Γερμανοί οφθαλμίατροι: προσοχή στη χρήση των φακών

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται να τοποθετήσουν τεχνητούς φακούς ακόμη και πριν από την εμφάνιση καταρράκτη, δηλαδή θόλωσης των φακών λόγω ηλικίας. Θέλουν να παραμείνουν "χωρίς γυαλιά" ακόμη και με πρεσβυωπία. Όμως οι Γερμανοί ειδικοί συνιστούν προσοχή. Αλλά και οι σύγχρονοι πολυεστιακοί φακοί που χρησιμοποιούνται συχνά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.

Η αιτία της πρεσβυωπίας είναι η μείωση της ελαστικότητας του φακού του ματιού. Με την αύξηση της ηλικίας, ο φακός χάνει όλο και περισσότερο την ικανότητά του να στρογγυλοποιείται σφαιρικά και να επιτυγχάνει την υψηλή διαθλαστική δύναμη που είναι απαραίτητη για τις μικρές αποστάσεις. "Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το κοντινό σημείο, μέχρι το οποίο είναι ακόμη δυνατή η εστίαση, απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το μάτι", εξήγησε πρόσφατα ο Gerd Auffarth, ιατρικός διευθυντής της Οφθαλμολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Χαϊδελβέργης, με αφορμή το ετήσιο συνέδριο της Γερμανικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (DOG) στο Βερολίνο. "Η διαδικασία αυτή γίνεται ύπουλα και συνήθως εκτείνεται σε διάστημα περίπου δέκα ετών".

Όσοι θέλουν να ζήσουν χωρίς γυαλιά ακόμη και σε πιο προχωρημένη ηλικία έχουν τη δυνατότητα να διορθώσουν αυτή την "πρεσβυωπία" με χειρουργική επέμβαση στα μάτια. "Ειδικά όσοι έχουν ήδη υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση με λέιζερ σε νεαρή ηλικία προκειμένου να "απαλλαγούν από τα γυαλιά", βρίσκουν αυτή την εκ νέου εξάρτηση από τα γυαλιά (όταν εμφανίζεται το σημάδι του γήρατος) πολύ περιοριστική", ανέφερε ο Auffarth.

Κατά τη διάρκεια της διόρθωσης αφαιρείται ο φυσικός φακός και στη θέση του τοποθετείται ένας τεχνητός φακός. Για να διακρίνει κανείς τη διαδικασία από την επέμβαση καταρράκτη, η οποία είναι ουσιαστικά η ίδια, κάνει λόγο για διαθλαστική ανταλλαγή φακών - δηλαδή πραγματοποιείται μόνο για τη βελτίωση της οπτικής οξύτητας.

"Σήμερα, διατίθενται διάφοροι τύποι ενδοφακών για την εφαρμογή αυτή", δήλωσε ο Γερμανός ειδικός. "Οι πιο γνωστοί είναι οι λεγόμενοι τριεστιακοί φακοί, οι οποίοι διανέμουν το φως σε τρία διαφορετικά εστιακά σημεία και έτσι επιτρέπουν καλή οπτική οξύτητα στο εγγύς, το μακρινό και το ενδιάμεσο εύρος". Υπάρχουν επίσης φακοί με δύο ή τέσσερα εστιακά σημεία, καθώς και μονοεστιακοί φακοί - αλλά οι τελευταίοι, καθώς είναι σταθεροί σε μία εστία, δεν μπορούν να προσφέρουν ανεξαρτησία από τα γυαλιά και γι' αυτό χρησιμοποιούνται σπάνια στη διαθλαστική χειρουργική.

Ωστόσο, υπάρχει και ένα μειονέκτημα: η πλήρης απελευθέρωση από τα γυαλιά, δηλαδή η καλή οπτική οξύτητα σε όλες τις περιοχές, έχει ένα φυσικό οπτικό τίμημα: η κατανομή του φωτός σε πολλά εστιακά σημεία δημιουργεί επικαλυπτόμενες ζώνες που οδηγούν σε ανεπιθύμητα φωτεινά φαινόμενα - όπως η αυξημένη ευαισθησία στη θάμβωση και η εμφάνιση "φωτοστέφανου" γύρω από τις πηγές φωτός. "Μπορούν να είναι πολύ ενοχλητικά, ιδίως τη νύχτα στην οδική κυκλοφορία, και σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν ακόμη και στην αφαίρεση του ενδοφακού. Όσοι οδηγούν συχνά στο σκοτάδι για επαγγελματικούς ή ιδιωτικούς λόγους, θα πρέπει επομένως ενδεχομένως να απέχουν από τη χρήση πολυεστιακών φακών", συμβουλεύει ο Auffarth.

Το πρόβλημα του σχηματισμού φωτοστέφανου υποτίθεται ότι μειώνεται με τους νεότερους, λεγόμενους φακούς διευρυμένου βάθους εστίασης (EDOF), οι οποίοι, με βάση την αρχή των φακών varifocals, επιτρέπουν ομαλότερες μεταβάσεις μεταξύ των οπτικών περιοχών και υποτίθεται ότι βελτιώνουν την όραση ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες φωτισμού. "Με τους φακούς EDOF, οι μακρινές και οι ενδιάμεσες περιοχές καλύπτονται αξιόπιστα, αλλά τα γυαλιά μπορεί να εξακολουθούν να είναι απαραίτητα σε ορισμένες περιπτώσεις σε κοντινή απόσταση", δήλωσε ο ειδικός. Το φαινόμενο του φωτοστέφανου επίσης δεν εξαφανίζεται εντελώς. "Ο ένας ενδοφακός που είναι κατάλληλος για όλους τους ασθενείς δεν υπάρχει", τόνισε ο Auffarth.

Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, η ικανοποίηση των ασθενών μετά από μια διαθλαστική αλλαγή φακού είναι πολύ υψηλή, είπε. Μερικές φορές, είπε ο οφθαλμίατρος, υπάρχει δυσαρέσκεια με την απόδοση σε ορισμένες οπτικές περιοχές - για παράδειγμα, μόνο μακρινή όραση ή μόνο ενδιάμεση όραση. "Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχει μια καμπυλότητα του κερατοειδούς που δεν έχει διορθωθεί ή έχει διορθωθεί ανεπαρκώς στον υπολογισμό του ενδοφακού", δήλωσε ο Γερμανός ειδικός.

Η ίδια η αλλαγή του φακού είναι απλή και διαρκεί μόνο περίπου 20 λεπτά. "Πρόκειται ουσιαστικά για μια πολύ ασφαλή διαδικασία που έχει δοκιμαστεί εκατομμύρια φορές στη χειρουργική του καταρράκτη", εξήγησε ο Auffarth.

Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν υπολειπόμενοι κίνδυνοι. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, για παράδειγμα, εάν μικρόβια εισέλθουν στο μάτι κατά τη διάρκεια της επέμβασης και προκληθεί λοίμωξη, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε τύφλωση. Σε άτομα που ήταν προηγουμένως πολύ μύωπες, η επέμβαση μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς.