Τι προσφέρουν τα φρούτα και τα λαχανικά από την παιδική ηλικία

Η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στην παιδική ηλικία μπορεί να μειώσει τις χρόνιες ασθένειες στην ενήλικη ζωή. Παγκοσμίως, το 2,8% των θανάτων αποδίδεται στη χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

Τα θεμέλια για μια μακροχρόνια υγιεινή και ποικίλη διατροφή μπορούν να τεθούν σε νεαρή ηλικία. Είναι ευκολότερο να τρώμε υγιεινά από την αρχή παρά να εγκαταλείπουμε παλιές προτιμήσεις ή να αποφεύγουμε ορισμένα τρόφιμα αργότερα στην ενήλικη ζωή. Ως εκ τούτου, πολλές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας στοχεύουν στην αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ήδη από την παιδική ηλικία.

Θετικές επιδράσεις των φρούτων και των λαχανικών στην υγεία

Τα φρούτα και τα λαχανικά παρέχουν στον οργανισμό σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα και δευτερογενείς φυτικές ενώσεις. Μειώνουν επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης μη μεταδοτικών ασθενειών (ΜΜΚΝ), όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, διάφοροι τύποι καρκίνου, διαβήτης ή υψηλή αρτηριακή πίεση.

Αυτές εξακολουθούν να αυξάνονται, προκαλώντας το 86% των θανάτων και το 77% της επιβάρυνσης από ασθένειες στην Ευρώπη.

Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή τους. Στην ΕΕ, το 12% και 33% των παιδιών ηλικίας 4 ετών είναι ήδη υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ανάλογα με τη χώρα.

Στην Ελβετία, το 15% των παιδιών στο νηπιαγωγείο είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, και το 20% στο κατώτερο και μεσαίο σχολείο.

Οι λόγοι γι' αυτό είναι η έλλειψη άσκησης και η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε ενέργεια που περιέχουν πολλά λιπαρά ή ζάχαρη.

Λόγω της χαμηλής ενεργειακής πυκνότητας και της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες, τα φρούτα και τα λαχανικά συμβάλλουν στον ταχύτερο και μεγαλύτερης διάρκειας κορεσμό. Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πρόληψη του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας.

Συνιστώμενη ποσότητα και πραγματική κατανάλωση

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) συνιστούν καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 400 g φρούτων και λαχανικών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ξεκίνησε στην ΕΕ η εκστρατεία "5 την ημέρα". Εδώ, θα πρέπει να καταναλώνονται τουλάχιστον πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως, εκ των οποίων περίπου οι μισές θα πρέπει να είναι ωμές.

Μια μερίδα αντιστοιχεί στο μέγεθος του χεριού του ανθρώπου- για τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, 40 έως 120 γρ. και για τους ενήλικες περίπου 120 γρ. Στην Ελβετία, σύμφωνα με την εθνική έρευνα διατροφής MenuCH, μόνο το 13% του πληθυσμού καταναλώνει τις συνιστώμενες 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως.

Στη Γερμανία, το 2014, αυτό επιτεύχθηκε από λίγο κάτω από το 10% των ενηλίκων και το 9% στην Αυστρία. Μεταξύ των παιδιών, ο στόχος επιτεύχθηκε μόνο από το 17-20% στη Γερμανία.

Ποια μέτρα αυξάνουν αποτελεσματικά την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στα παιδιά;

Μια ανασκόπηση Cochrane διερεύνησε το ερώτημα ποια μέτρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών σε παιδιά κάτω των 5 ετών.

Συμπεριλήφθηκαν πενήντα μελέτες με 10.267 συμμετέχοντες: 30 μελέτες διερεύνησαν τη διατροφή των παιδιών, 11 μελέτες διερεύνησαν μέτρα κατάρτισης των γονέων σχετικά με τη διατροφή των παιδιών, 8 μελέτες διερεύνησαν μέτρα πολλαπλών συνιστωσών και μία μελέτη διερεύνησε την κατάρτιση των παιδιών σχετικά με τη διατροφή τους.

Οι μετα-αναλύσεις έδειξαν θετική επίδραση μόνο για τα μέτρα που επηρέαζαν άμεσα τη διατροφή των παιδιών- όπως η κατανάλωση περισσότερων μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα.

Εδώ, η κατανάλωση λαχανικών από τα παιδιά αυξήθηκε κατά μέσο όρο περίπου 4 γραμμάρια σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Τα άλλα μέτρα που διερευνήθηκαν δεν έδειξαν καμία επίδραση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Τα στοιχεία για την επίδραση των εξεταζόμενων μέτρων σε μικρότερα παιδιά είναι μάλλον χαμηλά. Ωστόσο, τα αποτελέσματα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή, καθώς η εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα είναι χαμηλή και είναι πιθανό να αλλάξουν με μελλοντικές μελέτες.

Προηγούμενα μέτρα στις γερμανόφωνες χώρες

Τα παιδιά αποκτούν τις διατροφικές τους συνήθειες αρχικά μιμούμενα τους γονείς τους και αργότερα επίσης μέσω των τροφίμων που προσφέρουν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, τα νηπιαγωγεία ή τα σχολεία.

Σε αυτό το σημείο εφαρμόζονται διάφορα προγράμματα, όπως το "Σχολικό πρόγραμμα της ΕΕ".

Στόχος του προγράμματος αυτού είναι να ενθαρρύνει τα παιδιά ηλικίας 3 έως 10 ετών να τρώνε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και γάλα.

Μέσω της καθημερινής προσφοράς, οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών πρόκειται να επηρεαστούν θετικά μακροπρόθεσμα.

Στην Ελβετία, υπάρχουν επίσης προγράμματα για παιδιά έως 5 ετών, όπως το "Purzelbaum". Το πρόγραμμα προωθεί περισσότερη σωματική δραστηριότητα και υγιεινή διατροφή σε ομάδες παιχνιδιού, παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία και έχει εφαρμοστεί μέχρι στιγμής σε 20 καντόνια.

Στη Γερμανία, η υγιεινή διατροφή και τροφοδοσία σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία προωθείται επίσης μέσω διαφόρων σχεδίων και προγραμμάτων στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου δράσης "IN FORM".

Εκτός από αυτά τα προγράμματα, υπάρχουν επίσης φυλλάδια για την εκπαίδευση των γονέων- όπως στην Ελβετία "Διατροφή για βρέφη και νήπια" ή στη Γερμανία "Συστάσεις για τη διατροφή των παιδιών και των εφήβων".