμαστε για πολλά χρόνια από τη φροντίδα άλλων ατόμων.

Για όλους τους πιο πάνω λόγους οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούν τις δαπάνες για την υγεία ως επένδυση. Η γενική κατάσταση υγείας του πληθυσμού θεωρείται εθνικός πλούτος και συνυπολογίζεται, μαζί με άλλες παραμέτρους, στον υπολογισμό της ευημερίας.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι πιο πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δαπανούν σημαντικό μέρος του ΑΕΠ ως επένδυση στην υγεία. Τα περισσότερα κράτη ευνοούν τη γρήγορη και ισότιμη πρόσβαση των πολιτών τους σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες, διότι γνωρίζουν τα πολλαπλά οφέλη που αποκομίζει τόσο ο ασθενής ως άτομο όσο και η κοινωνία γενικότερα από τη χρήση τέτοιων υλικών.

Στη χώρα μας οι δαπάνες για την υγεία συνεχώς μειώνονται, σε βαθμό που αν συνεχιστεί η μείωση αυτή και την νέα χρονιά, τότε θα μιλάμε όλοι για ανθρωπιστική κρίση Η πολιτεία έχει την υποχρέωση να προσφέρει το αγαθό της υγείας σε όλους τους Έλληνες, έχει την υποχρέωση να μη δυσκολεύει την πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες.

Μπορεί να υπάρξουν επενδύσεις στον χώρο της υγείας στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον, με τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, με την ανυπαρξία τραπεζικής χρηματοδότησης και τις παλινωδίες στην κυβερνητική πολιτική για την υγεία ;
Ασφαλώς όχι.

Σήμερα απαιτείται ένας σχεδιασμός επενδυτικής επιχειρηματικότητας, έχοντας ως γνώμονα την ποιότητα ζωής των ασθενών, με την πρόσβαση σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.
Μακροπρόθεσμα η βιωσιμότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης της χώρας μας θα κριθεί από την εφαρμογή καινοτόμων θεραπειών και τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών.

Μόνο έτσι θα πετυχουμε την μέγιστη βιωσιμότητα του πληθυσμού μας.
Αξίζει τον κόπο. Ας ξεκινήσουμε σήμερα κιόλας.
Κυβέρνηση και πάροχοι μαζί στον Εθνικό σχεδιασμό της επενδυτικής επιχειρηματικότητας.'