Το Ταμείο Ανάκαμψης και η ψηφιοποίηση αλλάζουν τον χάρτη της υγείας

Συνέντευξη στον Δημήτρη Καραγιώργο

Κύριε Υπουργέ, οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών επιχειρήσεων θεωρούν πως οι πόροι δεν επαρκούν και πως οι πρόσφατες παρεμβάσεις σας μετέτρεψαν μέρος της υποχρεωτικής επιστροφής (clawback) σε υποχρεωτική έκπτωση (rebate). Υπάρχουν τελικά περιθώρια για πραγματική αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης;

Για το 2022 δεν υπάρχουν περιθώρια για αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Υπάρχει ένα σκέλος που συνδέεται με τους ανασφάλιστους, εάν και εφόσον μπορεί να υπάρξει μια χρηματοδότηση για την κάλυψη της φαρμακευτικής τους δαπάνης. Η πραγματικότητα είναι πως με τα οικονομικά δεδομένα της χώρας δεν υπάρχουν σοβαρά περιθώρια για βελτίωση του προϋπολογισμού.

Ακολουθούμε μια σειρά από μέτρα. Υπάρχουν μέτρα που έχουν πυροσβεστικό χαρακτήρα, υπάρχουν και τα διαρθρωτικά μέτρα, πάνω στα οποία εργαζόμαστε.

Όπως έχουμε εξηγήσει πολλές φορές και στους εκπροσώπους της φαρμακοβιομηχανίας, δεν είναι λύση αυτό που γίνεται έως τώρα και είναι η μεταφορά τμήματος της υποχρεωτικής επιστροφής (clawback) στην υποχρεωτική έκπτωση (rebate). Λύση είναι όταν πραγματικά μπορέσουμε να ελέγξουμε την κατανάλωση και αντίστοιχα να δούμε ποια είναι τελικά η δαπάνη που ταιριάζει με την ελληνική πολιτεία, προκειμένου να μπορέσουμε να την καλύψουμε στο σύνολό της.

Η πρόσφατη παρέμβασή σας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας απαιτεί την υπογραφή μιας σειράς Υπουργικών Αποφάσεων. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθούν, προκειμένου να υλοποιηθεί ο νόμος;

Ο νόμος έχει δύο βασικά σκέλη. Το πρώτο σκέλος έχει να κάνει με τον ΕΟΠΥΥ και συνδέεται με τα ποιοτικά κριτήρια. Ο ΕΟΠΥΥ εργάζεται με σκοπό να βγουν οι Υπουργικές Αποφάσεις, τουλάχιστον για τα απεικονιστικά μηχανήματα, τις αιματολογικές εξετάσεις, της κλινικές και τα Κέντρα Αποκατάστασης. Αυτή είναι η πρώτη γκάμα των ποιοτικών κριτηρίων που επεξεργάζεται ο ΕΟΠΥΥ και μπορούμε να πούμε ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2022 θα εφαρμοστούν, τουλάχιστον εν μέρει. Υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια, τα οποία θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο.

Το δεύτερο σκέλος έχει να κάνει με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Οι αποφάσεις που αφορούν τον «προσωπικό γιατρό», που αποτελούν και την ψυχή των αλλαγών, θα έχουν εκδοθεί στο σύνολό τους έως το τέλος Ιουνίου. Θα κάνουν και τα συμβόλαια και οι ιδιώτες γιατροί που θέλουν να ενταχθούν στον ΕΟΠΥΥ. Στόχος είναι να ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι η εγγραφή των πολιτών, με κυρίαρχη προσδοκία από τον Σεπτέμβριο έως το τέλος του χρόνου να έχει ολοκληρωθεί η εγγραφή του πληθυσμού, ώστε να μπορούμε να ξεκινήσουμε από την 1η Ιανουαρίου 2023.

Οι κρίσιμες αποφάσεις βγαίνουν μέσα στο καλοκαίρι. Υπάρχουν και δύο άλλες κρίσιμες αποφάσεις, οι οποίες συνδέονται με τις συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα και με τα απογευματινά χειρουργεία. Επειδή υπάρχουν πολλά τεχνικά θέματα που πρέπει να ρυθμιστούν, θεωρούμε ότι μπορεί να πάρουν παραπάνω χρόνο.

