Αιμορροΐδες και αιμορροϊδοπάθεια: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Για να γνωρίσουμε την αιμορροϊδοπάθεια πρέπει να δώσουμε την ανατομική έννοια  του όρου αιμορροΐδες.

Ο όρος αιμορροΐδες είναι μια σύνθετη λέξη. Aποτελείται από τις λέξεις: αίμα και ροή, δηλ. το αίμα που ρέει. Αιμορροΐδες είναι η ανατομική ονομασία του πλέγματος από αγγεία αίματος που τυλίγουν το τελευταίο μέρος του παχέος εντέρου που ονομάζεται ορθό. Το πλέγμα αυτό είναι τοποθετημένο κάτω από τη βλεννογόνο μεμβράνη (το εσωτερικό του εντερικού σωλήνα).

Ο όρος αιμορροΐδες δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, γιατί αυτό το πλέγμα αιμαγγείων σε φυσιολογική κατάσταση δεν αιμορραγεί, ωστόσο αυτό το πλέγμα το ονομάζουν αιμορροΐδες. Η ονομασία αυτή φαίνεται να έρχεται από το παρελθόν όταν δεν ήταν καλά μελετημένη η ανατομική δομή της ορθοπρωκτικής περιοχής και γενικότερα του ανθρώπινου οργανισμού.

Αυτό το πλέγμα δημιουργεί μαξιλαράκια για να προστατεύουν τη βλεννογόνο του ορθού από διάφορους τραυματισμούς (σκληρές κενώσεις, κοπρόλιθοι). Βοηθούν επίσης να κλείνει ερμητικά ο πρωκτός (μαζί με τους δακτυλικούς μυς) .

Την περιοχή αυτή την ταλαιπωρούν η δυσκοιλιότητα, την οποία ευνοούν η δίαιτα χωρίς ίνες, η ξηρή τροφή, το κρέας, τα γλυκά, η παχυσαρκία, το άγχος, φάρμακα (αντικαταθλιπτικά), η ανεπαρκής κατανάλωση νερού και άλλων υγρών, η καθιστική ζωή, η εγκυμοσύνη, η άρση βαρών, ο χρόνιος βήχας, η μεγάλη ηλικία.

Η δυσκοιλιότητα μαζί με την πολύωρη παραμονή στη λεκάνη της τουαλέτας, προκαλούν  την υψηλή ενδοκοιλιακή πίεση, που ασκείται στις αιμορροΐδες και στο κάτω μέρος του ορθού, που εκείνη τη στιγμή βρίσκονται στο κενό της τουαλέτας.

Η αναβολή της εκκένωσης για αργότερα συντελεί στην πίεση του ορθού γενικά και του αιμοροϊδικού πλέγματος ειδικά. Βοηθάει στην περαιτέρω στασιμότητά των κοπράνων, φέρνοντας στο προσκήνιο τη δυσκοιλιότητα, με αποτέλεσμα την υψηλή ενδοκοιλιακή πίεση στην εκκένωση. Αυτή η αναβολή χαλαρώνει και εξαφανίζει το αντανακλαστικό της εκκένωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο χρόνος αναμονής της εκκένωσης να παρατείνεται ολοένα και περισσότερο, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.

Παρ’ όλη τη σχολαστική καθαριότητα της περιοχής,  υπάρχει πάντα ένα υπο κανονικές συνθήκες μη αμελητέο μικροβιακό φορτίο που προέρχεται από το εσωτερικό του εντέρου και συνεπώς δεν είναι παθογόνο. Υπό αυτές τις συνθήκες μεταλλάσσεται σε παθογόνο. Τα πικάντικα στη διατροφή επηρεάζουν τη βλεννογόνο μεμβράνη του ορθού.

Και ένας άλλος παράγοντας που επιβαρύνει την τοπική κατάσταση του πρωκτού, είναι και το χαρτί τουαλέτας. Η συχνή και μακρόχρονη χρήση του, μαζί με τους προαναφερθέντες παράγοντες, βοηθούν στον ερεθισμό του δέρματος της περιοχής που σιγά σιγά περνάει σε αφυδάτωση και χαλάρωση της βλεννογόνου μεμβράνης, μαζί και τα μαξιλαράκια στο πλέγμα των αιμορροΐδων και της ενδιάμεσης ζώνης του πρωκτού και στο δέρμα.

