Ι. Κιουμής: Πώς φτάσαμε το καλοκαίρι στη 2η χειρότερη θνησιμότητα στην Ευρώπη

Το επιδημικό κύμα του Αυγούστου χαρακτηρίζεται από τον πολύ μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, την αύξηση των διασωληνώσεων και τον  περιορισμένο σε σχέση με το τρίτο κύμα αριθμό θανάτων.

Ο καθηγητής πνευμονολογίας – επιδημιολογίας στο ΑΠΘ και διευθυντής της Κλινικής Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του νοσοκομείου "Γ. Παπανικολάου" στη Θεσσαλονίκη, Ιωάννης Κιουμής, δεν κρύβει την ανησυχία του για την εξέλιξη της συγκεκριμένης εικόνας, ενόψει του φθινοπώρου.

"Κάποια στιγμή όλοι αυτοί οι συμπολίτες μας που βρίσκονται στα νησιά θα επιστρέψουν στις πόλεις. Θα περάσει η νοοτροπία και η ελευθεριότητα των διακοπών στα μεγάλα αστικά κέντρα; Αν γίνει αυτό και ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η διασπορά, θα περάσουμε ένα πάρα πολύ δύσκολο φθινόπωρο και δεν θέλω να κάνω προβλέψεις αριθμητικές, το αποφεύγω συστηματικά", λέει στο iatronet και προσθέτει: "αν όμως αποφασίσουμε να βοηθήσουμε ώστε οι εμβολιασμοί να φτάσουν στο μέγιστο δυνατό και από την άλλη μεριά να ακολουθήσουμε τους ενδεδειγμένους κανόνες συμπεριφοράς, αυτούς που υπαγορεύονται από εθνικές και διεθνείς οδηγίες, τότε υπάρχει μια περίπτωση το φθινόπωρο το επόμενο κύμα που τυχόν θα έρθει να σκάσει πολύ πιο ήπια στην αμμουδιά μας και να μη μας πνίξει".

Στο πλαίσιο αυτό, ο καθηγητής επισημαίνει δύο παράγοντες, που καθορίζουν την εξέλιξη των πραγμάτων: από τη μια η ανησυχητικά κακή επίδοση της χώρας μας σε ό,τι αφορά τη θνητότητα από κορωνοϊό και από την άλλη ο κίνδυνος εμφάνισης μιας νέας μετάλλαξης που θα παρακάμπτει τα εμβόλια και θα μας ξαναγυρίσει στο σημείο μηδέν.

Δεύτεροι χειρότεροι στην Ευρώπη τον Ιούνιο

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Eurostat, η Ελλάδα είχε τον Ιούνιο τη δεύτερη μεγαλύτερη θνησιμότητα στην Ευρώπη, πίσω μόνο από τη Λετονία. Ο σχετικός δείκτης, που μετρά την υπερβάλλουσα θνησιμότητα, δηλαδή τους επιπλέον θανάτους που προκάλεσε ο κορωνοϊός σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο, παρουσίαζε πτωτική τάση στην Ελλάδα μετά την έξαρση του δεύτερου κύματος τον περασμένο Νοέμβριο, και μέχρι τον Φεβρουάριο. Από το Μάρτιο άρχισε να ανεβαίνει ξανά για να φτάσει τον Ιούνιο να έχει η χώρα μας τη δεύτερη χειρότερη επίδοση, με 18,2% υπερβάλλουσα θνησιμότητα, έναντι 20,5% της πρώτης, Λετονίας.

"Αυτό σημαίνει ότι δεν φτάνει να μιλάμε για τα κρεβάτια ΜΕΘ. Τα κρεβάτια ποτέ δεν έκαναν κανέναν άνθρωπο καλά. Είναι ο τρόπος που στελεχώνεις τα κρεβάτια, με ποιους ανθρώπους, με ποια εκπαίδευση, κάτω από ποιες συνθήκες γύρω από τα κρεβάτια. Είναι κάτι που πρέπει να το δει σοβαρά ο μηχανισμός που ασχολείται με τη λήψη των αποφάσεων σε αυτόν τον τομέα. Ότι αν συνεχίσουμε εμείς να έχουμε αυτή την πολύ κακή επίδοση, αυτό σημαίνει ότι χάνουμε ανθρώπους που θα ήταν διασώσιμοι".

Ο ίδιος σημειώνει πως οι αιτίες της χαμηλής επίδοσης της Ελλάδας σε αυτόν τον τομέα είναι πολλές, αλλά η συγκεκριμένη συζήτηση δεν πρέπει να γίνει τώρα. "Όταν είμαστε στην κορύφωση της μάχης δεν κάνεις κουβέντες ότι τα τουφέκια μας δεν είναι καλά, τα πυρομαχικά μας ελλιπή. Αλλά, αυτή η κουβέντα είναι πολύ σημαντική και πρέπει να γίνει, με ψυχραιμία, όταν τα πράγματα θα είναι πιο ήρεμα", επισημαίνει.

Σημειώνεται πως κατά την τρέχουσα περίοδο, τον Αύγουστο, η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η χειρότερη θέση στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την θνητότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).

