Η ψηφιακή αποτοξίνωση δεν προκαλεί στερητικό σύνδρομο [μελέτη]

Πολλοί influencers και άλλοι χρήστες περιορίζουν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τουλάχιστον για μια εβδομάδα με την ελπίδα πως θα προκύψουν θετικά αποτελέσματα από αυτόν τον περιορισμό.

Μια μικρή βρετανική μελέτη δείχνει τώρα ότι τα θετικά και τα αρνητικά αποτελέσματα της αποχής για λίγες μόνο ημέρες είναι πιο πιθανό να εξισορροπούνται μεταξύ τους. Στην διενερεγούμενη μελέτη, δεν διαπιστώθηκαν επιδράσεις που μοιάζουν με στερητικό σύνδρομο, όπως γράφει το ερευνητικό δίδυμο στο επιστημονικό περιοδικό "PLOS One".

Οι Michael Wadsley και Niklas Ihssen από το Πανεπιστήμιο Durham συμπεριέλαβαν στη μελέτη τους 51 μέτριους έως δυνατούς χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το Instagram, το Snapchat, το Twitter, το TikTok και το YouTube.

Έρευνες είχαν δείξει ότι η απότομη διακοπή της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης παρόμοια με τη χρήση ναρκωτικών και ότι η "ψηφιακή αποτοξίνωση" είχε θετική επίδραση στην ευημερία και την ψυχική υγεία.

Στους συμμετέχοντες στην έρευνα ηλικίας 18 έως 25 ετών - 16 άνδρες και 35 γυναίκες - δεν αποδείχθηκαν σαφώς τέτοιες συσχετίσεις, εξηγούν οι ερευνητές. Ο περιορισμός της χρήσης είχε διαφοροποιημένες και ενδεχομένως αντίθετες επιδράσεις στην ευημερία.

Ο περιορισμός θα μπορούσε να εξαλείψει εμπειρίες που προκαλούν αρνητικά συναισθήματα - όπως οι κοινωνικές συγκρίσεις ή ο φόβος ότι χάνεις κάτι. Ωστόσο, αυτό ισχύει και για τα θετικά συναισθήματα, όπως η κοινωνική αναγνώριση.

Αν και οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες κατάφεραν να μειώσουν σημαντικά τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, μόνο επτά παρέμειναν με επιτυχία σε πλήρη αποχή. Επομένως, το ποσοστό υποτροπής ήταν πολύ υψηλό.

Επιπλέον, πολλοί δήλωσαν ότι περνούσαν περισσότερο χρόνο παίζοντας βιντεοπαιχνίδια ή κάνοντας αγορές στο διαδίκτυο για να το αντισταθμίσουν. Στη μελέτη, δεν ζητήθηκε ο περιορισμός της χρήσης κινητού τηλεφώνου.

Θα μπορούσε να συμβεί το εξής, να αποτραπούν πιθανές αρνητικές επιπτώσεις με τη μετάβαση σε άλλες ψηφιακές υπηρεσίες και την κατά κύριο λόγο περιορισμένη, αλλά όχι εντελώς αποκλεισμένη, χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εξήγησε το ερευνητικό δίδυμο.

Θα πρέπει να ακολουθήσουν πάντως, όπως ανέφεραν οι ερευνητές μεγαλύτερες μελέτες. Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι που απλώς γυρίζουν την πλάτη τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για λίγες μόνο ημέρες είναι απίθανο να βιώσουν σημαντικές επιπτώσεις στη διάθεσή τους.

Ο επιστήμονας Leonard Reinecke από το Πανεπιστήμιο Johannes Gutenberg του Mainz, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, αντιμετωπίζει συνολικά με κριτική διάθεση την έρευνα για την "ψηφιακή αποτοξίνωση". Ο ορισμός και μόνο είναι ασαφής. Ο καθηγητής για τις επιδράσεις των μέσων ενημέρωσης και την ψυχολογία των μέσων ενημέρωσης δήλωσε επίσης ότι η επιβολή περιορισμών που δεν ήταν δική τους επιλογή προκαλούσε ήδη στους συμμετέχοντες στη μελέτη ένα αρνητικό συναίσθημα.

Ο Reinecke δεν πιστεύει ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή των smartphone θα πρέπει να χαρακτηρίζεται αμέσως ως εθισμός.

Αυτό είναι "σίγουρα εντελώς αβάσιμο στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων". Υπάρχει μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό χρηστών που πραγματικά εμφανίζουν προβληματική και εθιστική συμπεριφορά.

Επιπλέον, οι χρήστες αυτοί έχουν συχνά ταυτόχρονα διάφορους εθισμούς.

Τελικά, το smartphone έχει γίνει ένας κεντρικός κόμβος για πολλές διαφορετικές εφαρμογές που μπορούν να προκαλέσουν τόσο θετικές όσο και αρνητικές συνήθειες, δήλωσε ο Reinecke.

Πηγές:
"PLOS One" - APA/Dpa