Συμπέρασμα:

Η χρόνια αφυδάτωση και η χαλάρωση της βλεννογόνου μεμβράνης είναι τα αίτια της αιμοροϊδοπάθειας.

Αιμορροϊδοπάθεια

Ο όρος αυτός προκύπτει από μία και μόνη πάθηση του πλέγματος των αιμορροΐδων με την δημιουργία μικρών μαλακών σφαιριδίων, όζοι (το περιεχόμενό τους είναι αίμα) σαν ρόγα από σταφύλι.

Η αιμορροϊδοπάθεια είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Εμφανίζεται κυρίως μετά την ηλικία των σαράντα ετών και περισσότερο στους άνδρες.

Τα πρώτα συμπτώματα αυτής της πάθησης είναι: ερεθισμός, κνησμός, πόνος με την πάροδο του χρόνου, έκκριση βλέννης.

Αργότερα ο ασθενής διαπιστώνει αυτό το μαλακό σφαιρίδιο, τη λεγόμενη αιμορροϊδοπάθεια. Σφαιρίδια είναι και στο εσωτερικό στην βλεννογόνο μεμβράνη (εσωτερική αιμορροϊδοπάθεια). 

Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το σφαιρίδιο διογκώνεται και δημιουργούνται και άλλα.

Αργότερα αρχίζουν οι επιπλοκές, όπως:

Σύγκαμα μεσοδιαστήματος γλουτών. Intertrigo intergluteal.

Είναι μία κατάσταση φλεγμονής στις επιφάνειες  επαφής των γλουτών. Παρουσιάζει μία ερυθρότητα, κνησμό, τσούξιμο, πόνο.

Οι τοπικοί παράγοντες που δρουν σε αυτή τη φλεγμονή είναι: η εντριβή, η τοπική θερμοκρασία, η υγρασία (ίδρωτας),  οι μικροβιακοί παράγοντες, η παρουσία οζιδίων (σφαιρίδια) της αιμορροϊδοπάθειας, η ορορροή, η οποία αυξάνει περισσότερο την υγρασία, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Θρόμβωση στα εσωτερικά και εξωτερικά σφαιρίδια, με αποτέλεσμα ο πόνος να γίνεται  πιο έντονος και μόνιμος.

Αιμορραγία: To αίμα είναι κόκκινο, περιφερειακά της μάζας των κενώσεων ίσως και με μερικές σταγόνες στη λεκάνη, στο χαρτί της τουαλέτας και στα εσώρουχα.

Μόλυνση και φλεγμονή: Παρουσιάζεται με οίδημα, ερυθρότητα, πόνο έντονο, τοπική ίσως και γενική θερμοκρασία, σε μεγάλα αποστήματα.

Κατάταξη της αιμορροϊδοπάθειας

Ανάλογα με την τοποθεσία κατατάσσεται σε εσωτερική και εξωτερική αιμορροϊδοπάθεια.

Ενώ με το φαινόμενο της κινητικότητας κατατάσσεται:

• Πρώτου βαθμού αιμορροϊδοπάθεια: όταν εμφανίζεται στο εσωτερικό του ορθού.
• Δεύτερου βαθμού: όταν εμφανίζεται και στο εξωτερικό του πρωκτού και συχνά επανέρχεται αυτόματα στο εσωτερικό.
• Τρίτου βαθμού: όταν παρουσιάζεται στο εξωτερικό του πρωκτού και επανέρχεται με διάφορες κινήσεις που κάνει ο ασθενής με το χέρι.
• Τετάρτου βαθμού: όταν παραμένει σταθερά στον εξωτερικό χώρο.

Αυτή η αξιολόγηση σε τέσσερις ομάδες δεν έχει καμία πρακτική αξία. Η αξία της είναι μόνο θεωρητική.

