Θεσσαλονίκη: Ο μαραθώνιος 24 ωρών για το ήπαρ και τον νεφρό της Έμμας

Το δώρο ζωής που προσέφερε με τον αδόκητο θάνατό της η 21χρονη Έμμα έθεσε σε κατάσταση συναγερμού τα στελέχη της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ στο "Ιπποκράτειο" νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Σε έναν μαραθώνιο, που ξεκίνησε τις μεταμεσονύχτιες ώρες της Δευτέρας και ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης, η εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα πέτυχε τη λήψη, ασφαλή μεταφορά, διατήρηση και μεταμόσχευση του ήπατος και του ενός νεφρού της άτυχης κοπέλας. Σε πολύωρες διαδοχικές επεμβάσεις, τα όργανα μεταμοσχεύτηκαν επιτυχώς σε έναν 64χρονο από τα Γρεβενά και μια 50χρονη από τη Θεσσαλονίκη, με τους γιατρούς να είναι αισιόδοξοι για την έκβαση της υγείας τους.

Ο αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων στο ΑΠΘ, Νίκος Αντωνιάδης (φωτογραφία), περιγράφει στο iatronet.gr την πολύωρη διαδικασία. Μιλά για την ανάγκη στήριξης των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, για τα προβλήματα που παραμένουν σε ό,τι αφορά την έλλειψη κρίσιμων ειδικοτήτων, ενώ επισημαίνει πως η 21χρονη και οι γονείς της έδωσαν μήνυμα ζωής με τη γενναία απόφασή τους να εκπέμψουν φως μέσα από το σκοτάδι μιας τραγωδίας.

Η "σκυταλοδρομία" ζωής

Στις 3 τη νύχτα της Δευτέρας προς Τρίτη, μια ομάδα στελεχών της Κλινικής Μεταμοσχεύσεων του "Ιπποκράτειου" μετέβη στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου για την εξειδικευμένη διαδικασία της λήψης, διατήρησης και μεταφοράς των οργάνων. Όταν το ήπαρ έφτασε στο "Ιπποκράτειο", είχε ήδη αρχίσει το χειρουργείο στον λήπτη, ώστε να μη χαθεί χρόνος. "Πρέπει να υπάρχει ο μικρότερος δυνατός χρόνος ισχαιμίας, από την παραμονή του οργάνου εκτός κυκλοφορίας. Μια μεταμόσχευση είναι πάντα ένας αγώνας απέναντι στο χρόνο", εξηγεί ο καθηγητής.

Λήπτης του οργάνου είναι ένας 64χρονος από τα Γρεβενά, που έπασχε παράλληλα από κίρρωση του ήπατος και από ηπατοκυτταρικό καρκίνο, που δεν είχε ανταποκριθεί στη θεραπεία. Η επιβίωσή του ήταν θέμα ελάχιστων μηνών. Παρά την σημαντική διαφορά ηλικίας με τη δότρια, υπήρχε πραγματική ανάγκη να μπει σε προτεραιότητα. Η διαδικασία ξεκίνησε περίπου στις 11 το πρωί και ολοκληρώθηκε στις 9 το βράδυ. "Η μεταμόσχευση ήπατος είναι μια χρονοβόρα και πολύπλοκη επέμβαση. Από τη στιγμή που ανέβηκε στο χειρουργείο μέχρι που πήγε στη ΜΕΘ κράτησε 10 ώρες" - λέει ο κ. Αντωνιάδης - και εξέφρασε την αισιοδοξία του για την έκβαση, λόγω και της ποιότητας του νεαρού μοσχεύματος.

Αμέσως μετά, άρχισε η επέμβαση για τη μεταμόσχευση του ενός νεφρού της Έμμας. Λήπτρια είναι μια 50χρονη νεφροπαθής από τη Θεσσαλονίκη, αιμοκαθαιρόμενη επί δέκα χρόνια στο ίδιο νοσοκομείο, η οποία μάλιστα είναι η δεύτερη φορά που υποβάλλεται σε μεταμόσχευση, καθώς είχε απορρίψει το πρώτο μόσχευμα πριν από χρόνια. Η επέμβαση κράτησε περίπου 4 ώρες και ήταν επίσης επιτυχής, ενώ ήδη από το πρωί της Τετάρτης έχει βγει από την εντατική και νοσηλεύεται σε απλό θάλαμο.

