Ο εμβολιασμός ως κεντρική στρατηγική δημόσιας υγείας

Στον εμβολιασμό ως κεντρική στρατηγική για τη δημόσια υγεία, εστίασε η ομώνυμη συνεδρία, την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Πανελληνίου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2023, με τίτλο «40 ΧΡΟΝΙΑ ΕΣΥ - Συνεργατικές λύσεις για ένα βιώσιμο Σύστημα Υγείας», το οποίο διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας (i-hecon) και την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Οικονομίας & Πολιτικής της Υγείας (ΕΕΕΟΠΥ).

Συντονιστής της συνεδρίας ήταν ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης, Καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, και ως ομιλητές συμμετείχαν: ο κ. Ηλίας Κυριόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Τμήμα Πολιτικής Υγείας του London School of Economics and Political Science, ο κ. Νικόλαος Σύψας, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή Αθηνών του Ε.Κ.Π.Α., η κα Βασιλεία Παπαγιαννοπούλου, Government Affairs & Market Access Director της GSK Ελλάδος και η κα Φωφώ Καλύβα, Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας.

Ως βασικό σημείο της συνεδρίας αναδείχθηκε η αξία του δια βίου εμβολιασμού, ως το πιο αποδοτικό μέτρο πρόληψης για την αποφυγή εξάπλωσης επώδυνων, αλλά και κοστοβόρων για τα δημόσια συστήματα υγείας, ασθενειών. Επιπλέον, επισημάνθηκε η συλλογική δράση που απαιτείται από όλους τους φορείς, προκειμένου να υπάρξει ένα άρτιο και τεκμηριωμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον εμβολιασμό με απτά οφέλη για την κοινωνία.

Ιδιαίτερη μνεία από τους ομιλητές έγινε στις στάσεις και αντιλήψεις του γενικού πληθυσμού της χώρας σχετικά με το ζήτημα του εμβολιασμού, ενώ παράλληλα στη συνεδρία παρουσιάστηκαν ευρήματα μελετών και κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του φορέα Vaccines Europe, σχετικά με την αποδοχή και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού στον ενήλικο πληθυσμό.

Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης θέλησε να γίνει κατανοητό και να περάσει το μήνυμα ότι στον πυρήνα των στρατηγικών για δημόσια υγεία βρίσκεται ο εμβολιασμός. Έχοντας παρουσιάσει ευρήματα μελετών για τις στάσεις και αντιλήψεις του γενικού πληθυσμού για τον εμβολιασμό, αναφέρθηκε στην ανάγκη δημιουργίας ενός εθνικού μητρώου εμβολιασμού, ώστε όλοι εμπλεκόμενοι φορείς να λαμβάνουν τα κατάλληλα και επαρκή δεδομένα, για τη βελτίωση της διαδικασίας του εμβολιασμού, για τα νοσήματα που εντάσσονται στο Εθνικό Πρόγραμμα. Ως παράδειγμα έθεσε το πρόγραμμα εμβολιασμού ενάντια στη νόσο Covid-19, τονίζοντας πως το συγκεκριμένο μοντέλο θα πρέπει να εφαρμοστεί και για την εμβολιαστική κάλυψη άλλων νοσημάτων.

Ο κ. Ηλίας Κυριόπουλος επισήμανε πως για την άρση της διστακτικότητας ή και αναβλητικότητας των ενηλίκων να πραγματοποιήσουν τα απαραίτητα εμβόλια, συμπεριλαμβανομένου και αυτό της γρίπης, , απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υιοθέτηση πολιτικών προώθησης του εμβολιασμού, η ενημέρωση του γενικού πληθυσμού για τα οφέλη του εμβολιασμού και η κάμψη των προκαταλήψεων για το συγκεκριμένο ζήτημα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν διάφορες ευρωπαϊκές πρακτικές προς αυτήν την κατεύθυνση, η λογική του one size fits all δεν δύναται να έχει πρακτική εφαρμογή και η χώρα θα πρέπει να ακολουθήσει μία εξατομικευμένη προσέγγιση για τη διαδικασία του εμβολιασμού.

Ο κ. Νικόλαος Σύψας χαρακτηριστικά ανέφερε πως το μεγαλύτερο δώρο της επιστήμης στην ανθρωπότητα είναι τα εμβόλια, ενώ παράλληλα ανέδειξε την ανάγκη της πολιτείας για εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τον εμβολιασμό, έχοντας μοιραστεί τις καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας μέσα από την κλινική του εμπειρία στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Τέλος, αναγνώρισε την επένδυση που πραγματοποιούν οι εταιρείες για την έρευνα και ανάπτυξη εμβολίων, καθώς και το κενό που καλύπτουν μέσω των εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού.

Από την πλευρά της, η κα Βασιλεία Παπαγιαννοπούλου σημείωσε πως είναι σημαντικό να  υιοθετήσουμε τη λογική του δια βίου εμβολιασμού, καθώς έχουμε ένα πληθυσμό που γηράσκει ταχέως. Όπως ανέφερε, υπολογίζεται μάλιστα ότι μέχρι το 2025, το 50% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι άνω των 50 ετών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς πίεσης που θα υφίστανται τα συστήματα υγείας εξαιτίας της αυξημένης χρήσης υγειονομικών πόρων, που απαιτεί διαχείριση τόσο των λοιμωδών νοσημάτων, αν αυτά δεν προληφθούν, όσο και των χρόνιων νοσημάτων, κυρίως σε ηλικία άνω των 60 ετών. Η κα Παπαγιαννοπούλου, προτεραιοποίησε την ανάγκη προτυποποιημένης λήψης αποφάσεων για τα εμβόλια, δηλαδή της διασύνδεσης των υφιστάμενων επιτροπών και διαδικασιών για την ένταξη των εμβολίων στη Θετική Λίστα και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, ώστε να προωθείται η άμεση πρόσβαση στα εμβόλια και παράλληλα εστίασε στο επίπεδο της χρηματοδότησης, δηλαδή κατά πόσο οι τρέχοντες προϋπολογισμοί επαρκούν να καλύψουν τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες για τα εμβόλια, χωρίς φυσικά να αμελούνται και οι προσπάθειες για οικονομία κλίμακος όπου αυτές δυνητικά εντοπίζονται.

Η κα Φωφώ Καλύβα εστίασε στην οπτική του κράτους για τον εμβολιασμό, ενώ ανέλυσε τις μελλοντικές πολιτικές υγείας, με έμφαση στην επιτάχυνση της διαδικασίας αξιολόγησης και αποζημίωσης εμβολίων σε αντίστοιχους χρόνους με τα λοιπά φαρμακευτικά σκευάσματα. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά της σε μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), όπου τα ευρήματα έδειξαν πως ετησίως 3,5 έως 5 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως, προλαμβάνονται από τον εμβολιασμό. Τέλος, παρουσίασε τους 5 πυλώνες σχετικά με τις μελλοντικές πολιτικές του Υπουργείου Υγείας για τον εμβολιασμό, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την έγκαιρη, δίκαιη και οικονομικά προσιτά πρόσβαση καθώς και τη διαφανή και χωρίς αποκλεισμούς συνεργασία μεταξύ των σχετικών φορέων στη λήξη αποφάσεων.