Η διάγνωση της εσωτερικής αιμορροϊδοπάθειας, εκτός από τον πόνο και την αίσθηση της κένωσης ή της μη ολοκληρωμένης εκκένωσης, είναι απαραίτητη η πρωκτοσκόπηση.

Όλα τα συμπτώματα που αναφέραμε  και οι επιπλοκές, μεμονωμένες είτε ομαδικές, τα συναντάμε και σε άλλες παθήσεις του παχέος εντέρου, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να γίνονται οι διαθέσιμες διαγνωστικές εξετάσεις.

Πρόληψη της αιμορροϊδοπάθειας

Την αιμορροϊδοπάθεια μπορούμε να την προλάβουμε:

1. Προλαμβάνουμε τη δυσκοιλιότητα (διάβασε τα αίτια)
2. Το κάθισμα στη λεκάνη της τουαλέτας να μην είναι πολύωρο (λιγότερο από 6-7 λεπτά της ώρας)
3. Αποφυγή της ενδοκοιλιακής πίεσης που συνδέεται με τα δύο παραπάνω.Στην αποφυγή της ενδοκοιλιακής πίεσης σημασία έχει η στάση στη λεκάνη της τουαλέτας. Η στάση αυτή είναι ακατάλληλη.  Εάν τοποθετούμε ένα σκαμπό 15-20 cm ύψους μπροστά στη λεκάνη και βάζουμε τα πόδια μας. Τα γόνατα και οι μηροί θα είναι πιο κοντά στο κοιλιακό μυϊκό τοίχωμα. Όσο πιο μικρή είναι η απόσταση αυτή (μηροί – κοιλιακό τοίχωμα), τόσο πιο εύκολα γίνεται η κένωση με λιγότερη σφύξη και λιγότερη ενδοκοιλιακή πίεση.  Οι σφίξεις του κοιλιακού τοιχώματος να είναι βραχύχρονες  και συχνές, με αποτέλεσμα η ενδοκοιλιακή πίεση, να είναι μικρότερη, με σκοπό και η πίεση στο ορθό και στις αιμορροΐδες, που τη στιγμή αυτή βρίσκονται στο κενό της λεκάνης της τουαλέτας, να είναι μικρότερη. 
4. Μη αναβολή της εκκένωσης.
5. Καλή και αποτελεσματική υγιεινή της περιοχής.

Για διαφορετικούς λόγους (βιασύνη, κούραση, ηλικία, κ.α.) η καθαριότητα μπορεί να γίνεται γρήγορη σε μη κατάλληλες στάσεις και να μην είναι τόσο αποτελεσματική.

Η σωστή στάση καθαρίσματος είναι το κάθισμα σε ειδικό σκαμπό, το οποίο στο κέντρο και στο μπροστινό μέρος είναι κενό.

Καθήμενος επάνω στο σκαμπό καθαρίζεται η περιοχή με χαρτί τουαλέτας 1 – 2 φορές στη συνέχεια με ένα μωρομάντηλο καθαρίζεται 3 – 4 φορές περνώντας και το κάτω μέρος μέσα στον πρωκτό (το δάκτυλο να είναι με δακτυλήθρα latex), χωρίς να περάσουμε τον σφικτήρα του πρωκτού.

Έπειτα από τη χρήση του μωρομάντηλου   απαραίτητο είναι να σκουπιστεί με χαρτί τουαλέτας για την απομάκρυνση της υγρασίας. Αυτή η διαδικασία της πρόληψης είναι απαραίτητο να γίνεται από νεαρή ηλικία.

Οι γυναίκες πρέπει να βάζουν το ειδικό σκαμπό και να κάθονται ανάποδα σε αυτό με το άνοιγμα προς τα πίσω . Οι κινήσεις του χεριού με το χαρτί και το μωρομάντηλο  να γίνονται από μπροστά προς τα πίσω, δηλαδή από τα γεννητικά όργανα προς τον πρωκτό. Αυτό προς αποφυγή μεταφοράς κολοβακτηριδίων από τον πρωκτό στα γεννητικά όργανα.

