Αγγλικός όρος
hypoglycemia
Ορισμός
Παθολογικά χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, που συχνά σχετίζονται με νευρολογικές παρενέργειες και διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Η φαρμακοεπαγόμενη υπογλυκαιμία αποτελεί κοινό σύμπτωμα κατά τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Η υπογλυκαιμία μπορεί να προκληθεί από υπερβολικές δόσεις ινσουλίνης ή από του στόματος αντιδιαβητικών φαρμάκων αδυναμία πρόσληψης επαρκών θερμίδων αν και χορηγείται διαβητική αγωγή· ασυνήθιστα επίπεδα σωματικής άσκησης (πάλι, συνήθως μεταξύ διαβητικών που λαμβάνουν αγωγή)· έντονο υποσιτισμό· εξάλειψη των αποθεμάτων υδατανθράκων του ήπατος λόγω λήψης αλκόολ· υπερβολικές δόσεις σαλικυλικών· και σπάνια από ινσουλινοεκκριτικό όγκο του παγκρέατος.
ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ: Ένας ασθενής με μετρίως χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να εκδηλώσει εξάντληση, ζάλη, ανησυχία, πείνα ή να είναι ασυνήθιστα ευερέθιστος· δυσκολία συγκέντρωσης ή επεισόδια αυτόματης εφίδρωσης, αίσθημα παλμών, τρόμο ή ναυτία. Τα έντονα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα προκαλούν παραλήρημα, βίαιες συμπεριφορές, μειωμένο επίπεδο συνείδησης, σπασμούς, κώμα και κάποιες φορές θάνατο. Ορισμένοι ασθενείς που λαμβάνουν πολυετή θεραπεία για σακχαρώδη διαβήτη με ινσουλίνη μπορεί να χάσουν την ικανότητα αναγνώρισης των συμπτωμάτων που υποδηλώνουν χαμηλά επίπεδα σακχάρου. Η επίγνωση της υπογλυκαιμίας μπορεί να αποκατασταθεί μερικώς, μειώνοντας λίγο την αγωγή ινσουλίνης, ώστε να αποφευχθούν τα πολύ χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για αρκετούς μήνες.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η πάθηση διαγιγνώσκεται, όταν ένας συμπτωματικός ασθενής παρουσιάσει επίπεδα γλυκόζης αίματος των τριχοειδών ή του ορού μικρότερη από 3,0 mmol/ L (40 mg/dL).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η οξεία θεραπεία της υπογλυκαιμίας είναι η χορήγηση γλυκόζης από το στόμα ή διά του ορθού, ενδοφλέβιας δεξτρόζης (D50) ή η ενδομυϊκή ή υποδόρια χορήγηση γλυκαγόνου. Οι ασθενείς σε θεραπεία, οι οποίοι παραμένουν σχετικά υπογλυκαιμικοί, μπορεί να χρήζουν συνεχών εγχύσεων δεξτρόζης κατά τη διάρκεια της ενδονοσοκομειακής παρακολούθησης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα από του στόματος συμπληρώματα γλυκόζης (π.χ., χυμοί ή γλυκά) δεν πρέπει ποτέ να χορηγούνται σε ασθενείς με έντονα μειωμένο επίπεδο συνείδησης, εξαιτίας του κινδύνου εισρόφησης. Στη μονάδα εντατικής θεραπείας, όλοι οι ασθενείς σε κώμα θεωρείται ότι είναι υπογλυκαιμικοί και αντιμετωπίζονται άμεσα με εγχύσεις δεξτρόζης.
Αφού αποδράμει ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο, ενδέχεται να χρειασθεί η προσαρμογή της αντιδιαβητικής αγωγής. Οι ασθενείς πρέπει να εκπαιδεύονται στην αναγνώριση των συμπτωμάτων, που προκαλούνται από τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου και στην ταχεία παρέμβαση, προκειμένου να αναστρέψουν τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο μέλλον. Ασθενείς οι οποίοι ακολουθούν αυστηρά περιορισμένες δίαιτες, ενθαρρύνονται συχνά να αυξήσουν την πρόσληψη θερμίδων. Ενδέχεται να χρειαστεί να ελαττώσουν τις δόσεις ινσουλίνης ή των αντιδιαβητικών φαρμάκων. Ένας ασθενής ο οποίος έχει υποστεί επανειλημμένα υπογλυκαιμικά επεισόδια, πρέπει να παρακολουθεί ο ίδιος τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος πριν από τα γεύματα, κατά την ώρα της κατάκλισης, στο μέσο της νύχτας και οποτεδήποτε μεταβάλλονται οι διατροφικές, εργασιακές ή αθλητικές συνήθειες.
