Το κουνούπι που προκαλεί ανησυχία - Προειδοποίηση από το ECDC - Οδηγίες προφύλαξης

Ανησυχία για εξάπλωση του κουνουπιού Aedes albopictus (φωτογραφία) στην Ευρώπη, εκφράζουν οι ειδικοί του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).

Σε σημερινή έκθεση επισημαίνουν πως το συγκεκριμένο κουνούπι είναι φορέας των ιών chikungunya και δάγκειου πυρετού, του κίτρινου πυρετού, του Ζίκα και του ιού του Δυτικού Νείλου. Έχει εντοπιστεί από πέρυσι στην Κύπρο και εγκαθίσταται πιο βόρεια και δυτικά στην Ευρώπη.

Όπως αναφέρουν, η αύξηση της θερμοκρασίας στη "Γηραιά Ήπειρο", με τα κύματα καύσωνα και τις πλημμύρες να γίνονται πιο συχνά και έντονα, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για χωροκατακτητικά είδη κουνουπιών όπως το Aedes albopictus και το Aedes aegypti.

Πριν από δέκα χρόνια, το 2013, το κουνούπι Aedes albopictus εγκαταστάθηκε σε 8 ευρωπαϊκές χώρες και 114 περιοχές και τώρα εντοπίζεται σε 13 χώρες και 337 περιοχές.

"Τα τελευταία χρόνια, έχουμε δει μια γεωγραφική εξάπλωση των χωροκατακτητικών ειδών κουνουπιών σε περιοχές που δεν είχαν επηρεαστεί προηγουμένως", σχολίασε σήμερα η Andrea Ammon, διευθύντρια του ECDC, για να σημειώσει:

"Εάν συνεχιστεί αυτό, μπορούμε να περιμένουμε να δούμε περισσότερα κρούσματα και πιθανώς θανάτους από ασθένειες όπως ο δάγγειος πυρετός και ο πυρετός του Δυτικού Νείλου. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν σε τρόπους ελέγχου των πληθυσμών κουνουπιών, ενισχύοντας την επιτήρηση και επιβάλλοντας μέτρα ατομικής προστασίας".

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC, το 2022, αναφέρθηκαν 1.133 κρούσματα και 92 θάνατοι από λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ευρώπη, εκ των οποίων τα 1.112 εντοπίστηκαν τοπικά σε 11 χώρες, αριθμός που είναι ο υψηλότερος από το έτος αιχμής της επιδημίας το 2018.

Κρούσματα αναφέρθηκαν από την Ιταλία (723), την Ελλάδα (286), τη Ρουμανία (47), τη Γερμανία (16), την Ουγγαρία (14), την Κροατία (8), την Αυστρία (6), τη Γαλλία (6), την Ισπανία (4), τη Σλοβακία ( 1) και τη Βουλγαρία (1).

Οι υπεύθυνοι του ECDC σημειώνουν πως οι βιώσιμοι τρόποι για τον έλεγχο των πληθυσμών των κουνουπιών περιλαμβάνουν την εξάλειψη των στάσιμων πηγών νερού όπου αναπαράγονται τα κουνούπια, τη χρήση προνυμφοκτόνων φιλικών προς το περιβάλλον και την προώθηση της ευαισθητοποίησης της κοινότητας σχετικά με τον έλεγχο των κουνουπιών.

Ιός Δυτικού Νείλου

Οι υπεύθυνοι του ΕΟΔΥ έχουν εκδόσει οδηγίες για την προστασία από τα τσιμπήματα κουνουπιών και τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Όπως αναφέρουν, αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο από τον ιό του Δυτικού Νείλου έχουν οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας (ανοσοκατασταλμένοι, νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς, διαβητικοί, άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα, με χρόνια νευρολογικά προβλήματα, όπως άνοια και άτομα με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα).

Συμπτώματα

Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στους 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο.

