Αθ. Μποζίνης: Υψηλός ο κίνδυνος από το κατειλημμένο εργαστήριο στο Σουδάν

Την περασμένη Τρίτη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σήμανε συναγερμό, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο διασποράς μολυσματικών ασθενειών, λόγω της κατάληψης από ένοπλους μαχητές ενός δημόσιου Εργαστηρίου με δείγματα επικίνδυνων παθογόνων ιών και βακτηρίων.

Ο Αθανάσιος Μποζίνης (φωτογραφία), διεθνολόγος, αναπληρωτής καθηγητής παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας, νέων τεχνολογιών και βιοασφάλειας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, συμμερίζεται την αγωνία του ΠΟΥ. Μιλώντας στο iatronet.gr δηλώνει πως αξιολογεί ως υψηλό τον κίνδυνο στο πλαίσιο της παγκόσμιας βιοασφάλειας. Εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους η ομάδα που έχει καταλάβει το Εργαστήριο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει βιολογικούς παράγοντες εναντίον της αντίπαλης πλευράς, μολύνοντας το νερό, τρόφιμα ή τον αέρα, ακόμη και με χρήση drone. Μια τέτοια δυνητική εξέλιξη δύναται να προκαλέσει επιδημίες ιλαράς, χολέρας και άλλων μολυσματικών ασθενειών σε τοπικό επίπεδο, ενώ δεν αποκλείεται η μεταφορά τους και στην Ευρώπη, μέσω των μεταναστευτικών ρευμάτων.

Βιο-υβριδικός πόλεμος

"Η οπλοποίηση αυτών των ιών και παθογόνων δεν είναι τόσο απλή, γιατί χρειάζεται ειδική τεχνολογία και ειδική γνώση επιστήμης από εξειδικευμένα άτομα. Όμως αυτό που μπορεί να γίνει στην πραγματικότητα είναι η ηθελημένη διασπορά από μια ομάδα έναντι της αντίπαλης", διευκρινίζει ο κ. Μποζίνης και προσθέτει: "Η ηθελημένη απελευθέρωση οργανισμών μπορεί να γίνει στο νερό, σε τρόφιμα και στον αέρα. Η συντήρηση, η μεταφορά και χρησιμοποίησή τους σε ευρύτερο πληθυσμό μέσω drones είναι κάτι πιο εξειδικευμένο, το οποίο όμως επίσης μπορεί να γίνει. Δεν ξέρουμε τι είδους τεχνολογία έχουν".

Ουσιαστικά, παρατηρεί, σε μια τέτοια περίπτωση θα έχουμε υβριδικό πόλεμο. "Στα πλαίσια του υβριδικού πολέμου και του βιο-υβριδικού πολέμου που λέω εγώ, η χρήση drone για διασπορά βιολογικών παραγόντων είναι το μόνο εύκολο. Και ειδικά το βράδυ και ειδικά σε αντιμαχόμενες πλευρές οι οποίες δεν έχουν υψηλή τεχνολογία για εντοπισμό και αντιμετώπιση drone. Εκεί, όποιος έχει τεχνολογικό πλεονέκτημα κερδίζει", αναφέρει και δεν αποκλείει η ομάδα που έχει καταλάβει το Εργαστήριο να αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα. "Τα βιολογικά όπλα είναι ένα ισχυρό τεχνολογικό όπλο. Αν έχω μια σφαίρα και πυροβολήσω κάποιον θα έχω μόνο έναν αντίπαλο νεκρό. Όμως, με τη μόλυνση του αντιπάλου με ιό, δημιουργώ μια βιολογική 'βόμβα' που μπορεί να διασπείρει το όπλο παντού", επισημαίνει και συμπληρώνει: "Επίσης, να έχουμε υπόψη ότι τα βιολογικά όπλα είναι πολύ εύκολο να μεταφερθούν, πολύ δύσκολο να εντοπιστούν, είναι αθόρυβα, άχρωμα, άοσμα και το πιο σημαντικό απ΄ όλα είναι ότι χρειάζεται ειδική εργαστηριακή επεξεργασία προκειμένου να εντοπιστεί τι βιολογικός παράγοντας είναι και να παρθούν τα ανάλογα αντίμετρα".

Ενδεχόμενο μεταφοράς και στην Ευρώπη

Ο κίνδυνος από μια τέτοια απειλή αφορά πρωτίστως τοπικά το χειμαζόμενο από εμφύλια σύγκρουση Σουδάν, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη μεταφορά των μολυσματικών ασθενειών και στην Ευρώπη. "Ανάλογα με τον βιολογικό παράγοντα που θα υπάρξει μπορεί να γίνει διασπορά στην ατμόσφαιρα, δηλαδή στο ελεύθερο πεδίο, που θα μπορούσε να μεταφερθεί και αλλού λόγω των μετακινήσεων", λέει και εξηγεί: "Σε μια μεταφορά με αεροπλάνο, ένας μολυσμένος μπορεί να γίνει βιολογική βόμβα, ενώ υπάρχει ενδεχόμενο μεταφοράς και στην Τουρκία και μέσω αυτής στην Ευρώπη, μέσω των μεταναστευτικών ρευμάτων που ακολουθούν αυτές τις διαδρομές. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο".

Από τους μικροοργανισμούς που έχει γίνει γνωστό πως υπήρχαν στην κατειλημμένη δομή ο καθηγητής θεωρεί ως πιο επικίνδυνο το βακτήριο που προκαλεί τη χολέρα. "Μπορεί να γίνει διασπορά σε επίπεδο μόλυνσης νερών και να προκαλέσει επιδημία. Από κει και πέρα, και η ιλαρά είναι μια ασθένεια άκρως μεταδοτική, που έχει προκαλέσει ισχυρές πηγές και στην Ευρώπη λόγω εμβολιαστικών κενών", σημειώνει.

Ανάγκη παγκόσμιας βιοεπιτήρησης

Πέρα από την ενδεχόμενη εσκεμμένη χρήση των βιολογικών παραγόντων, ο κ. Μποζίνης δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο ενός ατυχήματος, που πάντα καραδοκεί, όπως κατά μια εκδοχή έχει συμβεί και με την COVID-19. Καλεί τον ΠΟΥ και τη διεθνή κοινότητα να κινητοποιηθεί και να λάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. "Θεωρώ ότι δεν έπρεπε απλώς να εντοπίσει το θέμα βιοασφάλειας, αλλά να έχει ήδη προσαρμόσει στρατηγική αντιμετώπισης και προστασίας αυτών των ιών", τονίζει.

Παράλληλα, παρατηρεί πως το πρόβλημα δεν αφορά μόνο το Σουδάν, αλλά πολλές χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο, που είτε διαθέτουν αποθήκες βιολογικών όπλων είτε κάνουν μελέτες για την ανάπτυξή τους. Μεταξύ των χωρών αυτών είναι η Ουκρανία, η Ρωσία και πολλές άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. "Εκεί χρειάζεται ο παγκόσμιος συντονισμός βιοεπιτήρησης και βιοασφάλειας, ο οποίος να αφορά όχι μόνο την χρήση, επεξεργασία και μεταφορά αυτών των παραγόντων. Πρέπει να επεκταθεί και για νέες πανδημίες και νέες αναδυόμενες απειλές που πηγάζουν από την κλιματική αλλαγή και τις τεράστιες καταστροφές που έρχονται, ακόμα και από πιθανούς πυρηνικούς ή ραδιολογικούς πολέμους".