Θλίψη ή κατάθλιψη στην εφηβεία; [βίντεο]

Σε ένα πολύ σοβαρό θέμα που αφορά την κατάθλιψη στην εφηβική ηλικία αναφέρθηκε στην πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία της στην 17η ημερίδα του iatrontet.gr με γενικό τίτλο "Κατάθλιψη: η 2η σιωπηλή πανδημία» η MD, PhD Παιδοψυχίατρος - Ψυχαναλύτρια, Αν. Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής και Ψυχοθεραπείας, κ. Ευγενία A. Σουμάκη.

Διαχωρίζοντας ρητώς την θλίψη από την κατάθλιψη, η κ. Σουμάκη έκανε σαφές ότι το πιο βασικό απ΄όλα που πρέπει να κάνουν οι γονείς απέναντι στα παιδιά τους είναι να τα παρατηρούν και να συμμετέχουν διακριτικά στην όλη διαδικασία της ηλικιακής εξέλιξής τους. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παρεμβαίνουν και να κάνουν κήρυγμα.

Η εφηβεία είναι μία ιδιαίτερη αναπτυξιακή φάση που ξεκινά στα 11-12  και φτάνει μέχρι τα 18 έτη. Στην εφηβεία, το εσωτερικό παζλ που δημιουργήθηκε τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής, δείχνει σιγά – σιγά να διαλύεται και χρειάζεται να γίνουν νέες προσαρμοστικές κινήσεις, προκειμένου να ξαναστηθούν κάποια σημεία στην διαδικασία της δόμησης της προσωπικότητας.

Η διαδικασία αποχωρισμού γίνεται με την αποστασιοποίηση από τον γονιό. Οι νέοι δεν ανέχονται πάντα την πρόοδο και συχνά κάνουν κινήσεις ανάπτυξης και παλινδρόμησης.

Ο έφηβος από την μια μεριά θέλει να φύγει από την επήρεια των γονιών του, από την άλλη όμως αισθάνεται ότι χάνει τον παιδικό παράδεισο. Εκεί αρχίζουν κάποια καταθλιπτικά φαινόμενα που περισσότερο έχουν να κάνουν με την διαδικασία πένθους. Σα να πενθούν δηλαδή οι έφηβοι την παιδική ηλικία.

Η εικόνα του σώματος, όπως επισημαίνει η παιδοψυχίατρος, έχει μεγάλη σημασία για τους έφηβους. Γίνεται το κύριο πεδίο έκφρασης και αναζήτησης της ατομικότητας.

Τα όρια μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού στην εφηβεία δεν είναι σαφή που ναι μεν αφορούν μία μετάβαση αλλά μπορεί να υποκρύπτουν και κάποιες σοβαρές διαταραχές.

Οι έφηβοι ούτως ή άλλως θα περάσουν μία περίοδο θλίψης και όχι κατάθλιψη που είναι νόσος. Κάποιοι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι στα γεγονότα που σημαίνει ότι στα προηγούμενα στάδια της ζωής τους δεν πήραν αυτά που δικαιούνται να έχουν. Μεγάλη σημασία για τους εφήβους, κατά την κ. Σουμάκη, έχουν οι πρώιμες συναισθηματικές διαδικασίες.

Οι πρώιμοι αποχωρισμοί, οι απώλειες μπορούν να δημιουργήσουν ένα καταθλιπτικό υπόβαθρο που δεν φαίνεται άμεσα και αφορά περισσότερο την συναισθηματική παραμέληση.  

Η έλλειψη δυνατής οικογένειας και προτύπων προς ταύτιση σε συνδυασμό με την έλλειψη ονειροπόλησης είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα στις σύγχρονες κοινωνίες. Οι έφηβοι κατά συνέπεια κάνουν πράγματα χωρίς να παθιάζονται και να ονειρεύονται. Ο δε καταιγισμός αρνητικότητας συχνά τους καταβάλλει.

Η παιδοψυχίατρος και ψυχαναλύτρια καταλήγει, μεταξύ άλλων, στο ότι υπάρχει μία υπερεπένδυση του εφήβου στις επιδόσεις και στην ουσία χάνεται η ίδια εφηβεία, λόγω έλλειψης χρόνου. Και αυτό αποβαίνει εις βάρος της ουσιαστικής γνώσης, μόρφωσης και κουλτούρας.