Ορισμός
Η μονοπυρήνωση είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλεί πυρετό, πονόλαιμο και διογκωμένους λεμφαδένες, ιδιαίτερα στο λαιμό.
Δείτε επίσης: Λοιμώδης μονοπυρήνωση (οξεία λοίμωξη CMV)
Εναλλακτικές Ονομασίες
Μόνο, ασθένεια του φιλιού
Αίτια
Η μονοπυρήνωση μεταδίδεται συχνά μέσω του σάλιου και της στενής επαφής. Είναι γνωστή ως "νόσος του φιλιού" και εμφανίζεται πιο συχνά στις ηλικίες μεταξύ 15 και 17 ετών. Ωστόσο, η λοίμωξη μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η μονοπυρήνωση συνδέεται συνήθως με τον ιό Epstein-Barr (EBV), αλλά μπορεί να προκληθεί και από άλλους οργανισμούς όπως ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV).
Συμπτώματα
Η μονοπυρήνωση μπορεί να ξεκινήσει αργά με κόπωση, μια γενική κακουχία, πονοκέφαλο και πονόλαιμο. Ο πονόλαιμος σταδιακά επιδεινώνεται. Οι αμυγδαλές διογκώνονται και αναπτύσσουν μια λευκή-κίτρινη επικάλυψη. Οι λεμφαδένες στο λαιμό συχνά διογκώνονται και πονάνε.
Ένα ροδαλό, ιλαροειδές εξάνθημα μπορεί να αναπτυχθεί, ιδιαίτερα εάν λαμβάνονται τα φάρμακα αμπικιλλίνη ή αμοξικιλλίνη για μια λαρυγγίτιδα. (Αντιβιοτικά ΔΕΝ θα πρέπει να δίνονται χωρίς μια θετική δοκιμασία για στρεπτόκοκκο).
Τα συμπτώματα της μονοπυρήνωσης περιλαμβάνουν:
- Υπνηλία
- Πυρετό
- Γενική δυσφορία, κακουχία ή αίσθημα ασθένειας
- Απώλεια της όρεξης
- Μυαλγίες ή δυσκαμψία
- Εξάνθημα
- Πονόλαιμο
- Διογκωμένους λεμφαδένες, ιδιαίτερα στο λαιμό και τη μασχάλη
- Διογκωμένο σπλήνα
Τα λιγότερο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Θωρακικό άλγος
- Βήχα
- Κόπωση
- Πονοκέφαλο
- Εξάνθημα
- Ίκτερο
- Δυσκαμψία αυχένα
- Ρινορραγία
- Ταχυκαρδία
- Ευαισθησία στο φως
- Δύσπνοια
Εξετάσεις και Δοκιμασίες
Στη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης, ο γιατρός μπορεί να βρει διογκωμένους λεμφαδένες στο λαιμό καθώς και διογκωμένες αμυγδαλές με λευκή-κίτρινη εμφάνιση.
Ο γιατρός μπορεί επίσης να βρει διογκωμένο το ήπαρ ή τον σπλήνα κατά την ψηλάφηση της κοιλιάς. Μπορεί να υπάρχει ένα δερματικό εξάνθημα.
Η ανάλυση αίματος συχνά αποκαλύπτει υψηλότερο από το φυσιολογικό, αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων και ασυνήθιστη μορφολογία των λευκοκυττάρων, που καλούνται άτυπα λεμφοκύτταρα, στη μικροσκοπική εξέταση του αίματος. Τα άτυπα λεμφοκύτταρα και οι παθολογικές δοκιμασίες της ηπατικής λειτουργίας αποτελούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νόσου.
- Μια δοκιμασία monospot θα είναι θετική για τη λοιμώδη μονοπυρήνωση.
- Μια ειδική δοκιμασία που καλείται τίτλος αντισωμάτων μπορεί να βοηθήσει το γιατρό σας να διακρίνει μια τρέχουσα (οξεία) λοίμωξη από EBV, από μία που συνέβη στο παρελθόν.
