Ευάλωτοι οι φτωχοί στα ιατρικά λάθη

Ένας στους δέκα ασθενείς υφίσταται κάποια βλάβη στην υγεία του κατά τη διάρκεια της παροχής νοσηλευτικής φροντίδας.

Τα λάθη πληρώνονται από όλους: τους ασθενείς, το σύστημα Υγείας και την Οικονομία. Στην Ελλάδα, το κόστος ανέρχεται ετησίως στα 675 εκατομμύρια ευρώ, με τις μελέτες να δείχνουν πως οι φτωχές χώρες εμφανίζουν υψηλότερη θνησιμότητα και νοσηρότητα από τις πλούσιες.

Οι επιπτώσεις, ανά τομέα, είναι οι εξής:

Στην πρωτοβάθμια φροντίδα, εκδηλώνονται κυρίως ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, ιατρικά και διαγνωστικά σφάλματα.
Στη μακροχρόνια φροντίδα, είναι πολύ συχνές οι ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, οι τραυματισμοί από πίεση και οι πτώσεις.
Στη νοσοκομειακή περίθαλψη, τα προβλήματα αφορούν ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, θρομβοεμβολισμούς, ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, τραύματα από πίεση και επεμβάσεις σε λάθος σημείο.

Το σοβαρό αυτό θέμα διερεύνησε ομάδα επιστημόνων του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σε μελέτη με θέμα “Τα οικονομικά της ασφάλειας των ασθενών”, η οποία παρατίθεται ολόκληρη πιο κάτω.

Εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών, οι επιστήμονες αποτίμησαν τις επιπτώσεις των λαθών και στα οικονομικά των συστημάτων Υγείας.

Κόστος

Οι βλάβες στην υγεία των ασθενών – εξηγούν – προκαλούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση, η οποία ανέρχεται διεθνώς σε τρισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, από απώλεια παραγωγικότητας, εισοδήματος και κόστος αποκατάστασης.

Η ασφάλεια των ασθενών αποτελεί κρίσιμο ζήτημα πολιτικής Υγείας. Η βλάβη του ασθενούς κατά την παροχή υγειονομικής φροντίδας αποτελεί παγκοσμίως την 14η αιτία επιβάρυνσης από ασθένειες, όπως η φυματίωση και η ελονοσία.

Σε ορισμένες χώρες του ΟΟΣΑ, η επίπτωση της βλάβης του ασθενούς είναι παρόμοια με εκείνη χρονίων παθήσεων!

Εκτιμάται πως κοστίζει στα συστήματα Υγείας περίπου το 15% των νοσοκομειακών δαπανών.

Στην Ελλάδα, οι ετήσιες δαπάνες νοσοκομείων και πρωτοβάθμιας φροντίδας αγγίζουν τα 4,5 δισ. ευρώ. Άρα, οι βλάβες στους ασθενείς εκτιμάται ότι κοστίζουν κάθε χρόνο 675 εκατομμύρια ευρώ...

Ο πίνακας που ακολουθεί είναι ενδεικτικός της κατάστασης που επικρατεί στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Αναπηρία που συνδέεται με παροχή υπηρεσιών Υγείας

Τα πιο σοβαρά αίτια πρόκλησης βλάβης στους ασθενείς είναι οι λοιμώξεις, η φλεβική θρομβοεμβολή, τα έλκη υπό πίεση, τα λάθη στη φαρμακευτική αγωγή και η λανθασμένη ή καθυστερημένη διάγνωση.

Εκτιμάται πως ένας ηλικιωμένος στις ΗΠΑ θα υποστεί, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, ένα σφάλμα στη διάγνωση.

Επικαλούμενοι παλαιότερες θεωρήσεις στο θέμα της νοσοκομειακής περίθαλψης, οι συγγραφείς αναφέρουν πως τον 19ο αιώνα οι νοσοκομειακοί χώροι προκαλούσαν φόβο, θεωρούνταν επικίνδυνοι και οι άνθρωποι ήταν ασφαλέστεροι στο σπίτι.

Καθώς η ιατρική τεχνολογία προχώρησε, η νοσοκομειακή φροντίδα έγινε ασφαλής και εκτιμήθηκε πως οι βλάβες εξαιτίας της νοσηλείας απομονώθηκαν σε σπάνιες περιπτώσεις.

Οι επιστήμονες εκτιμούν πως οι επενδύσεις στην πρόληψη της βλάβης μπορούν θεωρητικά να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη αξία, μέσω της μείωσης του κόστους για την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών (κόστος αποτυχίας).

Εισοδήματα

Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση εισοδημάτων με τη συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών κατά την παροχή ιατρικής φροντίδας.

Οι συγγραφείς της μελέτης συνέκριναν μία σειρά ευρημάτων από μελέτες που έχουν γίνει σε διάφορες χώρες του κόσμου. Αν και υπήρξαν μεθοδολογικές διαφορές στις μελέτες αυτές, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η σοβαρότητα της επίπτωσης και όχι η συχνότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών διαφέρουν μεταξύ αναπτυσσόμενων και ανεπτυγμένων χωρών.

Το γράφημα που ακολουθεί αποτυπώνει τη συχνότητα εμφάνισης τέτοιων περιστατικών σε φτωχούς και πλούσιους.

Σχέση εισοδήματος με νοσηρότητα και θνησιμότητα από ανεπιθύμητες ενέργειες

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο κίνδυνος θανάτου ασθενούς ως αποτέλεσμα ενός ανεπιθύμητου συμβάντος φαίνεται να είναι πολύ υψηλότερος στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Στις χώρες αυτές, έως και ένα στα τρία ανεπιθύμητα συμβάντα οδηγούν στον θάνατο των ασθενών, όταν μελέτες στην Αυστραλία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη δείχνουν ότι το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ 2% και 16%.