Οι όποιες θεσμικές παρεμβάσεις σκοντάφτουν στις ελλείψεις του συστήματος σε υποδομές και προσωπικό. Τι προβλέπεται να γίνει σε αυτόν τον τομέα;

Ξεκινάμε με μια φιλοσοφία η οποία λέει πως το δημόσιο σύστημα Υγείας έχει διαχρονικά κάποια κενά. Αυτά τα κενά θέλουμε να τα καλύψουμε, είτε μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης είτε με προσλήψεις. Παράλληλα, όμως, θέλουμε να τα καλύψουμε με τις Συμπράξεις Δημοσίου με τον Ιδιωτικό Τομέα.

Αναφέρω ένα πολύ απλό παράδειγμα. Πηγαίνει ένας πολίτης σε Κέντρο Υγείας, στο οποίο δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο μηχάνημα. Τι κάνει; Πηγαίνει σε ένα κοντινό ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο με τον ΕΟΠΥΥ, πληρώνει μια συμμετοχή και γίνεται η εξέταση που χρειάζεται. Άρα, επιβαρύνεται με κάτι. Εάν υλοποιηθεί το σχέδιο που θέλουμε και το Κέντρο Υγείας θα συμβάλλεται απευθείας με το διαγνωστικό κέντρο, τότε ο γιατρός του Κέντρου θα τον στέλνει στο διαγνωστικό κέντρο και δεν θα πληρώνει ο πολίτης τίποτε. Η πληρωμή θα γίνεται από τον προϋπολογισμό, στο πλαίσιο της προσπάθειας να στηριχθούν τα Κέντρα Υγείας και η Πρωτοβάθμια Φροντίδα.

Θεωρούμε ότι μπορεί να λειτουργήσει στο σύνολο, διότι στο τέλος αυτό που ενδιαφέρει τον πολίτη είναι να έχει την παροχή και να την έχει δωρεάν. Δεν έχουμε δογματική προσέγγιση. Θα ενισχύσουμε τις δομές Υγείας και την Πρωτοβάθμια, αλλά όπου υπάρχουν κενά, θα γίνουν αυτές οι συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα. Είναι η πιο απλή και ήπια μορφή συμπράξεων που μπορεί να υπάρξει.

Στα χρόνια της πανδημίας, ο τομέας της υγείας έχει πρωταγωνιστήσει σε θέματα ψηφιοποίησης. Τι σχεδιάζετε ώστε να επεκταθεί σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών η ψηφιακή μεταρρύθμιση;

Όλες οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις που θέλουμε να κάνουμε, προϋποθέτουν και την ψηφιοποίηση των ζητημάτων που άπτονται της υγείας. Το συνολικό πρόγραμμα που τρέχουμε με το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής έχει προϋπολογισμό 220 εκατ. ευρώ. Αφορά όλο τον ψηφιακό φάκελο και την ψηφιοποίηση των νοσοκομείων. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί τα τεχνικά δελτία και βγαίνουν οι διαγωνισμοί.

Η φιλοσοφία είναι ότι πρέπει να έχουμε έναν ψηφιακό φάκελο ασθενούς. Εδώ κουμπώνει ο προσωπικός γιατρός. Και μόνο την ενημέρωση του ψηφιακού φακέλου να κάνει, θα πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό βήμα για τον έλεγχο της δημόσιας υγείας.

Παράλληλα, πάμε στην πλήρη ψηφιοποίηση των νοσοκομείων και στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία. Πρόκειται για διαρθρωτικές αλλαγές, τις οποίες επισημαίνουμε και στους εκπροσώπους της φαρμακοβιομηχανίας. Τα μέτρα που λαμβάνουμε τώρα, επιχειρούν να καλύψουν τη δαπάνη μέσω διαπραγματεύσεων, μέσω υποχρεωτικών εκπτώσεων (rebates) και μέσω περιορισμού της κατανάλωσης. Όταν, όμως, θα έχουμε την πλήρη ψηφιοποίηση, που θεωρούμε πως θα είναι το θέμα που θα συζητείται το 2023, αυτομάτως θα μπούμε και σε πολύ καλύτερο έλεγχο των οικονομικών της υγείας και της δημόσιας υγείας.

