1η Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα AIDS - "Θετική Φωνή": Αφήστε τις κοινότητες να ηγηθούν

Μόνο με την ενεργό συμμετοχή της κοινότητας των ατόμων που ζουν με HIV και των ευάλωτων στον HIV κοινωνικών ομάδων είναι δυνατός ο τερματισμός της επιδημίας του HIV/AIDS. Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα του UNAIDS, του “Κοινού Προγράμματος του ΟΗΕ για τον ιό του AIDS” με αφορμή την φετινή Παγκόσμια Ημέρα.

Όπως αναφέρεται από τη "Θετική Φωνή", η 1η Δεκεμβρίου είναι μια ημέρα μνήμης για όσες και όσους χάθηκαν τις περασμένες δεκαετίες από επιπλοκές που σχετίζονται με το AIDS, όσο ακόμα η HIV λοίμωξη δεν ήταν μια χρόνια και διαχειρίσιμη κατάσταση όπως είναι σήμερα. Είναι όμως και μία μέρα διεκδίκησης για όσα μένουν ακόμα να επιτευχθούν στο πεδίο της πρόληψης, της καταπολέμησης του στίγματος, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων. Η μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώμη δε γνωρίζει, για παράδειγμα, ότι με την τήρηση της αγωγής ο ιός δεν ανιχνεύεται στο αίμα και άρα το άτομο γίνεται μη μεταδοτικό ακόμα και σε απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, η περίφημη εξίσωση U=U (Undetectable = Untransmittable).

Η σημασία του ηγετικού ρόλου των κοινοτήτων είναι κομβική για την επίτευξη του στόχου 95-95-95 του UNAIDS, έως το 2025. Ο στόχος αυτός σημαίνει πως μέχρι το 2025 το 95% των ατόμων που ζουν με HIV θα πρέπει να το γνωρίζουν, το 95% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με HIV να λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή και το 95% των ατόμων που βρίσκονται σε αγωγή να έχουν επιτυχημένη καταστολή του ιικού φορτίου.

Καθοριστικός είναι επίσης ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι κοινότητες στο πεδίο της πρόληψης και της προαγωγής της εξέτασης για τον HIV τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και στις ίδιες τις ευάλωτες στον HIV κοινότητες. Η λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης και Σεξουαλικής Υγείας «Checkpoint σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είναι μια πρωτοβουλία της Θετικής Φωνής, με την υποστήριξη του AHF, που παρέχει υπηρεσίες εξέτασης και συμβουλευτικής γρήγορα, εμπιστευτικά και δωρεάν και από την οποία προέκυψε το 20% των φετινών διαγνώσεων. Το Ref Checkpoint, η δομή της Θετικής Φωνής που απευθύνεται σε μετακινούμενους πληθυσμούς που πολλές φορές δεν φέρουν καν νομιμοποιητικά έγγραφα, τιμήθηκε με το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη για το 2023 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά δεδομένα του ΕΟΔΥ οι νέες διαγνώσεις HIV στην Ελλάδα για το πρώτο δεκάμηνο του 2023 είναι 531, αριθμός μεγαλύτερος σε σχέση με πέρυσι, όπου κατά το ίδιο χρονικό διάστημα καταγράφηκαν 448 διαγνώσεις. Η αύξηση αυτή πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικά, καθώς ενδέχεται να οφείλεται και σε αύξηση του αριθμού των διενεργούμενων εξετάσεων μετά την πανδημία, αλλά σε κάθε περίπτωση υπογραμμίζει την ανάγκη επιτάχυνσης των αναγκαίων βημάτων στο πεδίο της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης αλλά και δημιουργεί μεγαλύτερες ανάγκες στο πεδίο της θεραπείας που πρέπει αποφασιστικά να καλυφθούν.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να μας προβληματίσει έντονα το ζήτημα των καθυστερημένων διαγνώσεων, καθώς, όπως φαίνεται από τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης  AIDS (ΕΕΜΑΑ), από τις νέες διαγνώσεις του 2022, 198 (52,5%) είχαν <350 κύτταρα/mm3 και 126 (33,4%) είχαν <200 κύτταρα/mm3, ενώ 10,6% άτομα είχαν ήδη εμφανίσει ή ανέπτυξαν προχωρημένη νόσο AIDS.

Η έναρξη διάθεσης της PrEP (Pre–Exposure Prophylaxis) τους επόμενους μήνες αναμένεται να επιφέρει ουσιαστική βελτίωση με κατεύθυνση από τη μείωση των διαγνώσεων στην ελάττωση των νέων μεταδόσεων. Δυστυχώς, ως χώρα καθυστερήσαμε στην διάθεσή της. Επίσης, υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη προσοχής των δεδομένων που δείχνουν πως οι καθυστερημένες διαγνώσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένες στις γυναίκες (72,6%) στα άτομα που μολύνθηκαν μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής (74,4%) και στους άνω των 50 ετών κατά τη διάγνωση (68%).

Η Θετική Φωνή, συνεχίζει να διεκδικεί:

• Την υιοθέτηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον HIV βασισμένο στο τρίπτυχο «Πρόληψη-Φροντίδα-Δικαιώματα».
• Την ενίσχυση των Μονάδων Λοιμώξεων με ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό.
• Πολιτικές καταπολέμησης του στίγματος και των διακρίσεων και την καθολικη κάλυψη των αναγκών για υπηρεσίες μείωσης βλάβης που απευθύνονται τους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών.