Η ντροπή και το κοινωνικό στίγμα στην ψωρίαση και το μελάνωμα

Η ομιλία της είχε τίτλο "Παρακαλώ μην το πείτε...” Η ντροπή και το κοινωνικό στίγμα στη ψωρίαση και το μελάνωμα»

Το στίγμα

Η ασθένεια, είναι μια μορφή απώλειας. Όταν ένας άνθρωπος νοσήσει ειδικά από ορατά νοσήματα, είναι πιθανόν να έρθει αντιμέτωπος με το στίγμα, τονίζει η κ. Ψημενάτου

Τα σημάδια του στίγματος στην σημερινή εποχή είναι:

• Απεικονίσεις στα ΜΜΕ όπου «ο κακός» είναι συχνά ένας χαρακτήρας με κάποια ασθένεια
• Στερεότυπα για ανθρώπους που νοσούν από συγκεκριμένη ασθένεια
• Χρησιμοποιώντας φράσεις όπως «άστον αυτόν, είναι άρρωστος»
• Κοστούμια αποκριών που απεικονίζουν άτομα με ασθένειες

Μέσα από τα στερεότυπα αυτά αλλά και μέσα από απλές καθημερινές εκφράσεις, μπορούμε άθελά μας να στιγματίσουμε ανθρώπους οι οποίοι νοσούν. 

Αίσθημα ενοχής και άγνοια

Ο στιγματισμένος άνθρωπος πέραν του ότι περιθωριοποιείται, βιώνει και ένα σημαντικό αίσθημα ενοχής, γιατί υπάρχουν νόσοι που επιφέρουν μεγαλύτερη ενοχοποίηση συγκριτικά με κάποιες άλλες. 

Όταν ένας ασθενής αποκαλύψει, για παράδειγμα, ότι πάσχει από μελάνωμα, εκτός από τα σχόλια συμπάθειας και στήριξης που θα λάβει, είναι πιθανόν να ακούσει και κάποιες συγκεκριμένες ερωτήσεις. Οι ερωτήσεις αυτές στρέφονται κυρίως γύρω από το αν φρόντιζε ή όχι τον εαυτό του και την υγεία του.

Οι ερωτήσεις αυτές παρουσιάζουν συνήθως την άγνοια των ανθρώπων αλλά και το άγχος αυτών που τις θέτουν.

«Η τάση ενοχοποίησης τους άλλου προέρχεται από την ανάγκη που έχουμε να βρούμε μία τάξη και ένα νόημα στα πράγματα που συμβαίνουν», υπογραμμίζει η Σύμβουλος Υγείας.

Καθησυχάζοντας τον εαυτό μας

Όταν κάποιος λοιπόν θέτει ερωτήματα στον άλλο για την αιτία της εκδήλωσης της πάθησής του, στην ουσία προσπαθεί να καθησυχάσει τον εαυτό του αλλά και να δώσει ένα νόημα στα νέα που μόλις άκουσε.

«Λες να το πάθω και εγώ;». Αυτή είναι μια χαρακτηριστική διερώτηση που γίνεται με μεγάλη ταχύτητα μαζί με άλλες, ουσιαστικά για να απαλλάξουμε τον εαυτό μας από μία παρόμοια εκδήλωση ασθένειας.

Η ντροπή

Μετά την ενοχή, όμως, ακολουθεί η  ντροπή. Ένας από τους λόγους ντροπής είναι και το σώμα μας  και ειδικά όταν αυτό δεν ανταποκρίνεται στα πρότυπα που μας θέτουν ανά εποχές, αναφέρει η ψυχολόγος.

Τα παιδιά πάντως είναι αυτά που θα πρέπει να υποστηριχθούν περισσότερο στην περίπτωση της εκδήλωσης ντροπής  μιας και ο βαθμός της αυτοεκτίμησής τους μπορεί να πληγεί σοβαρά.

Το άτομο που νοσεί και έχει ορατά σημάδια κάνει το άμεσο περιβάλλον και τους συγγενείς του μέχρι και το να μην κάνουν εξετάσεις, προκειμένου να μην λάβουν και εκείνοι τα ίδια νέα.

Οι ασθενείς όμως όπως και το κοινό, όπως τόνισε η κα Ψημενάτου, χρειάζεται να γνωρίζουν ότι η ασθένεια δεν είναι δικό τους λάθος.

Ουσιαστική βοήθεια

Το στίγμα πρέπει να αφαιρεθεί με την βοήθεια των γιατρών. Την στιγμή που οι ασθενείς εκφράζουν τα αισθήματα ενοχής και ντροπής στον θεράποντα ιατρό τους, αποφεύγεται η κατάθλιψη και κατά συνέπεια η διακοπή της θεραπείας.   

Η απομάκρυνση των αρνητικών συναισθημάτων, η αποβολή του άγχους και η θετική σκέψη, είναι  χαρακτηριστικά γνωρίσματα της new age εποχής, αποφαίνεται η Σύμβουλος Υγείας. Έτσι λοιπόν, ο/η ασθενής που παθαίνει κάτι και του επιρρίπτουν εμμέσως πλην σαφώς ότι ευθύνεται για την μη θετικότητά του, βυθίζεται στην ενοχή.

Άσπρο – μαύρο και φαύλος κύκλος

Πρέπει λοιπόν να είμαστε συνειδητοποιημένοι ότι το να επιρρίπτουμε σε έναν άνθρωπο την ευθύνη για μία ασθένεια, δεν είναι σε καμία περίπτωση βοηθητικό. 

Το να στεκόμαστε δίπλα στο άτομο που νοσεί, αυτό είναι και  το πιο ουσιαστικό.

Η ασπρόμαυρη εικόνα του κόσμου, το «καλό και το κακό», το «δίκαιο και το άδικο», είναι επίσης μία από τις αιτίες ενοχοποίησης του ασθενούς.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον φαύλο κύκλο που δημιουργείται, όταν το στενό περιβάλλον του ασθενούς δεν ξέρει πως να χειριστεί την συμπεριφορά απέναντι στον ίδιο τον ασθενή και συνήθως αποσύρεσαι, και συνακόλουθα  ο/η ασθενής αποδίδει την απόσυρση αυτή στο στίγμα.

Προσοχή λοιπόν στις πεποιθήσεις μας αλλά πάνω απ΄όλα στην συμπεριφορά μας απέναντι στον ασθενή, επισημαίνει η κ. Ψημενάτου

Η ημερίδα του iatronet.gr έγινε με την υποστήριξη των συλλόγων «Καλυψώ» και «Άγγιγμα Ζωής».

Χορηγοί της ημερίδας ήταν οι εταιρείες Bristol Meyers Squibb και ΒΙΑΝΕΧ Α.Ε

Πληροφορίες για την ημερίδα https://www.iatronet.gr/vimata-asthenon/