Εμβολιασμός του παγκόσμιου πληθυσμού αντί για 3η δόση

Όταν περάσει και αυτό το κύμα της πανδημίας και αυξηθεί περαιτέρω το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης, θα είναι ορατό το τέλος του κορωνοϊού; Η άποψη ότι τα επόμενα κύματα θα εξασθενούν ολοένα και περισσότερο, μέχρι το "σβήσιμο" της πανδημίας, υποστηρίζεται από πολλούς επιστήμονες. Ο κ. Κιουμής έχει διαφορετική άποψη, όσο δεν χτίζεται ένα παγκόσμιο τείχος ανοσίας.

"Αν δεν εμβολιαστεί ο παγκόσμιος πληθυσμός ο κορωνοϊός θα είναι εδώ. Γιατί όταν έχουμε τα εργαστήρια παρασκευής των μεταλλάξεων σε διάφορα μέρη του κόσμου - πότε στην Ινδία, πότε στη Βρετανία, πότε στο Περού τώρα που ακούτε ή σε διάφορες άλλες χώρες - είναι ζήτημα πολύ λίγου χρόνου να βρεθεί μια μετάλλαξη η οποία θα παρακάμπτει τα εμβόλιά μας. Και αν θα παρακάμπτει τα εμβόλια, τότε θα γυρίσουμε στο σημείο μηδέν. Θα είναι μια ιστορία του Σισύφου για να θυμηθούμε τη μυθολογία", επισημαίνει, προσθέτοντας πως η 3η δόση μπορεί να αποδειχτεί τελικά μια πιστολιά στον αέρα αν δεν εμβολιαστεί το μέρος εκείνο του παγκόσμιου πληθυσμού που δεν έχει πάρει ακόμα ούτε την 1η δόση.

Υποστηρίζει πως η 3η δόση πρέπει να μπει ως προτεραιότητα στις ευπαθείς ομάδες όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι και οι υπέργηροι, αλλά "αντί να μιλάμε για το πότε θα εμβολιάσουμε τους 30άρηδες, τους 40άρηδες και τους 50άρηδες με την 3η δόση ας στείλουμε εμβόλια να εμβολιαστεί ο υπόλοιπος πληθυσμός, γιατί αλλιώς ο ιός θα μας εκδικηθεί στέλνοντάς μας μεταλλάξεις".

Λάθος ένα νέο γενικευμένο lockdown

Σε περίπτωση περαιτέρω έξαρσης της πανδημίας, ο καθηγητής διατυπώνει επιφυλάξεις για το κατά πόσο θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα γενικευμένο lockdown στην παρούσα συγκυρία. Από τη μια προβλέπει αντιδράσεις από τον πληθυσμό που είναι εμβολιασμένος σε ένα ποσοστό 55% και από την άλλη το οικονομικό κόστος θα είναι εξαιρετικά δυσβάσταχτο.

"Άρα, το γενικευμένο lockdown για μένα προσωπικά είναι λάθος να γίνει, άλλωστε το αποκλείει και η κυβέρνηση. Τοπικά lockdown όμως ανάλογα με τη διασπορά του ιού είναι λογικό ότι θα πρέπει να γίνουν σε πολλές περιπτώσεις και θα έπρεπε να γίνουν ακόμη περισσότερο και τώρα που μιλάμε", σημειώνει, για να διευκρινίσει πως τα όποια περιοριστικά μέτρα δεν αρκεί να επιβάλλονται, αλλά και να επιτηρείται η εφαρμογή τους. "Το lockdown είναι το τελευταίο όπλο που διαθέτεις σε μια επιδημία. Εάν αυτό το όπλο το καις με κακή εφαρμογή του, τότε πραγματικά καθίστασαι άοπλος. Και αυτό έγινε στο δεύτερο κύμα. Τράβηξε ένα lockdown που κάποιοι τηρούσαν και κάποιοι αγνοούσαν, και το αποτέλεσμα ήταν να σέρνεται η επιδημία για μεγάλο χρονικό διάστημα".

Δεν μπορείς να στηρίζεται στα self test

Ο καθηγητής υποστηρίζει πως το κράτος δεν μπορεί να βασίζεται στα self test ως μέθοδο επιβεβαίωσης του αν κάποιος έχει κολλήσει κορωνοϊό ή όχι. "Στην ουσία λες ότι στηρίζομαι στην αξιοπιστία όσων δηλώνει αυτός που έχει κάνει το τεστ. Οσο τα self test θα περιορίζονται σε αυτούς που δεν εμβολιάστηκαν, δηλαδή τους διστακτικούς, τους φοβικούς, τους αρνητές του εμβολίου – βάλτε διάφορες κατηγορίες εδώ - τόσο περισσότερο η αξιοπιστία του self test τίθεται εν αμφιβόλλω. Γιατί ο καθένας μπορεί να δηλώνει ό,τι θέλει. Αν το κάνει ένας αρνητής του εμβολίου, εσείς τι πιστεύετε; Θα δηλώσει ότι ήταν θετικός; Μπορεί να μην το έχει κάνει και καθόλου", επισημαίνει.