Κάθε μητέρα είναι απαραίτητο να μάθει στην κόρη της αυτή τη διαδικασία του καθαρισμού μετά την κένωση.

• Η ενυδάτωση της περιοχής είναι απαραίτητη, βοηθάει στην τόνωση της βλεννογόνου μεμβράνης και των αιμορροΐδων αγγείων. Η ενυδάτωση γίνεται με ενυδατικές κρέμες, τόσο στο εξωτερικό της περιοχής, όσο και στο εσωτερικό κάτω μέρος του ορθού, ξεπερνώντας με το δάκτυλο (με δακτυλήθρα) τον σφιγκτήρα του πρωκτού. Ύστερα από 5-6 ώρες με χαρτί τουαλέτας αφαιρούμε τα συστατικά της κρέμας, τα οποία δεν απορροφώνται.
• Μία ή δύο φορές την εβδομάδα είναι απαραίτητο να βάζουμε μια κρέμα με αντιβίωση για την καταπολέμηση τυχόν παθογόνων οργανισμών που βρίσκονται στην περιοχή.

Η διαδικασία αυτή είναι η ίδια με την κρέμα ενυδάτωσης.    

Όλη αυτή η διαδικασία γίνεται για να αποφεύγουμε όσο μπορούμε περισσότερο την εμφάνιση της αιμορροϊδοπάθειας.     

Αυτή η διαδικασία θα καλύψει και μια ήπια θεραπεία μετά την εμφάνιση της αιμορροϊδοπάθειας. Σκοπός είναι να μη προχωρήσει η επιδείνωση της ασθένειας και οι επιπλοκές αυτής.

Εάν αρχίσουν οι περαιτέρω επιδεινώσεις και επιπλοκές είναι απαραίτητη η βοήθεια του ιατρού.

Τι είναι η δυσκοιλιότητα;

Δυσκοιλιότητα είναι όταν η μη κένωση ξεπερνάει τις τρείς ημέρες. Το έντερο κάνει συνέχεια κυματώδεις κινήσεις για τη μεταφορά του περιεχομένου στα κατώτερα τμήματα. Η ελαττωμένη αυτή κινητικότητα και η σιγανή μεταφορά του περιεχομένου βοηθάει στην παραπάνω απορρόφηση των υγρών και στο τέλος τα κόπρανα καταλήγουν να είναι στερεά. Η δυσκοιλιότητα αυτή ονομάζεται κινητική, δεν υπάρχουν αλλοιώσεις στο τοίχωμα του εντέρου. Υπάρχει και η οργανική δυσκοιλιότητα. Στην περίπτωση παθήσεων των τοιχωμάτων του εντέρου. Το αντίθετο της δυσκοιλιότητας είναι η διάρροια.

Τι είναι η ενδιάμεση ζώνη;

Όπως και οι άλλες οπές του σώματος, και στον πρωκτό το εξωτερικό μέρος  είναι καλυμμένο με δέρμα με το πολυστρωματικό επιθήλιο, ενώ το εσωτερικό είναι η βλεννογόνος μεμβράνη. Το δέρμα δεν περνάει αμέσως στη βλεννογόνο. Εδώ βλέπουμε μια ενδιάμεση ζώνη που δεν μοιάζει με το επιθήλιο του δέρματος, ούτε και του βλεννογόνου, αλλά είναι κάτι το ενδιάμεσο.

Μερικοί δεν θεωρούν σωστή τη χρήση μωρομάντηλου. Έχουν δίκιο, διότι αφήνει υγρασία στην περιοχή. Η υγρασία με άλλους παράγοντες (εντριβή, θερμοκρασία, ιδρώτας)  ευνοούν παθογόνα μικρόβια να αναπτύσσουν διάφορες φλεγμονές.

Αρκετές γυναίκες πάσχουν από κολπίτιδα και στις μικροβιολογικές καλλιέργειες των κολπικών υγρών εμφανίζονται κολοβακτηρίδια. Πώς φθάσανε αυτά στον κόλπο; Από τον μη κατάλληλο τρόπο καθαρισμού της περιοχής.