Αντιμετώπιση
Ο στόχος της αντιμετώπισης είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα. Φάρμακα όπως τα στεροειδή (πρεδνιζόνη) και αντιιικά (όπως ακυκλοβίρη) έχουν μικρό ή κανένα όφελος.
Για την ανακούφιση από τα τυπικά συμπτώματα:
- Να πίνετε αρκετά υγρά.
- Κάνετε γαργάρες με ζεστό αλατούχο νερό για τη βελτίωση του πονόλαιμου.
- Ξεκουραστείτε αρκετά.
- Δοκιμάστε ακεταμινοφαίνη ή ιβουπροφαίνη για τον πόνο και τον πυρετό.
Θα πρέπει επίσης να αποφύγετε τα αθλήματα επαφής όσο ο σπλήνας είναι διογκωμένος (για την πρόληψη της ρήξης του σπληνός)
Πρόγνωση
Ο πυρετός συνήθως πέφτει στις 10 ημέρες, και οι διογκωμένοι λεμφαδένες και ο σπλήνας, επουλώνονται μέσα σε 4 εβδομάδες. Η κόπωση συνήθως αποδράμει μέσα σε λίγες εβδομάδες, αλλά μπορεί να παραμείνει για 2 με 3 μήνες.
Πιθανές Επιπλοκές
- Θάνατος σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
- Αιμολυτική αναιμία
- Ηπατίτιδα με ίκτερο (περισσότερο σύνηθες σε ασθενείς μεγαλύτερους των 35 ετών)
- Φλεγμονή όρχεως (ορχίτιδα)
- Νευρολογικές επιπλοκές (σπάνια), περιλαμβανομένου:
- Σύνδρομο Guillain-Barré
- Μηνιγγίτιδα
- Επιληπτικές κρίσεις
- Προσωρινή παράλυση προσώπου (παράλυση Bell)
- Ασυντόνιστες κινήσεις (αταξία)
- Δευτεροπαθής βακτηριακή λαρυγγίτιδα
- Ρήξη σπληνός (σπάνια, αποφύγετε την πίεση στον σπλήνα)
Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό
Τα αρχικά συμπτώματα της μονοπυρήνωσης μοιάζουν ιδιαιτέρως με αυτά μιας τυπικής ίωσης. Δεν είναι απαραίτητο να επικοινωνήσετε με το γιατρό εκτός και εάν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από 10 ημέρες ή αναπτύξετε τα ακόλουθα:
- Κοιλιακό άλγος
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Επίμονο υψηλό πυρετό (πάνω από 38,6 °C)
- Ισχυρό πονοκέφαλο
- Σοβαρό πονόλαιμο ή πρησμένες αμυγδαλές
- Αδυναμία στα χέρια ή πόδια
- Κίτρινο αποχρωματισμό των ματιών ή του δέρματος
Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε στα επείγοντα εάν αναπτύξετε:
- Οξύ, αιφνίδιο, ισχυρό κοιλιακό άλγος
- Σημαντική δυσκολία κατάποσης ή δύσπνοια
- Δυσκαμψία αυχένα ή σοβαρή αδυναμία
Πρόληψη
Τα άτομα με μονοπυρήνωση μπορεί να είναι μολυσματικά όταν έχουν συμπτώματα και μέχρι μερικούς μήνες αργότερα. Η περίοδος μολυσματικότητας ποικίλει. Ο ιός μπορεί να ζήσει αρκετές ώρες έξω από το σώμα. Αποφύγετε να φιλήσετε ή να μοιραστείτε μαγειρικά σκεύη με κάποιον που έχει μονοπυρήνωση.
Johannsen EC, Kaye KM. Epstein-Barr virus (infectious mononucleosis, Epstein-Barr virus–associated malignant diseases, and other diseases). In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap 139.
Caserta MT, Flores AR. Pharyngitis. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap 54.