Γιατί πρέπει να ενισχυθεί ο δημόσιος φαρμακευτικός προϋπολογισμός

Γράφει ο

Νίκος Γκολφάκης

Γενικός Διευθυντής Αιματολογίας -Ογκολογίας, Ανοσολογίας και Σπανίων Παθήσεων της GENESIS Pharma

 Η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, η καθολική εφαρμογή της ψηφιακής αναβάθμισης, η οποία ήδη έχει δώσει πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, και η επένδυση στον συνολικό εκσυγχρονισμό των δημόσιων δομών υγείας αποτελούν κρίσιμα στοιχήματα ώστε οι πολίτες να έχουν άμεση πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες. Τα δημόσια νοσοκομεία διαθέτουν άριστο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο χρειάζεται σύγχρονες, επαρκείς υποδομές και σωστή οργάνωση προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ασθενών.

Όμως, είναι εξίσου αναγκαία η αύξηση του δημόσιου φαρμακευτικού προϋπολογισμού και ο συνολικός επανασχεδιασμός της φαρμακευτικής πολιτικής, για να καλύπτονται επαρκώς και με βιώσιμο τρόπο οι θεραπευτικές ανάγκες του πληθυσμού. Παράλληλα, είναι απαραίτητο να υπάρξει ειδική μέριμνα για την πρόσβαση των ασθενών στα νέα καινοτόμα φάρμακα, σε ορφανές θεραπείες και σε εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως οι βιοδείκτες. Σημαντικές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις που υπάρχουν σήμερα στην αποζημίωση καινοτόμων και ορφανών φαρμάκων, έχουν ως αποτέλεσμα τα φάρμακα αυτά να φθάνουν στη χώρα μας με καθυστέρηση ενός έτους και περισσότερο. Το παρόν και το μέλλον στην αντιμετώπιση σοβαρών χρόνιων και σπάνιων παθήσεων, που απασχολούν ολοένα και περισσότερους συμπολίτες μας, βασίζεται στις νέες καινοτόμες θεραπείες που αναπτύσσονται διαρκώς χάρη στην πρόοδο της φαρμακευτικής έρευνας και τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες.

Παρά τις σημαντικές προκλήσεις και την υποχρηματοδότηση στον τομέα του φαρμάκου, είναι πολύ σημαντικό ότι τελικά οι ασθενείς στη χώρα μας δεν έχουν στερηθεί πρόσβαση στην απαραίτητη θεραπεία τους. Ο κλάδος μας έχει ανταποκριθεί με εξαιρετική υπευθυνότητα, καλύπτοντας πάνω από το 60% των πραγματικών φαρμακευτικών αναγκών μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback και rebates). Έχει, επίσης, ανταποκριθεί και στις απαιτητικές διαδικασίες διαπραγμάτευσης για τα νέα φάρμακα. Αυτή, όμως, είναι μια μη βιώσιμη συνθήκη, που δημιουργεί μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον υπό το πρίσμα των μεγάλων θεραπευτικών εξελίξεων που αναμένονται τα επόμενα χρόνια.

Για τη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού φαρμακευτικού προϋπολογισμού, ο οποίος θα συγκλίνει σταδιακά με τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού, είναι σημαντικό να εκπονηθεί μια ανεξάρτητη μελέτη με τη συνεργασία διαφόρων φορέων (Υπουργείου Υγείας, ΕΟΠΥΥ, ΗΔΙΚΑ, Πανεπιστημίων, κ.ά.) λαμβάνοντας υπόψη πολλές παραμέτρους, με κυριότερες το δημογραφικό ζήτημα, καθώς και τον ορίζοντα της έλευσης των νέων καινοτόμων θεραπειών (horizon scanning). Ταυτόχρονα, χρειάζεται πιο αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων ελέγχου της συνταγογράφησης και του clinical audit, με την καθολική αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων, ώστε να υπάρχει και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών (clinical outcomes assessment) και οι διαθέσιμοι πόροι να κατανέμονται πιο αποδοτικά.

Τέλος, η διαμόρφωση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις κλινικές μελέτες μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη, διασφαλίζοντας δωρεάν πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες και δημιουργώντας μια σημαντική έμμεση εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα συνολικά. Το απλοποιημένο και διαφανές πλαίσιο διεξαγωγής τους, η στήριξη των δημόσιων δομών ώστε να μπορούν να συνεχίσουν το εξαιρετικό έργο που ήδη επιτελούν, η ενίσχυση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η περαιτέρω βελτίωση των επενδυτικών κινήτρων, μπορούν να βοηθήσουν καταλυτικά στην περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του τομέα. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα.

Η σύσταση της ειδικής Ομάδας Εργασίας του Υπουργείου για την ανάπτυξη των Κλινικών Μελετών και της Βιοϊατρικής Έρευνας βοηθά στη διαμόρφωση ενός στοχευμένου στρατηγικού πλάνου και προωθεί τις αναγκαίες συμπράξεις. Το επενδυτικό clawback μπορεί να κινητοποιήσει περισσότερα έργα διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής του.

Προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται μια πιο στοχευμένη μέριμνα για τις μελέτες, η οποία θα λάβει υπόψη και τις προτάσεις των καινοτόμων εταιρειών έρευνας. Επίσης, η κατά το δυνατόν ταχύτερη εναρμόνισή μας με τον νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό και το Πληροφοριακό Σύστημα Κλινικών Δοκιμών μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες.

Συνολικά, στην περίθαλψη, το φάρμακο και τον τομέα της έρευνας χρειάζεται ένας μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός, που θα θέτει στο κέντρο την υποστήριξη των ασθενών με ποιότητα, αποδοτικότητα και διαφάνεια, αξιοποιώντας στο έπακρο τα ψηφιακά εργαλεία, την καινοτομία και τις συμπράξεις που μπορούν να δημιουργήσουν αξία.