Θ. Κελεσίδης: Ο αναπληρωτής καθηγητής του UCLA που ερευνά χρόνιες επιπλοκές HIV και CoViD

Ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας και Λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA), Θεόδωρος Κελεσίδης (φωτογραφία), που διατηρεί δικό του ερευνητικό Εργαστήριο στο φημισμένο αμερικανικό πανεπιστήμιο, ερευνά εδώ και χρόνια την παθογένεια των χρόνιων λοιμώξεων, την πιθανότητα μελλοντικών επιπλοκών σε διάφορα συστήματα και την δυνατότητα ανάπτυξης φαρμάκων που θα περιορίσουν αυτόν τον κίνδυνο. Η εισβολή του ιού SARS-CoV-2 πριν από 3,5 χρόνια προσέθεσε ένα νέο πεδίο έρευνας, έπειτα από συστηματική μελέτη που έχει κάνει στον ιό HIV.

Μιλώντας στο iatronet.gr, ο Έλληνας επιστήμονας παραθέτει τις ομοιότητες HIV και COVID-19 ως προς τον κίνδυνο μελλοντικού επηρεασμού καρδιάς και εγκεφάλου και αναφέρεται στο στάδιο της δικής του έρευνας για την αναζήτηση φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Διευκρινίζει πως είναι πολλά όσα δεν ξέρουμε ακόμα για τον κορωνοϊό και κάνει αναφορά σε μεγάλες μελέτες που ανοίγουν τώρα, για τον πιθανό σωρευτικό κίνδυνο των επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων. Όπως λέει χαρακτηριστικά, στην παρούσα φάση ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κολλάει κορωνοϊό τουλάχιστον μία ή και δύο φορές κάθε χρόνο. Δεν ξέρουμε αν κάτι τέτοιο μπορεί να λειτουργεί αθροιστικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπτώσεων σε καρδιά και εγκέφαλο.

Ομοιότητες HIV και κορωνοϊού

Οι δύο ιοί παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ομοιότητες σε ορισμένα σημεία, λέει ο κ.Κελεσίδης. "Σε ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων, ακόμα και ασυμπτωματικών στην αρχική λοίμωξη, έχουν βρεθεί προϊόντα του ιού - ιικές πρωτεϊνες - να παραμένουν στα ανθρώπινα κύτταρα μέχρι και πάνω από ένα χρόνο. Το ίδιο συμβαίνει και στον HIV, αυτή είναι η κύρια ομοιότητα κι αυτό με παρακίνησε να επεκτείνω την έρευνά μου και στην COVID-19", σημειώνει και προσθέτει: "Και τα δύο είναι χρόνια, και στα δύο επιμένει ο ιός με διάφορα προϊόντα μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, και έμμεσα με κάποιους ανοσολογικούς μηχανισμούς μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και ζημιά στα ανθρώπινα κύτταρα και στα όργανα, όπως το καρδιαγγειακό και ο εγκέφαλος".

Στο Εργαστήριο που δημιούργησε ο ίδιος και φέρει το όνομά του, ο Έλληνας ερευνητής μελετάει πώς μπορούμε να μειώσουμε τη φλεγμονή και την αυξημένη οξείδωση, το οξειδωτικό στρες που υπάρχει σε αυτές τις καταστάσεις. "Υπάρχουν αντιικές θεραπείες, αλλά αυτό που λείπει τόσο στον HIV όσο και στον κορωνοϊό, είναι μια αντιφλεγμωνώδης θεραπεία", λέει και εξηγεί: "Επειδή αυτό που μπορεί να προκαλέσει τη μεγαλύτερη ζημιά δεν είναι τόσο ο ιός που παραμένει, αλλά τα προϊόντα του, τα οποία δεν είναι ζωντανός ιός, αλλά πρωτεΐνες που παραμένουν και προκαλούν φλεγμονή, χρειάζεται κάτι που να μειώνει τη φλεγμονή, η οποία είναι έμμεσο προϊόν του ιού, όχι άμεσο".

Στην παρούσα φάση δοκιμάζονται σε πειραματόζωα φαρμακευτικές ουσίες και έτοιμα σκευάσματα που θα μπορούσαν να μειώσουν αυτές τις επιπτώσεις. Πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή κατέδειξε πως σε πειραματικά μοντέλα λειτούργησε βοηθητικά ένα μιτοχονδιακό αντιοξειδωτικό μόριο που κυκλοφορεί σε έτοιμο σκεύασμα συμπληρώματος διατροφής. Παράλληλα μελετάται η επίδραση άλλων δύο φαρμάκων, που ως έτοιμα σκευάσματα, θα μπορούσαν πιο γρήγορα να περάσουν σε φάση κλινικών δοκιμών, όπως λέει.

Αθροιστικός κίνδυνος

Νέα μεγάλα ερευνητικά προγράμματα ανοίγουν σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να ερευνήσουν τις άγνωστες μέχρι σήμερα μακροχρόνιες επιπτώσεις των επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων από COVID-19.

"Στην κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, χωρίς μέτρα, μάσκες και προσοχή, ο μέσος άνθρωπος είναι αρκετά πιθανό να κολλήσει κορωνοϊό τουλάχιστον μία ή και δύο φορές κάθε χρόνο. Αν λοιπόν με την πρώτη λοίμωξη τα προϊόντα του ιού έχει δειχθεί ότι παραμένουν ως και πάνω από ένα χρόνο, τι θα γίνει αν κολλήσει κάποιος και δεύτερη και τρίτη φορά;", επισημαίνει ο κ. Κελεσίδης και συμπληρώνει: "Μπορεί αυτό να λειτουργεί αθροιστικά και να προκαλεί μακροχρόνια κάποιου είδους ζημιά στον εγκέφαλο και στην καρδιά. Είναι άγνωστο προς το παρόν, δεν το ξέρουμε αυτό".

Στην εξίσωση μπαίνουν και οι ψυχολογικές επιπτώσεις, το άγχος, το στρες. "Οι επιστήμονες δεν δίνουν το μήνυμα του πανικού, αλλά λένε ότι το μελετάμε. Ο ιός έχει μπει σε μια χρόνια φάση της καθημερινότητάς μας, αλλά δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο", σημειώνει και προσθέτει: "Είναι ένα από τα ζητήματα της ιατρικής και της ανθρωπότητας σήμερα, που πολύ απλά δεν ξέρουμε τι θα φέρει στο μέλλον. Αν θα μεταλλαχθεί σε κάτι άλλο, αν θα εξελιχθεί, τι θα φέρει μακροπρόθεσμα, όλα αυτά δεν τα ξέρουμε".

Τι μάς δίδαξε η COVID

Ο αναπληρωτής καθηγητής του UCLA παρατηρεί πως η πανδημία ανέδειξε στην επιστήμη και στην ανθρωπότητα τις αδυναμίες του συστήματος να αντιμετωπίσει μια αναπάντεχη υγειονομική πρόκληση τέτοιου μεγέθους. "Μπορεί θεωρητικά να μιλούσαμε για το τι θα κάναμε σε περίπτωση πανδημίας, πρακτικά όμως φάνηκαν οι αδυναμίες ακόμα και των πιο προηγμένων συστημάτων να την αντιμετωπίσουν", αναφέρει και καταλήγει: "Το καλό είναι έγινε μεγάλη πρόοδος, γρήγορα εμβόλια και θεραπείες, κτίστηκε υποδομή και θα είμαστε πιο έτοιμοι για την επόμενη πανδημία που είναι θέμα χρόνου να έρθει".