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Τα υπογλυκαιμικά επεισόδια πρέπει να προλαμβάνονται ή να αντιμετωπίζονται άμεσα εάν συμβούν, προκειμένου να αποφευχθούν οι σοβαρές επιπλοκές. Ο επαγγελματίας υγείας εξασφαλίζει την κατανόηση από τον ασθενή των σημείων και συμπτωμάτων και των κύριων κινδύνων που ενέχει η υπογλυκαιμία. Αφού συμβεί, ο ασθενής μπορεί να χάσει γρήγορα την ικανότητα καθαρής σκέψης. Εάν συμβεί ενώ ο ασθενής οδηγεί ή χειρίζεται μηχανήματα, μπορείνα προκληθεί σοβαρό ατύχημα. Ασθενής ο οποίος λαμβάνει βήτα-ανταγωνιστές μπορεί να βιώσει μόνο συμπτώματατα οποία σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ τα υπογλυκαιμικά επεισόδια μπορεί να διαφύγουν από πολλούς ασθενείς οι οποίοι κάνουν μακροχρόνια χρήση ινσουλίνης, προκειμένου να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η εκπαίδευση του ασθενή είναι ζωτικής σημασίας στην αντιμετώπιση της άγνοιας της υπογλυκαιμίας. Οι ασθενείς δεν πρέπει να παραλείπουν τα γεύματα ή τα προγραμματισμένα πρόχειρα γεύματα. Οι ασθενείς πρέπει να πληροφορηθούν ότι η σωματική άσκηση ή η έντονη δραστηριότητα αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας, ο οποίος παραμένει υψηλός για τις τουλάχιστον επόμενες 4 έως 6 ώρες. Οι ασθενείς οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο, πρέπει να μετρούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και να αντιμετωπίζουν τα χαμηλά επίπεδα πριν από την οδήγηση, σταματώντας ανά μία ώρα σε μεγάλα ταξίδια, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα εάν είναι απαραίτητο. Ο ιατρός επανεξετάζει με τον ασθενή και την οικογένειά του τα θεραπευτικά μέτρα, τα οποία πρέπει να ακολουθήσουν, εάν ο ασθενής υποστεί ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο. Εάν ο ασθενής διατηρεί τις αισθήσεις του και διατηρεί ακέραια αντανακλαστικά, πρέπει να καταναλώσει μια άμεσα διαθέσιμη πηγή γλυκόζης, όπως πέντε με έξι κομμάτια γλυκού· 4 ως 6 ουγγιές χυμού μήλου, χυμού πορτοκαλιού, κόλας ή άλλου αναψυκτικού· ή μία κουταλιά της σούπας μέλι ή ζελέ σταφυλιού. Μπορεί επίσης να τοποθετηθεί στη στοματική κοιλότητα εμπορικά διαθέσιμη άχνη ζάχαρη για απορρόφηση μέσω του στοματικού βλεννογόνου (μία κουταλιά της σούπας). Εάν ο ασθενής δεν έχει τις αισθήσεις του, πρέπει να ειδοποιηθεί άμεσα ο υπεύθυνος επειγόντων ιατρικών περιστατικών και ο ασθενής να λάβει υποδόρια ένεση γλυκογόνου· επίσης, πρέπει η οικογένεια του ασθενή να διδαχθεί πώς να χορηγεί ενέσεις γλυκαγόνου. Εάν τα υπογλυκαιμικά επεισόδια δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία ή αν εκδηλώνονται συχνά, τότε πρέπει ο ασθενής ή η οικογένειά του να ειδοποιήσει τον ιατρό. Ο ασθενής πρέπει να ακολουθεί την ενδεδειγμένη δίαιτα, ώστε να προλάβει μια αιφνίδια ελάττωση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος. Ένας διαιτολόγος μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει την απαραίτητη δίαιτα και να σχεδιάσει ένα διατροφικό πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει τροφές που μπορεί να απολαύσει ο ασθενής, αποφεύγοντας παράλληλα τους απλούς υδατάνθρακες. Ο ασθενής πρέπει να φορά ή να φέρει ιατρική συσκευή ταυτοποίησης, η οποία περιγράφει την πάθηση και τα μέτρα επείγουσας αντιμετώπισης. Για τον ασθενή με φαρμακευτική υπογλυκαιμία από ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά φάρμακα, ο ιατρός ανασκοπεί τα κεντρικά σημεία της αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη. Ο ασθενής διδάσκεται σχετικά με την ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία ή τη χειρουργική επέμβαση· όταν η χειρουργική επέμβαση καταστεί αναγκαία, ο ασθενής προετοιμάζεται σωματικά και συναισθηματικά για την επέμβαση και την παρεχόμενη μετεγχειρητική φροντίδα (όπως για έναν ασθενή, ο οποίος υποβάλλεται σε άλλη ενδοκολιακή χειρουργική επέμβαση με επιπρόσθετες ανησυχίες σχετικά με τα επίπεδα γλυκόζης αίματος).
ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ «ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ». Πολλά άτομα πιστεύουν εσφαλμένα ότι είναι υπογλυκαιμικά, όταν αισθανθούν ζάλη ή εξάντληση μετά από τα γεύματα. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή την άποψη.
Συνώνυμο
glucopenia
Ετυμολογία
[" + glykys, γλυκός, + haima, αίμα]
Υπώνυμος όρος
newborn hypoglycemia
persistent infant hyperinsulinemic hypoglycemia