Πώς θα επιτευχθεί το ψηφιακό άλμα στην υγεία

Οι προκλήσεις στον τομέα υγείας υπήρξαν ανέκαθεν πολύπλοκες και συνεχώς μεταβαλλόμενες, ενώ διασυνδέονται άρρηκτα με τη δυνατότητα των συστημάτων υγείας να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες. Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών υγείας έχει κριθεί ως ένας από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες για τον μετασχηματισμό του Εθνικού μας Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), με κύρια χαρακτηριστικά την ανθρωποκεντρικότητα και αμεσότητα του συστήματος, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα υγείας και τη βελτίωση της εμπειρίας του πολίτη.

Αναμφίβολα, η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας, με σημαντικές πρωτοβουλίες που πιστώνονται κατ’ αρχάς στο Υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης. Ειδικά για τον τομέα υγείας, το πρόγραμμα εμβολιασμού «Ελευθερία» πρέπει να αποτελέσει οδηγό για τη στάση της χώρας απέναντι στην καινοτομία και στη διακίνηση της πληροφορίας εντός του ΕΣΥ.

Η ολοκληρωμένη στρατηγική, βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση κάθε έργου, δείχνει να ικανοποιείται από τη «Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025» (https://digitalstrategy.gov.gr/), η οποία δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο 2020 και περιλαμβάνει περισσότερα από 450 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 6 δισ. ευρώ. Στον τομέα υγείας, 22 σημαντικά έργα (βλ. πίνακα) έχουν προγραμματιστεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη. Χωρίς αμφιβολία, η υποχρηματοδότηση της υγείας στην περίοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας υπήρξε ανασταλτικός παράγοντας ανάπτυξης και βελτίωσης του συστήματος. Παρά ταύτα, η χρηματοδότηση που στο παρελθόν υπήρξε πλούσια, αλλά όχι αποτελεσματική, έχει διασφαλιστεί. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με προγράμματα όπως το πρόσφατα ψηφισμένο «EU4Health» και το Ταμείο Ανάκαμψης, υποστηρίζει την αναβάθμιση και θωράκιση των συστημάτων υγείας των κρατών-μελών.

Τι θα μπορούσε να αναστείλει τον μετασχηματισμό;

• Οι αναγκαίοι ανθρώπινοι πόροι για την υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού αποτελούν ένα εντοπισμένο πρόβλημα στα νοσοκομεία (Γεν. Γραμμ. Κωτσιόπουλος, 11ο Pharma & Health Conference, 16-17/7/2020). Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού πληροφορικής, αλλά και η επανακατάρτιση του συνόλου του υγειονομικού προσωπικού σε ψηφιακές δεξιότητες για την εφαρμοστική στήριξη του έργου, είναι απαραίτητες και, δεδομένης της αργής προσαρμογής της δημόσιας διοίκησης, πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα.
• Το έλλειμμα της ψηφιακής εγγραμματοσύνης των πολιτών για την ενεργή, ισότιμη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στα συστήματα ψηφιακής υγείας. Προς αυτή την κατεύθυνση θετική κρίνεται η πρωτοβουλία-εργαλείο βελτίωσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών «Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών» (https://nationaldigitalacademy.gov.gr/), που δεν έχει επικοινωνηθεί επαρκώς στο κοινό.
• Η απαιτούμενη προετοιμασία των παρόχων ψηφιακών λύσεων και η ενίσχυση της διαβούλευσης για τη διασφάλιση εφαρμογής των προτύπων συμμόρφωσης (κωδικολόγια, Clinical Information Systems, διαλειτουργικότητα κ.λπ.).

Ο επιχειρούμενος ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα υγείας, που χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και αβεβαιότητα, είναι δύσκολο έργο, αλλά όχι ακατόρθωτο.