Αγγελική Παναγιωτάτου: Η πρώτη φοιτήτρια στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ιστορικές μνήμες, παρέχονται στο newsletter της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Στην έκδοση περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ορόσημα από τη λειτουργία της Σχολής, καθώς και η πρώτη γυναίκα φοιτήτρια.

Πρόκειται για την Αγγελική Παναγιωτάτου, η οποία διέπρεψε στον χώρο της Ιατρικής στην Ελλάδα. Όπως αναφέρεται στην Ιστορία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, τον 19ο αιώνα αποτελούσε άθλο για μία γυναίκα ακόμα και να ονειρευτεί ότι θα γίνει γιατρός. Η επικρατούσα τότε άποψη ήταν ότι "η μόνη επιστήμη για τη γυναίκα είναι η μαγειρική". Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα κατόρθωσε να σπουδάσει και να διαπρέψει η Αγγελική Παναγιωτάτου αλλά και η αδελφή της Αλεξάνδρα στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οι αδελφές Παναγιωτάτου ήταν από την Θηνιά της Κεφαλονιάς. Ο πατέρας τους ήταν ευκατάστατος έμπορος. Η Αγγελική σπούδασε στο Αρσάκειο αλλά και στη σχολή Γαλλίδων Καλογραιών.

Η ίδια η Αγγελική Παναγιωτάτου έγραψε για τήν υποστήριξη που είχε από τον πατέρα της: "Είπαμε πως ο πατέρας μου ήτο προύχοντας. Πολυταξειδεμένος έμπορος, εγνώρισε τον κόσμο, μελέτησε πλατειά τους ανθρώπους και απέκτησε τέτοια πείρα, ώστε μπόρεσε να ευρύνει τον πνευματικό του ορίζοντα, να σταθεί πάνω από προλήψεις, να γίνει προοδευτικός. Για τον λόγο αυτό, δεν εδίστασε να επιτρέψει στα κορίτσια του να φοιτήσουν στο Πανεπιστήμιο".

Όταν το 1892 διεκδίκησε την εγγραφή της στην Ιατρική σχολή, το αίτημά της δεν έγινε δεκτό γιατί δεν είχε τελειώσει το Γυμνάσιο. Αποφασισμένη να πραγματοποιήσει το όνειρό της, εξέτασε με προσοχή τη νομοθεσία και διαπίστωσε ότι πουθενά δεν αναφερόταν ρητά ότι ήταν απαγορευμένο σε μία μαθήτρια να δώσει εξετάσεις για να περάσει στο Πανεπιστήμιο. Έτσι, επανήλθε με αίτημά της και οι καθηγητές έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι οι δύο αδελφές Παναγιωτάτου, παρά την δυσκολία των θεμάτων και τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες εξεταστήκαν πέτυχαν την εισαγωγή τους στην Ιατρική Σχολή.

Στα τέσσερα χρόνια των σπουδών της η Αγγελική Παναγιωτάτου (1893 - 1897) αντιμετώπισε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον και έντονες αντιδράσεις που έφθασαν στο σημείο η παρουσία της στα Αμφιθέατρα να συνοδεύεται από ποδοκροτήματα, κοροϊδίες και θορυβώδη ρυθμικά επιφωνήματα "Στην κουζίνα!...Στήν κουζίνα!", όπως αναφέρει στη Διάπλαση των Παίδων ο Γρηγόριος Ξενόπουλος.

Το 1908, εκλήθη για να διδάξει στην Αθήνα "Επιδημιολογία". Στο εναρκτήριο μάθημά της μάλιστα ήταν παρών και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Το φοιτητικό περιβάλλον όμως ήταν εχθρικό και ο Βενιζέλος δυσφόρησε όταν άκουσε τις αποδοκιμασίες και τα γιουχαΐσματα των φοιτητών.

Ήταν η πρώτη γυναίκα που αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή Αθηνών το 1897, η πρώτη Υφηγήτρια της Ιατρικής Σχολής το 1908. Υπήρξε η πρώτη έκτακτη καθηγήτρια της Υγιεινής και Τροπικής Παθολογίας το 1938 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και η πρώτη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής "τιμής ένεκεν" το 1947. Ακόμα ήταν η πρώτη γυναίκα επιστήμων που έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1950.

Δημ.Κ.

Πηγές:
ΕΚΠΑ, Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία