Διακρίσεις κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στον χώρο της Υγείας

Το 56% των ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και στο 73% των τρανς ατόμων έχουν βιώσει διάκριση στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν περίθαλψη στον χώρο της υγείας, σύμφωνα με καταγραφή της εκστρατείας για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έγινε στις ΗΠΑ, με την επικεφαλής της καμπάνιας, Tari Hanneman να παρατηρεί πως το φαινόμενο περιορίζει την πρόσβαση των μελών της συγκεκριμένης μειονότητας στην περίθαλψη. Ένα μεγάλο ποσοστό προσπαθεί να κρύψει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό προκειμένου να αποφύγει τις διακρίσεις, οι οποίες εκτός από τους ασθενείς αγγίζουν και το υγειονομικό προσωπικό.

Το φαινόμενο απομακρύνει ένα μέρος των ασθενών από θεραπευτικές επιλογές και κυρίως από τις προληπτικές εξετάσεις, με αποτέλεσμα την κοινωνική περιθωριοποίηση, αλλά και τη μεγαλύτερη νοσηρότητα στα άτομα της κοινότητας.

Η Γεωργία Κακαλέ, νοσηλεύτρια, ΜSc, Ειδικευόμενη Περιεγχειρητικής Νοσηλευτικής στην Αγγειοχειρουργική Κλινική του Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, επιχείρησε μια καταγραφή των διακρίσεων κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ στον χώρο της Υγείας και των προτάσεων για την άμβλυνση και εξάλειψή τους, μιλώντας στο πλαίσιο του 1^ου Νοσηλευτικού Συνεδρίου του ΑΧΕΠΑ, που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη.

Χειρότερα αποτελέσματα υγείας

Το Institute of Medicine κατέδειξε το 2011 ότι τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας έχουν χειρότερα αποτελέσματα υγείας σε σύγκριση με τους ετεροφυλόφιλους.

Τα αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας δεν περιορίζονται στις μολύνσεις από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως το AIDS. Ενδεικτικά:

• Οι ομοφυλόφιλες γυναίκες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας, καρκίνου του μαστού, συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών σε σύγκριση με ετεροφυλόφιλες.
• Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες μπορεί να αντιμετωπίζουν πίεση για την διατήρηση συγκεκριμένων προτύπων σώματος, οδηγώντας σε διαταραχές διατροφής.
• 'Εχουν υψηλότερα ποσοστά σε αυτοκτονικό ιδεασμό, κάπνισμα και χρήση ναρκωτικών ουσιών.
• Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αντιμετωπίζουν υψηλότερα ποσοστά και προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη λόγω του κοινωνικού στίγματος και των διακρίσεων.
• Είναι λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν προληπτικά μέτρα ιατρικής περίθαλψης λόγω προηγούμενων αρνητικών εμπειριών. Ορισμένοι ασθενείς, μάλιστα, που βίωσαν διάκριση από γιατρούς, αναζητούν συμβουλές περισσότερο στο διαδίκτυο και όχι από την υγειονομική περίθαλψη.

Είδη και αίτια διακρίσεων

Τα είδη των διακρίσεων, όπως έχουν καταγραφεί από διεθνείς μελέτες, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

• Άρνηση της αναγκαίας φροντίδας
• Άρνηση των επαγγελματιών υγείας να τους αγγίξουν
• Χρήση υπερβολικών προφυλάξεων κατά την εξέταση
• Χρήση σκληρής, υβριστικής γλώσσας
• Σκληρή σωματική μεταχείριση
• Κατηγοριοποίηση για την κατάσταση της υγείας

Τα αίτια του φαινομένου σχετίζονται με προκαταλήψεις, ελλιπή ευαισθητοποίηση, ρατσισμό, έλλειψη εργασίας και στέγης των ασθενών, απουσία νομικής αναγνώρισης και φτώχεια.

Μια διαδικτυακή έρευνα που έγινε σε γιατρούς ΛΟΑΤΚΙ, κατέδειξε το φαινόμενο μέσα από την οπτική των επαγγελματιών υγείας: το 65% είχε ακούσει υποτιμητικά σχόλια από συναδέλφους για άλλους ασθενείς, ενώ το 34% είχε γίνει μάρτυρας διακρίσεων. «Αυτές οι διακρίσεις είναι αρκετά ενοχλητικές, ιδίως για τους γιατρούς της κοινότητας, οι οποίοι επίσης μπορεί να αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι ομοφοβία και ρατσισμό στον εργασιακό τους χώρο», παρατήρησε η κ. Κακαλέ.

Αντιδράσεις και επιπτώσεις

Πολύ πρόσφατη έρευνα στη Βρετανία εντόπισε τέσσερις κύριους τρόπους με τους οποίους οι συμμετέχοντες αντιδρούσαν σε διακρίσεις στον χώρο της υγείας τη στιγμή που συνέβαιναν: καυγάς, φυγή, συγγνώμη, και σε πολύ μικρότερο ποσοστό συζήτηση σχετικά με τις προκαταλήψεις.

Τα άτομα που έχουν παρόμοιες εμπειρίες βιώνουν τον κίνδυνο κοινωνικής περιθωριοποίησης και στιγματισμού. Νιώθουν δυσφορία και ανασφάλεια ως προς την δυνατότητά τους να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ενώ μειώνεται η εμπιστοσύνη τους προς το σύστημα.

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες οδηγούν σε

• Καθυστέρηση ή αποφυγή περίθαλψης.
• Αλλαγή επαγγελματιών Υγείας.
• Αυτοσυνταγογράφηση.
• Κάλυψη συμπεριφορών.
• Εμπειρία επιπλοκών υγείας.
• Δυσπιστία προς τα ιδρύματα ιατρικής περίθαλψης.

Στρατηγικές για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων

Σύμφωνα με την κυρία Κακαλέ, οι προσπάθειες για άμβλυνση και εξάλειψη του φαινομένου πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος σπουδών 10 ωρών σχετικά με την υγεία των ΛΟΑΤΚΙ για τους προπτυχιακούς φοιτητές των επαγγελμάτων Υγείας, αυξάνοντας έτσι τις γνώσεις και την αυτοπεποίθηση για την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας.
• Εκπαίδευση σε πολιτισμικά θέματα, ώστε να έχουμε μια ενίσχυση της ικανότητας των κλινικών γιατρών να παρέχουν μια υγειονομική περίθαλψη χωρίς αποκλεισμούς, μέσω αλληλεπίδρασης με προσομοιωμένους ΛΟΑΤΚΙ ασθενείς, όπως με τη χρήση του empathic VR και του διαδικτύου.
• Υπηρεσίες τηλεϊατρικής, οι οποίες μπορεί να αυξάνουν την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ιδίως για όσους βρίσκονται σε απομακρυσμένες ή υποεξυπηρετούμενες περιοχές.
• Δημιουργία και προώθηση διαδικτυακών κοινοτήτων που καταγράφουν εμπειρίες περιθωριοποιημένων ομάδων, επιτρέποντας στα άτομα να μοιράζονται στρατηγικές αντιμετώπισης.
• Πρόσβαση σε μια ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη, σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων εξετάσεων για Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα και HIV, γυναικολογικών εξετάσεων, συμβουλευτικών υπηρεσιών για νεαρά ΛΟΑΤΚΙ άτομα.
• Ενίσχυση των γνώσεων των επαγγελματιών Υγείας.
• προώθηση προγραμμάτων σεξουαλικής εκπαίδευσης στα σχολικά προγράμματα σπουδών.