Βοηθήστε τους επιστήμονες να καταλάβουν πόσο πλαστικό καταλήγει στα χωράφια

Μια «συμπαραγωγή» έρευνας μεταξύ μιας διεθνούς ομάδας ερευνητών και πολιτών-“επιστημόνων” από έντεκα χώρες λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου MINAGRIS (‘MIcro- and Nano-plastics in AGRIcultural Soils’) με στόχο τη βαθύτερη κατανόηση και αξιολόγηση, μέσω καινοτόμων εργαλείων, της έκτασης της ρύπανσης των γεωργικών εδαφών με μικροπλαστικά και νανοπλαστικά και των παρεπόμενων επιδράσεών τους στη λειτουργία των εδαφικών οικοσυστημάτων και στη γεωργική παραγωγή.

Το ευρωπαϊκό έργο που ξεκίνησε το Σεπτέμβριο 2021, έχει συνολική διάρκεια 5 έτη και συντονίζεται από το Wageningen University στην Ολλανδία, ενώ από την Ελλάδα συμμετέχουν το Εργαστήριο Βιοτεχνολογίας Φυτών & Περιβάλλοντος στο Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα (https://bio.uth.gr/) και η εταιρεία CHQ Technologies από τα Χανιά.

“Η ευρεία χρήση πλαστικού στους αγρούς δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα. Έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο λεπτό είναι το φιλμ, τόσο πιο δύσκολο είναι να αφαιρεθεί χωρίς να απελευθερωθούν κομμάτια πλαστικών στο έδαφος, τα οποία σταδιακά διασπώνται σε μικροπλαστικά (διάμετρος 0,1 - 5000 μm) και νανοπλαστικά (διάμετρος 0,001-0,1 μm) που παραμένουν για δεκαετίες, επηρεάζοντας αρνητικά τη δομή του εδάφους, τους οργανισμούς (όπως π.χ. τους γεωσκώληκες) αλλά και τη μικροβιακή κοινότητα”, λέει ο Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας & Βιοτεχνολογίας Δημήτρης Καρπούζας που είναι ο επιστημονικός συντονιστής του έργου.

Μελέτες δείχνουν ότι τα μικροπλαστικά και ιδιαίτερα τα νανοπλαστικά που καταλήγουν στο έδαφος, προσλαμβάνονται από τα φυτά και μπορούν να περάσουν στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα και στο σώμα μας. Ωστόσο διερευνάται ακόμη από πού ακριβώς προέρχονται και το πώς και πόσο επηρεάζουν την υγεία μας.

Η επιστήμη στα χέρια των πολιτών

Για τις ανάγκες του έργου έχουν επιλεχθεί 6 κύριες βιογεωγραφικές περιοχές σε 11 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Σε κάθε χώρα μεμονωμένοι αγρότες ή ομάδες αγροτών, γεωργικοί σύμβουλοι, προμηθευτές συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών πλαστικών, επιστήμονες, τοπικές και περιφερειακές αρχές, εθνικοί φορείς χάραξης πολιτικής, κ.λπ. έχουν προσκληθεί για να συνδεθούν με το έργο.

Στο πλαίσιο του MINAGRIS έχει δημιουργηθεί μια εφαρμογή  με την ονομασία SoilPlastic, την οποία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κατεβάσουν στο κινητό τους.

Η εφαρμογή που είναι διαθέσιμη σε IoS και σε Android δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες, φοιτητές και αγρότες να καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την παρουσία πλαστικού στα χωράφια σε ολόκληρη τη χώρα. 

Κάθε φορά που οι χρήστες παρατηρούν πλαστικά σε αγροτικό έδαφος μπορούν να τα φωτογραφίζουν και να ανεβάζουν τη φωτογραφία στην εφαρμογή SoilPlastic παραθέτοντας κάποια συνοδευτικά στοιχεία (όλα γίνονται ανώνυμα), ενώ η γεωγραφική θέση καταγράφεται αυτόματα στην εφαρμογή. Αυτά τα αρχεία θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να προσδιορίσουν άμεσα το εύρος της επιβάρυνσης των γεωργικών εδαφών με πλαστικά και θα οδηγήσουν στην καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων των πλαστικών υπολειμμάτων στην υγεία του εδάφους.