Συνεπώς, ψηφιακός φάκελος, ψηφιοποίηση νοσοκομείων, φάκελος καρκίνου και μία σειρά από άλλες ψηφιακές παρεμβάσεις που έχουν να κάνουν με τον ΕΟΠΥΥ, θα έχουν ολοκληρωθεί το 2022 ως προς τις διαγωνιστικές διαδικασίες και θα αρχίσουν να παράγουν αποτελέσματα από το 2023.

Το ΕΣΥ συνέβαλε καθοριστικά στη διαχείριση της πανδημίας. Παρά την ενίσχυση σε υλικοτεχνική υποδομή, η πίεση της Covid αποκάλυψε τα χρόνια προβλήματα. Τι σκοπεύετε να κάνετε ώστε να βελτιωθεί η εικόνα;

Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε 350 εκατ. ευρώ για τις υποδομές του ΕΣΥ και 250 εκατ. για τις υποδομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Δηλαδή έχουμε 600 εκατ. ευρώ για τις δημόσιες δομές. Το σύνολο των 157 ιδιόκτητων Κέντρων Υγείας θα μπουν στο Ταμείο Ανάκαμψης. Όλα θα έχουν κτιριακή αναβάθμιση όπου χρειάζεται, ενώ θα γίνει και λίστα με τα μηχανήματα που μας λείπουν.

Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε τον Χάρτη Υγείας και ήδη 80 νοσοκομεία πρόκειται να ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ζητούμε από τις διοικήσεις των νοσοκομείων να μας ενημερώσουν για τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν. Δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Θέλουμε όλα τα νοσοκομεία να έχουν ΤΕΠ, που είναι και η πρώτη επαφή του πολίτη και εκεί δίνεται η πιο δύσκολη μάχη.

Μπορούμε να βελτιώσουμε και το σκέλος του ηλεκτροτεχνολογικού εξοπλισμού με ΣΔΙΤ. Εάν βάλουμε και ιδιωτικές εταιρείες σε αυτό το κομμάτι, στην πραγματικότητα τριπλασιάζουμε τον εξοπλισμό που θα μπει στα νοσοκομεία. Εάν δώσουμε όλα τα χρήματα μόνο ως Δημόσιο, θα έχουμε 70 εκατομμύρια, εάν γίνει ΣΔΙΤ θα μπορούμε να έχουμε 200 εκατομμύρια. Αυτά έχουν πιο δύσκολο χρόνο υλοποίησης και προσπαθούμε να τα τρέξουμε το συντομότερο δυνατό.

Η έλλειψη προσωπικού στο ΕΣΥ καθιστά επίκαιρο το ερώτημα τι θα γίνει με τους ανεμβολίαστους υγειονομικούς, οι οποίοι βρίσκονται σε αναστολή εργασίας. Τι σχεδιάζετε;

Οι ανεμβολίαστοι υγειονομικοί ακολουθούν την πορεία της πανδημίας. Έχω εκφράσει πολλές φορές προσωπική θέση ότι, τουλάχιστον για τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να μείνουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας διότι αρνούνται την επιστήμη τους. Η απόφαση που έχουμε πάρει είναι πως θα ακολουθούμε την πορεία της πανδημίας. Έχουμε νομοθετήσει ότι μέχρι το τέλος του έτους θα είναι σε αναστολή, αλλά από εκεί και πέρα, ανάλογα με το πώς θα κυμαίνεται η πανδημία, θα μπορούν να αναπροσαρμοστούν οι αποφάσεις, είτε προς το θετικό είτε προς το αρνητικό.

Όμως, πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο συγκεκριμένος κόσμος είναι επικίνδυνο να υπηρετεί στο ΕΣΥ και να αρνείται την επιστήμη του. Δεν θέλουμε να έχουμε μέτρα με τιμωρητικό χαρακτήρα. Πρέπει να εμβολιαστούν. Εάν η πανδημία μας δώσει κι άλλα δείγματα και μπορούμε να συζητήσουμε μια άλλη αντιμετώπιση, εδώ είμαστε, αλλά αυτό που έχουμε ψηφίσει, θα εφαρμοστεί. Εάν δεν έχουμε πανδημία, θα επιστρέψουν.