Η συγκέντρωση δυνάμεων στον κλάδο των φαρμακαποθηκών είναι μονόδρομος

Οι συγχωνεύσεις ή οι αναστολές λειτουργίας αναμένεται να είναι η κυρίαρχη τάση που θα σηματοδοτήσει τη μελλοντική πορεία των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών, όπως μας ανέφερε παράγοντας της αγοράς. Η εταιρεία του τελευταίου που συγκαταλέγεται στις δυνάμεις που πρωταγωνιστούν αναμένει ότι από τους 90 ιδιώτες παίκτες που δραστηριοποιούνται σήμερα θα έρθει κάποια στιγμή που θα είναι μόλις 30, ενώ θα υπάρχουν και 5 - 6 μεγάλοι όμιλοι. 

Όπως μας επεσήμανε, τα κόστη λειτουργίας σε αντίθεση με τις τιμές των φαρμάκων που μειώνονται αυξάνονται γεωμετρικά. Κόστη, τα οποία έχουν ενισχυθεί περαιτέρω την τελευταία διετία και λόγω των πιο απαιτητικών υγειονομικών πρωτοκόλλων που έχει θέσει η Ε.Ε., τα οποία έχουν ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία. Κόστη που απαιτούν ακόμη περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές, εξελιγμένο μηχανολογικό εξοπλισμό αλλά και σε επιπλέον προσλήψεις ανθρώπινου δυναμικού. 

Οι 90 αυτοί όμιλοι σήμερα πραγματοποιούν το 54% περίπου του τζίρου που εμφανίζει το χονδρικό εμπόριο φαρμάκων στη χώρα. Το 54% αντιστοιχεί σε 2,5 δισ. ευρώ. Και μπορεί το τελευταίο ποσό να δείχνει μεγάλο, όμως στην ουσία "εξανεμίζεται", καθώς το μικτό περιθώριο κέρδους είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη στο 4,67%, όταν ο μέσος όρος στην Κοινότητα είναι 8,7%. Όσον αφορά στο καθαρό περιθώριο κέρδους στην Ελλάδα περιορίζεται στο 0,5% με 1%. 

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Το  2019, σύμφωνα με την τελευταία κλαδική μελέτη της ΙCAP, λειτουργούσαν σε  32 χώρες της Ευρώπης  750 φαρμακαποθήκες περίπου. Οι συνολικές πωλήσεις φαρμάκου, σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι διαμορφώθηκαν σε 1.26 δισ.  δολ. περίπου το 2019. Η  ευρωπαϊκή αγορά φαρμάκου (σε τιμές χονδρικής) εκτιμάται ότι ανήλθε σε  220 δισ. δολ. το 2018.  

Συνεργασίες, εξαγορές ή/και ίδρυση θυγατρικών 

Το πρόβλημα ρευστότητας είναι η παράμετρος που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο πώς θα είναι η επόμενη μέρα για τον κλάδο των φαρμακαποθηκών. 

Η αγορά του κλάδου των φαρμακαποθηκών χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό λόγω του μεγάλου αριθμού (για το μέγεθος της ελληνικής αγοράς) επιχειρήσεων και συνεταιρισμών που λειτουργούν, ο οποίος τα τελευταία χρόνια οξύνεται περαιτέρω  από  την  εμφάνιση  νέων φαρμακαποθηκών με "επιθετικό"  εμπορικό προσανατολισμό.  Δεδομένου  ότι  στην αγορά φαρμάκου, γενικά, οι τιμές είναι καθορισμένες και ελεγχόμενες, δεν υφίσταται ανταγωνισμός ως προς την τιμολογιακή πολιτική.

Ο ανταγωνισμός εντοπίζεται στις προσπάθειες των παικτών για συνεργασίες, εξαγορές ή/και ίδρυση θυγατρικών, προκειμένου να ενισχύσουν το δίκτυο διανομής τους διευρύνοντας έτσι το πελατολόγιό τους. Στο πλαίσιο αυτό, παίκτες από τον ιδιωτικό χώρο ψάχνονται για νέα κέντρα διάθεσης-διανομής σκευασμάτων επιτυγχάνοντας καλύτερη τοποθέτηση σε τοπικές αγορές. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση ιδιώτη, ο οποίος έχει αναπτύξει 8 τέτοια κέντρα πανελλαδικά, ενώ άλλος παίκτης αναζητά χώρους στη Πελοπόνησσο για να συστήσει το τρίτο του κέντρο διάθεσης φαρμακευτικών προϊόντων. 

Δυνατά-Αδύνατα σημεία/ Ευκαιρίες-Απειλές

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η καταγραφή που κάνει η έρευνα της ΙCAP, των δυνατών αλλά και των αδύνατων σημείων του κλάδου, καθώς και των ευκαιριών αλλά και των απειλών που έχει. Ποια είναι αυτά: 

Δυνατά σημεία του κλάδου

• Η φύση των εξεταζόμενων προϊόντων, εφόσον το φάρμακο είναι αναντικατάστατο αγαθό, με σταθερά αυξανόμενη ζήτηση.
• Η ύπαρξη ισχυρών επιχειρηματικών σχημάτων με ανεπτυγμένα και εδραιωμένα δίκτυα διανομής, με άρτια γεωγραφική κάλυψη.
• Επιχειρήσεις με ενσωμάτωση αυστηρών προδιαγραφών διασφάλισης της ποιότητας διακίνησης των προϊόντων και υψηλής ταχύτητας ανταπόκρισης.

Αδύνατα σημεία

• Ελεγχόμενα και θεσμικά καθορισμένα ποσοστά κέρδους, γεγονός που περιορίζει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
• Ύπαρξη  πληθώρας  φαρμακαποθηκών (επιχειρήσεων  και συνεταιρισμών) σε σχέση με το μέγεθος της αγοράς.

Ευκαιρίες

• Προώθηση νέων φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών σκευασμάτων με ικανοποιητικό περιθώριο κέρδους.
• Αναδιανομή μεριδίων αγοράς λόγω αναστολής λειτουργίας επιχειρηματικών μονάδων του κλάδου.
• Ενδεχόμενη διείσδυση φαρμακαποθηκών στο λιανικό εμπόριο (ακολουθώντας το παράδειγμα μεγάλων ευρωπαϊκών φαρμακαποθηκών).
• Διεύρυνση δραστηριότητας σε νέες περιοχές.
• Επιστροφή διάθεσης των Φαρμάκων Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ)

Απειλές

• Εφαρμογή δεσμευτικών πολιτικών για διατήρηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης σε χαμηλά επίπεδα.
• Παράκαμψη (κατά περίπτωση) των φαρμακαποθηκών από τις φαρμακευτικές εταιρείες.
• Περιορισμός παράλληλων εξαγωγών.
• Συνθήκες επιδείνωσης της οικονομίας λόγω εξάπλωσης του Covid-19.
• Καθυστερήσεις πληρωμών, συσσωρευμένα και αυξανόμενα χρέη ασφαλιστικών ταμείων κλπ., με συνέπεια τη δημιουργία επισφαλειών.