Στοματικά έλκη

Ορισμός

Διάφοροι τύποι ελκών μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του στόματος, όπως οι παρειές, τα ούλα, η γλώσσα, τα χείλη ή η υπερώα.

Εναλλακτικές Ονομασίες

Αφθώδης στοματίτιδα

Αίτια

Τα περισσότερα στοματικά έλκη είναι απλός έρπης, στοματική άφθα ή άλλος ερεθισμός που προκαλείται από:

• Ένα αιχμηρό ή σπασμένο δόντι ή οδοντοστοιχία με κακή εφαρμογή
• Δάγκωμα του μάγουλου, της γλώσσας ή του χείλους
• Κάψιμο του στόματος από καυτό φαγητό ή ποτό
• Σιδεράκια
• Μάσημα καπνού

Ο απλός έρπης προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα, και είναι ιδιαιτέρως μεταδοτικός. Συνήθως, θα έχετε ευαισθησία, φαγούρα ή αίσθημα καύσου, πριν την εμφάνιση του έλκους. Ο απλός έρπης συνήθως ξεκινά ως φουσκάλα, που στη συνέχεια σχηματίζει κρούστα.

Ο ιός του έρπητα μπορεί να ζήσει εκτός του σώματος για πολλά χρόνια. Εμφανίζεται μόνο ως στοματικό έλκος όταν κάτι τον ενεργοποιεί, όπως:

• Μια άλλη νόσος, ιδιαίτερα εάν υπάρχει πυρετός
• Ορμονικές μεταβολές (όπως η εμμηνόρροια)
• Στρες
• Έκθεση στον ήλιο

Τα στοματικά έλκη ΔΕΝ είναι μεταδοτικά. Μπορεί να εμφανιστούν ως ένα μοναδικό ωχρό ή κίτρινο έλκος με κόκκινο περίγραμμα ή ως συνάθροιση τέτοιων ελκών. Το αίτιο των στοματικών ελκών δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά μπορεί να σχετίζεται με:

• Ιό
• Προσωρινή αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος (για παράδειγμα, από ένα κρυολόγημα ή γρίπη)
• Ορμονικές μεταβολές
• Ερεθισμό
• Στρες
• Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 ή φυλλικού

Για άγνωστους λόγους, οι γυναίκες φαίνεται να παθαίνουν στοματικά έλκη πιο συχνά από τους άντρες. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με ορμονικές αλλαγές.

Λιγότερο συχνά, τα στοματικά έλκη μπορεί να είναι σημείο νόσου, όγκου ή αντίδρασης σε ένα φάρμακο. Τέτοιες νόσοι μπορεί να κατηγοριοποιηθούν σε αρκετές ευρείες κατηγορίες:

• Αυτοάνοσες διαταραχές (περιλαμβανομένου του συστηματικού ερυθηματώδη λύκου)
• Αιμορραγικές διαταραχές
• Καρκίνος
• Λοίμωξη (όπως η νόσος χειρός-ποδός-στόματος)
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα - για παράδειγμα, εάν έχετε AIDS ή λαμβάνετε φάρμακα μετά από μεταμόσχευση

Φάρμακα που προκαλούν στοματικά έλκη περιλαμβάνουν:

• Ασπιρίνη
• Βαρβιτουρικά (χρησιμοποιούνται για την αϋπνία)
• Χημειοθεραπευτικά για καρκίνο
• Χρυσός (χρησιμοποιείται στη ρευματοειδή αρθρίτιδα)
• Πενικιλλίνη
• Φαινυτοΐνη (χρησιμοποιείται για τις επιληπτικές κρίσεις)
• Στρεπτομυκίνη
• Σουλφοναμίδες

Οικιακή Περίθαλψη

Τα στοματικά έλκη συνήθως φεύγουν σε 10 με 14 ημέρες, ακόμα και αν δεν κάνετε κάτι. Μερικές φορές διαρκούν έως 6 εβδομάδες. Τα ακόλουθα βήματα μπορεί να σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλύτερα:

• Αποφύγετε ζεστά ροφήματα και τρόφιμα, πικάντικα και αλμυρά φαγητά και τα εσπεριδοειδή.
• Κάνετε γαργάρες με κρύο νερό ή φάτε γρανίτες. Αυτό βοηθάει εάν έχετε ένα στοματικό έγκαυμα.
• Χρησιμοποιείστε αναλγητικά όπως ακεταμινοφαίνη.

Για τα στοματικά έλκη:

• Ξεπλύντε με αλατούχο νερό.
• Εφαρμόστε μια λεπτή κρέμα μαγειρικής σόδας και νερό.
• Αναμίξτε 1 μέρος υπεροξειδίου του υδρογόνου με 1 μέρος νερού και εφαρμόστε το μείγμα στα έλκη χρησιμοποιώντας μια μπατονέτα.
• Για πιο σοβαρά περιστατικά, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει γέλη φθοριοκινονίδης, αντιφλεγμονώδη κρέμα amlexanox ή στοματικό διάλυμα γλυκονικής χλωρεξιδίνης.

