Οι καταστροφικές συνέπειες της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς  

H Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης κατά των Αντιβιοτικών εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Νοεμβρίου από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχουν Νόσων ( ECDC)  σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Δυστυχώς, η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν μπορεί να διορθωθεί με εύκολες τεχνικές παρεμβάσεις και το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, τονίζει ο κ. Στάθης Σκληρός, Γενικός Γιατρός, Γενικός Ιατρός και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Παρακάτω ακολουθούν ορισμένοι από τους τομείς που πρέπει να καλυφθούν.

Μείωση της ακατάλληλης χρήσης

Κάθε χρήση, είτε είναι κατάλληλη είτε όχι, μπορεί να προάγει την εμφάνιση ανθεκτικότητας στα βακτήρια. Δυστυχώς, η ακατάλληλη και υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι κοινή τόσο στις χώρες υψηλού όσο και στις χώρες με χαμηλό εισόδημα. Ενώ η νομική ρύθμιση των πωλήσεων αντιβιοτικών έχει λειτουργήσει σε ορισμένα μέρη του κόσμου, σε άλλα μέρη οι περιορισμοί αυτοί είναι δύσκολο να εφαρμοστούν στην πράξη. Τούτου λεχθέντος, η επιβολή της ρύθμισης της ακατάλληλης χρήσης θα μπορούσε να έχει άμεσο αντίκτυπο στη διατήρηση της αποτελεσματικότητας αυτών των φαρμάκων που σώζουν ζωές.

Για παράδειγμα, τα αντιβιοτικά δεν συνιστώνται για τους περισσότερους πονόλαιμους αφού δεν είναι αποτελεσματικά ενάντια στους ιούς που προκαλούν 8 στους 10 πονόλαιμους. Η ακατάλληλη χρήση αντιβιοτικών  οδηγεί στην καταστροφή των ωφέλιμων βακτηρίων και στο τέλος οι βακτηριακές λοιμώξεις θα γίνουν μην αντιμετωπίσιμες. Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες, λαμβάνουν επίσης χωρίς καθοδήγηση για τον πονόλαιμο σκευάσματα με αντιμικροβιακή δράση όπως τυροθρικίνη, η χρήση της οποίας για μεγάλο διάστημα μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της χλωρίδας της στοματικής κοιλότητας. Για τον πονόλαιμο υπάρχει  κατάλληλη αγωγή, υπάρχουν καραμέλες για το λαιμό και σπρέι με τα απαραίτητα συστατικά με αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη δράση,  πισημαίνει ο κ.  Σκληρός.

Βελτίωση της πρόληψης και του ελέγχου των λοιμώξεων

Η πρόληψη των λοιμώξεων, όπως η βελτίωση της υγιεινής, είναι η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των ασθενειών και με τη σειρά της κατά της χρήσης αντιβιοτικών. Το ίδιο ισχύει και στον γεωργικό τομέα - τα υγιή ζώα δεν χρειάζονται αντιβιοτικά.

Επενδύσεις στο συντονισμό

Η παγκόσμια εξάπλωση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά απαιτεί συντονισμό των προσπαθειών πέρα από τα εθνικά σύνορα, μέσω της συνεργασίας εντός και μεταξύ κυβερνήσεων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και διεθνών οργανισμών. Ωστόσο, μέχρι στιγμής η συνεργασία αυτή βρίσκεται συχνά μόνο στα αρχικά της στάδια, επισημαίνει ο κ. Αλέξης Σωτηρόπουλος, Ταμίας της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην ΠΦΥ.

Αύξηση της επαγγελματικής και δημόσιας ευαισθητοποίησης

Παρά την αυξημένη συνειδητοποίηση της μικροβιακής αντοχής ως απειλής για τη δημόσια υγεία και τη διαθεσιμότητα τεκμηριωμένων οδηγιών για την πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων, την αντιμικροβιακή διαχείριση και την επαρκή μικροβιολογική ικανότητα, η δράση της δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση του ζητήματος παραμένει ανεπαρκής. Χρειάζονται επειγόντως ισχυρότερες παρεμβάσεις και δράσεις για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, οι οποίες θα είχαν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού και στις μελλοντικές δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ.

Η βελτίωση της ευαισθητοποίησης και της κατανόησης μεταξύ του κοινού, των επαγγελματιών υγείας, των εκπαιδευτικών, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των κυβερνήσεων είναι απαραίτητη κατά την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Αυτό θα απαιτήσει αναπόφευκτα τη συμμετοχή φορέων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι μπορούν να κινητοποιήσουν την υποστήριξη και να διαδώσουν ευρύτερα τις πληροφορίες και το υλικό στις τοπικές κοινότητες.

Τόνωση της έρευνας και της ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών, διαγνωστικών και εμβολίων

Οι επιστημονικές και διαρθρωτικές δυσκολίες στην ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών άρχισαν να εκτιμώνται μόλις τα τελευταία χρόνια, ενώ οι συζητήσεις για το πώς θα ξεπεραστούν οι οικονομικές δυσχέρειες έχουν συγκεντρώσει μεγάλη προσοχή. Για να ξεπεραστούν αυτά τα επιστημονικά εμπόδια, ο δημόσιος τομέας πρέπει να εμπλακεί ώστε να αναπτυχθούν τα αντιβιοτικά, τα διαγνωστικά και τα εμβόλια ύψιστης προτεραιότητας. Χρειαζόμαστε μια νέα εναλλακτική λύση για το παραδοσιακό επιχειρηματικό μοντέλο που βασίζεται σε πατέντες, όπου η απόδοση της επένδυσης δεν εξαρτάται από τον υψηλό όγκο πωλήσεων ή τις υψηλές τιμές των νέων αντιβιοτικών. Είναι σημαντικό να έχουμε στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση της περιττής χρήσης, ώστε να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητά τους για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να διασφαλίσουμε ότι είναι προσιτά για όσους τα έχουν ανάγκη από την αρχή της διαδικασίας ανάπτυξης.

Ωστόσο, θα χρειαστεί ισχυρή πολιτική βούληση και ηγεσία για την επίτευξη βιώσιμων λύσεων και τον συντονισμό μεταξύ των τοπικών, εθνικών, περιφερειακών και παγκόσμιων προσπαθειών. Όλοι μας πρέπει να αναλάβουμε δράση τώρα, καταλήγει ο κ. Σωτηρόπουλος.