• Ασυμπτωματική λοίμωξη: Τα περισσότερα άτομα (το 80%) δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα.
• Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν (σχετικά) ήπια μορφή της νόσου, που μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, πόνο στα μάτια, γενικευμένη αδυναμία/καταβολή, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις (εικόνα γριπώδους συνδρομής), ενώ μπορεί να παρουσιασθούν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (ναυτία, εμετοί, διάρροιες, ανορεξία, κοιλιακός πόνος), δερματικό εξάνθημα και διόγκωση των λεμφαδένων.
• Σοβαρή μορφή νόσου: Περίπου 1 στα 150 άτομα που μολύνονται (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) εμφανίζουν τη σοβαρή μορφή της νόσου που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα ή οξεία παράλυση). Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, δυσκαμψία αυχένα, διαταραχές επιπέδου συνείδησης και συμπεριφοράς (απάθεια, λήθαργο, αποπροσανατολισμό, νοητική σύγχυση, κώμα), αστάθεια, διαταραχές βάδισης και κινητικότητας, τρέμουλο, σπασμούς, παραλύσεις, σοβαρή μυϊκή αδυναμία, προβλήματα στην όραση.

Οι τοπικές δερματικές αντιδράσεις στο σημείο τσιμπήματος του κουνουπιού δεν σημαίνουν ότι το κουνούπι ήταν μολυσμένο από τον ιό.

Μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2 έως 14 ημέρες μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων (ή και περισσότερες σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς).  

Προφύλαξη από τα κουνούπια

Σχετικά με τα μέτρα προφύλαξης από το τσίμπημα του κουνουπιού, οι υπεύθυνοι του ΕΟΔΥ σημειώνουν πως μπορείτε να προστατεύεστε, κυρίως από αργά το απόγευμα έως το πρωί και να περιορίζετε τα σημεία που αφήνουν τα αυγά τους, στους ιδιόκτητους χώρους σας, ώστε να μειώσετε τον πληθυσμό τους.

• Φοράτε κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος γίνεται (μακριά μανίκια και παντελόνια), όταν αυτό είναι ανεκτό. Πιο κατάλληλα είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
• Χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικά σώματος (σε μορφή σπρέι, λοσιόν ή άλλη), στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα. Τα εντομοαπωθητικά θα πρέπει να περιέχουν δραστικές ουσίες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, όπως: DEET (N,N – διεθυλοτολουαμίδη), Iκαριδίνη (icaridin), IR 3535, Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil h/c).
• Kάνετε συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα (ο ιδρώτας προσελκύει τα κουνούπια).
• Τοποθετείστε και χρησιμοποιείτε αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) σε παράθυρα, μπαλκονόπορτες, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού ή άλλα ανοίγματα του σπιτιού. Ελέγχετε τακτικά και επιδιορθώνετε τις σήτες.
• Χρησιμοποιείτε κουνουπιέρα, ιδίως σε περιοχές με πολλά κουνούπια ή όταν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άλλα προστατευτικά μέσα, όπως σε μικρά βρέφη (βάζετε κουνουπιέρα στις κούνιες και στα καρότσια τους). Σιγουρευτείτε ότι δεν έχουν εγκλωβιστεί κουνούπια στην κουνουπιέρα.
• Χρησιμοποιείτε εντομοκτόνα/ εντομοαπωθητικά χώρου, όπως ηλεκτροθερμαινόμενες ταμπλέτες ή υγρά (στην πρίζα), "φιδάκια", αεροζόλ. Εάν χρειασθεί, μπορείτε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Τα εντομοκτόνα/ εντομοαπωθητικά χώρου δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Ακολουθείτε πάντα αυστηρά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων.
• Χρησιμοποιείτε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά. Ο (δροσερός) αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών και δυσχεραίνει την προσέγγισή τους.
• Ποτίζετε - κατά προτίμηση - τις πρωινές ώρες, για να μειώσετε την έκθεσή σας στα κουνούπια κατά τη διάρκεια του ποτίσματος.
• Κουρεύετε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).

Δημ.Κ.

Πηγές:
ECDC, ΕΟΔΥ