Τα φάρμακα χωρίς συνταγή, όπως το Orabase, μπορούν να προστατέψουν ένα έλκος στο εσωτερικό του χείλους και στα ούλα. Τα Blistex ή Campho-Phenique μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση από τα στοματικά έλη και τον έρπητα, ιδιαίτερα εάν εφαρμοστούν αμέσως μόλις εμφανιστεί το έλκος.

Επίσης μπορείτε να εφαρμόσετε πάγο στο έλκος.

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει αντιιικά φάρμακα για τα ερπητικά έλκη του στόματος. Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι τα φάρμακα εξαφανίζουν τα έλκη γρηγορότερα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τα φάρμακα δεν κάνουν κάποια διαφορά.

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Καλέστε το γιατρό σας εάν:

• Τα έλκη εμφανίστηκαν αμέσως μετά που ξεκινήσατε ένα νέο φάρμακο
• Έχετε μεγάλες λευκές περιοχές στην οροφή του στόματος ή στη γλώσσα σας (μπορεί να πρόκειται για άφθα ή άλλο τύπο μόλυνσης)
• Το στοματικό έλκος σας διαρκεί περισσότερο από 2 εβδομάδα.
• Έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (για παράδειγμα, από HIV ή καρκίνο)
• Έχετε άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό, δερματικό εξάνθημα, σιελόρροια ή δυσκολία κατάποσης

Τι να Περιμένετε κατά την Επίσκεψη στο Γιατρό

Ο γιατρός σας θα εκτελέσει μια κλινική εξέταση, εστιάζοντας στο στόμα και τη γλώσσα σας. Οι ερωτήσεις για το ιατρικό ιστορικό μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Τα έλκη βρίσκονται στα χείλη, ούλα, γλώσσα, παρειές σας ή αλλού;
• Τα έλκη σας είναι ανοικτά;
• Υπάρχουν μεγάλες λευκές περιοχές στην οροφή του στόματος ή στη γλώσσα σας;
• Πόσο καιρό έχετε τα στοματικά έλκη; Περισσότερο από 2 εβδομάδες;
• Είχατε ποτέ έλκη αυτού του τύπου στο παρελθόν;
• Τι φάρμακα παίρνετε;
• Έχετε άλλα συμπτώματα όπως πυρετό, πονόλαιμο ή δυσάρεστη αναπνοή;

Η αντιμετώπιση μπορεί να εξαρτάται από το αίτιο του στοματικού έλκους.

• Ένα τοπικό αναισθητικό (που εφαρμόζετε στο δέρμα) όπως λιδοκαΐνη ή ξυλοκαΐνη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση από τον πόνο (αλλά θα πρέπει να αποφεύγεται στα παιδιά).
• Για την άφθα, μπορεί να χορηγηθεί ένα αντιμυκητιασικό.
• Ένα αντιιικό μπορεί να χορηγηθεί για τον έρπη (αν και κάποιοι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι βοηθούν)
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν για σοβαρά ή επίμονα στοματικά έλκη.

Πρόληψη

Μπορείτε να μειώσετε την πιθανότητα να πάθετε απλά στοματικά έλκη:

• Αποφεύγοντας τα πολύ ζεστά φαγητά ή ποτά
• Μειώνοντας το στρες και εφαρμόζοντας τεχνικές χαλάρωσης όπως γιόγκα ή διαλογισμό

Μπορείτε να αποφύγετε τον ερεθισμό:

• Μασώντας αργά
• Χρησιμοποιώντας μια μαλακή οδοντόβουρτσα
• Επισκεπτόμενοι τον οδοντίατρό σας αμέσως εάν έχετε ένα αιχμηρό ή σπασμένο δόντι ή οδοντοστοιχία με κακή εφαρμογή

Εάν φαίνεται ότι παθαίνετε στοματικά έλκη συχνά, μιλήστε στο γιατρό σας για τη λήψη φυλλικού ή βιταμίνης Β12 για την αποτροπή το εξάρσεων.

Για να αποτρέψετε την εξάπλωση των ερπητικών ελκών, μην φιλάτε ή κάνετε στοματικό σεξ με κάποιον που έχει απλό έρπη. Μη συμμετέχετε σε δραστηριότητες όταν έχετε ενεργό έρπη. Μην μοιράζεστε ξυράφια, κρέμες για τα χείλη, οδοντόβουρτσες ή κραγιόν.

Για την αποτροπή των καρκινικών ελκών:

• Μην καπνίζετε ή χρησιμοποιείται καπνό.
• Περιορίστε το αλκοόλ σε δύο ποτά την ημέρα.
• Φορέστε ένα καπέλο με ευρύ γείσο, για να σκιάσετε τα χείλη σας. Να χρησιμοποιείτε πάντα μια κρέμα για τα χείλη με SPF 15.