Οι λίστες αναμονής

Όπως εξηγεί ο κ. Αντωνιάδης, οι μεταμοσχεύσεις νεφρού γίνονται με βάση μία ενιαία εθνική λίστα, με προτεραιότητα μέσω μοριοδότησης. Σε αυτό το πλαίσιο οι δύο νεφροί της άτυχης φοιτήτριας μεταφέρθηκαν σε "Ιπποκράτειο" Θεσσαλονίκης και "Λαϊκό" Αθήνας, αντίστοιχα. Αντίθετα, στο ήπαρ οι λίστες είναι δύο. Η εξαγγελία της αναπληρώτριας υπουργού, Μίνας Γκάγκα, το περασμένο καλοκαίρι, για ενιαία εθνική λίστα και στο ήπαρ, δεν προχώρησε. "Η ένταξη, η παρακολούθηση και η επιλογή των ασθενών είναι πολύπλοκη, ενώ και οι χρόνοι είναι διαφορετικοί. Πρέπει να ξέρεις καλά τον ασθενή από πριν, λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που έχει η κίρρωση και να τον παρακολουθείς. Στην Ευρώπη, δεν υπάρχουν εθνικές λίστες για το ήπαρ. Δεν μπορεί να παρακολουθείται ένας ασθενής από εμάς και να μεταμοσχεύεται στην Αθήνα", διευκρίνισε.

Περίπου 40 με 50 ασθενείς περιλαμβάνονται σήμερα στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος, η οποία συνεχώς ανανεώνεται. "Η μεταμόσχευση ήπατος είναι επέμβαση ζωής. Χωρίς αυτήν δυστυχώς ο ασθενής δεν έχει προσδόκιμο επιβίωσης", σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής και προσθέτει: "Η μεταμόσχευση νεφρού μπορεί να μην είναι επέμβαση άμεσης σημασίας για την επιβίωση του ασθενούς, αλλά έχει μεγάλη επίπτωση στην ποιότητα ζωής και στο προσδόκιμο ζωής, αλλά και σημαντικό οικονομικό όφελος για το σύστημα υγείας. Όμως, δυστυχώς, δεν εξυπηρετείται ούτε το 10% των αναγκών στην Ελλάδα".

Σύμφωνα με στοιχεία του "Ιπποκράτειου", μόνο τον μήνα Νοέμβριο έχουν πραγματοποιηθεί δέκα μεταμοσχεύσεις (πέντε ήπατος και πέντε νεφρού).

"Ανάσα" με αναισθησιολόγους

Η μετακίνηση αναισθησιολόγων από άλλα νοσοκομεία και από τον ιδιωτικό τομέα δίνει προσωρινή "ανάσα" στο οξυμένο πρόβλημα έλλειψης της συγκεκριμένης ειδικότητας στο "Ιπποκράτειο", που αναδείχτηκε με δραματικό τρόπο το καλοκαίρι με την ακύρωση προγραμματισμένης μεταμόσχευσης ήπατος.

"Τα προβλήματα υπάρχουν. Έχουν γίνει κάποιες παρεμβάσεις από το υπουργείο που καλύπτουν κάποιες ανάγκες, αλλά είναι προσωρινές λύσεις", λέει ο κ. Αντωνιάδης. Η Κλινική Μεταμοσχεύσεων απασχολεί δύο αναισθησιολόγους, εξειδικευμένους στις μεταμοσχεύσεις, οι οποίοι προσπαθούν να ανταποκριθούν.

Φως μέσα από την τραγωδία

"Η απόφαση των γονέων της κοπέλας στην πιο δύσκολη στιγμή τους ανέδειξε την φωτεινή πλευρά της ζωής μέσα από μια τραγωδία", επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής, αναφερόμενος στη γενναία δωρεά οργάνων της 21χρονης Έμμας και πρόσθεσε: "Εμείς το καταλαβαίνουμε, το τιμούμε και προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό ώστε να αξιοποιήσουμε αυτά τα μοσχεύματα και να πάρουν ζωή άνθρωποι που τα χρειάζονται".

Ο ίδιος ζητά συστηματική και έμπρακτη στήριξη από το υπουργείο Υγείας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, ενώ τονίζει την ανάγκη περαιτέρω πρωτοβουλιών για την διάδοση της δωρεάς οργάνων.