Το νόημα σε καιρούς απωλειών

Mια ακόμη πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια της διημερίδας του iatronet.gr και της ΑΜΚΕ "Μαθήματα Ζωής". Πρόκειται για την ομιλία της ψυχοθεραπεύτριας, Ευγενίας Γεωργαντά, ιδρυτικού μέλους, διαχειρίστριας, εκπαιδεύτριας και επόπτριας του "γίγνεσθαι", στην Ελληνική Εταιρεία Υπαρξιακής Ψυχολογίας. Η ομιλία της είχε ως τίτλο "Το νόημα σε καιρούς απωλειών". 

Η ψυχοθεραπεύτρια τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι το πένθος και η απώλεια είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας και ότι όλοι καλούμαστε κάποτε να αντιμετωπίσουμε μεγάλες ή μικρές απώλειες.

Το πένθος είναι μία φυσιολογική αντίδραση στην απώλεια. Η διάρκειά του διαφέρει ανάλογα με την περίπτωση και το άτομο. Το μόνο σίγουρο πάντως σύμφωνα με την κ. Γεωργαντά, είναι ότι η ζωή μετά από μία απώλεια δεν είναι ίδια. Το ερώτημα που κυριαρχεί σε μία απώλεια είναι το "γιατί".

Η άδικη, άκαιρη και ξαφνική απώλεια φαίνεται να δημιουργούν τα περισσότερα ερωτήματα και να απαιτούν την μεγαλύτερη αναδιοργάνωση τη ζωής. Η έλλειψη που δημιουργεί η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι δυσβάστακτη και το κενό είναι δυσαναπλήρωτο. 

Παρήγορο πάντως γεγονός όπως υπογράμμισε η ψυχαναλύτρια, είναι ότι πεθαμένοι είναι οι άνθρωποι που δεν τους θυμούνται ποτέ, αυτοί που έχουν ξεχαστεί. "Οι άνθρωποι που αγαπήσαμε και αγαπάμε συνεχίζουν να ζουν μέσα μας". Το κενό όμως που αφήνει η απώλεια των ανθρώπων που αγαπάμε είναι δυσαναπλήρωτο. Δεν είναι απόλυτη αλήθεια αυτό που λέμε συχνά "ουδείς αναντικατάστατος". 

Ο άνθρωπος είαια ένα ον το οποίο πάντα αναζητά νόημα. Η ανεύρεση νοήματος είναι το πρωταρχικό μέλημα της ψυχοθεραπείας. Το ερώτημα του νοήματος πάντως, σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια, είναι ένα δυσεπίλυτο ερώτημα που έχει πάντα μία προσωπική και προσωρινή απάντηση. 

"Το περιβάλλον συνήθως δεν αντέχει τον πόνο μας", τονίζει η κ Γεωργαντά. Πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να δοθεί ο απαραίτητος χώρος και χρόνος σε αυτόν που πενθεί για να επαναδιαπραγματευθεί όλα τα ερωτήματα που προκύπτουν μετά από μία σοβαρή απώλεια. Τα ερωτήματα αυτά συχνά δεν έχουν απάντηση και οδηγούν την θεραπευτική διαδικασία σε αδιέξοδο.

Η υπαρξιακή προσέγγιση και η φαινομενολογική μέθοδος μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά. Η υπαρξιακή προσέγγιση και η συμβουλευτική πρεσβεύουν την άποψη του θεραπευτή ως συνοδοιπόρου.  Ο θεραπευτής δεν ξέρει από πριν ποιο είναι το σωστό και το καλό για τον άλλον. Δεν διατηρεί ως εκ τούτου την στάση της αυθεντίας. 

Το σημαντικό είναι ο θεραπευτής "να είναι εκεί", να ακούσει τον άλλο χωρίς επικριτική διάθεση. "Στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία δεν έχει σημασία τι λέμε αλλά το πως είμαστε παρόντες για τον άλλον, πως είναι η στάση μας απέναντι στον άλλον" υπογραμμίζει η Ευγενία Γεωργαντά.