Έναρξη του Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας

Την άμεση έναρξη του Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού ελέγχου για τον Καρκίνο Τραχήλου της Μήτρας και την επέκταση του δωρεάν εμβολιασμού έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) έως και το 2025 για αγόρια και κορίτσια 15-18 ετών, ανακοίνωσε η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας κατά τη διάρκεια  ειδικής συνεδρίασης της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής με θέμα την «Εθνική Στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας». Η συνεδρίαση διενεργήθηκε υπό την Προεδρία του βουλευτού κ.  Βασιλείου Οικονόμου, ο οποίος υπογράμμισε την ανάγκη να αναδειχθεί το ζήτημα, έτσι ώστε να επιτευχθεί ένα ασφαλές περιβάλλον για τις επόμενες γενιές.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, που πραγματοποιήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2024, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Εταιρείας  Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (Ελληνικής HPV Εταιρείας), ο Πρόεδρος της Εταιρείας κ. Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, συνόψισε τις βασικές πτυχές της Έκκλησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για την εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου της Μήτρας ως ζητήματος δημόσιας υγείας και της ανταπόκρισης σε αυτήν της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής κοινότητας, παρουσίασε δε την επικρατούσα στον τομέα αυτό κατάσταση στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Στρατηγική για την εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου της Μήτρας που εγκαινίασε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) το 2020, η νόσος θα έχει εξαλειφθεί ως πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως εντός ενός αιώνα, εάν επιτευχθούν μέχρι το 2030 οι εξής στόχοι:

• Το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV),

• Το 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV test) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών,

• Το 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου» (Εurope’s Beating Cancer Plan), το οποίο, αποδεχόμενο την Παγκόσμια Στρατηγική του Π.Ο.Υ., προωθεί ως κύριες δράσεις, μέχρι το 2030, τις εξής:

• HPV-εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχου της ΕΕ για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού για τα αγόρια,

• Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για καρκίνο τραχήλου μήτρας (HPV testing από ηλικία 30 ετών και κάθε 5-10 έτη), με στόχο την κάλυψη του 90% του επιλέξιμου πληθυσμού,

• Εξασφάλιση ογκολογικών κέντρων για σωστή θεραπεία του 90% των ασθενών με καρκίνο.

Ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης, παρουσίασε το ολιστικό σχέδιο της κυβέρνησης για τον καρκίνο με παρεμβάσεις τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη, τη θεραπεία καθώς και τη διαχείριση ασθενών. Αναφερόμενος στον ιό HPV εξήγησε ότι, «η χώρα μας έχει υιοθετήσει τους στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Βασική μας επιδίωξη έως το 2030 είναι να πετύχουμε τον εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών ηλικίας έως 15 ετών, την αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών, την συμμετοχή του 70% των γυναικών στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου και την πρόσβαση σε έγκαιρη και κατάλληλη θεραπεία τουλάχιστον του 90% των γυναικών με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή με Καρκίνο Τραχήλου της Μήτρας. Τον Μάρτιο θα έχουμε την πλήρη έναρξη του προγράμματος για τον Καρκίνο Τραχήλου της Μήτρας, το οποίο θα αλλάξει – πιστεύω – την εικόνα της ασθένειας που είχαμε μέχρι σήμερα».

Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου αφορά σε 2,5 εκατομμύρια γυναίκες, ηλικίας 21 έως 65 ετών, και προσφέρει δωρεάν προληπτικές εξετάσεις (μοριακό HPV DNA τεστ για γυναίκες 30 έως 65 ετών, τεστ Παπανικολάου, κολποσκόπηση, λήψη και διενέργεια βιοψίας με δυνατότητα δωρεάν επαναληπτικών εξετάσεων).

Παράλληλα, ο δωρεάν εμβολιασμός έναντι του ιού HPV για τα κορίτσια και αγόρια ηλικίας 15-18 ετών θα επεκταθεί έως το τέλος του 2025.

Αναφερόμενη στην αξία του HPV εμβολιασμού, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, κ. Ειρήνη Αγαπηδάκη, υπογράμμισε πως από τους 122.000 εμβολιασμούς κατά του ιού HPV που καταγράφηκαν το 2019, ο αριθμός έχει τώρα ξεπεράσει τις 300.000. Και πρόσθεσε  ότι: «Είναι ένα κοινωνικό στοίχημα και πρέπει να μας βρει ενωμένους. Έχουμε επεκτείνει τον δωρεάν εμβολιασμό, έχουμε ψηφιακό παιδιατρικό βιβλιάριο και θέλω να πιστεύω ότι με την σύμπραξη όλων θα έχουμε ακόμα περισσότερα στο μέλλον στα πλαίσια και της νέας προτεινόμενης Σύστασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανακοινώθηκε την 31η Ιανουαρίου 2024, σχετικά με τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό». Παράλληλα, αναφέρθηκε και στην ευκαιρία εξάλειψης των κοινωνικών ανισοτήτων σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην Υγεία σημειώνοντας ότι «για τις ομάδες πληθυσμού που μπορεί να θεωρούνται αόρατες στην κοινωνία υπάρχουν συμπληρωματικές προσεγγίσεις και με κινητές μονάδες, οι οποίες θα παρέχουν δωρεάν προληπτικές υπηρεσίες, θα φτάσουμε σε όλη την χώρα, νησιωτική και ηπειρωτική».

Η κ. Μαρία Θεοδωρίδου, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών παρουσίασε το νέο προτεινόμενο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών και Εφήβων του 2024 που προβλέπει επέκταση του HPV εμβολιασμού των ανεμβολίαστων γυναικών και ανδρών που ανήκουν σε ειδικές ομάδες αυξημένου κινδύνου από την ηλικία των 18 έως την ηλικία των 45 ετών - αντί έως 26 ετών που ήταν μέχρι τώρα - και την ένταξη για πρώτη φορά του εμβολιασμού των ανεμβολίαστων γυναικών που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε κωνοειδή εκτομή του τραχήλου λόγω προκαρκινικών αλλοιώσεων (CIN2+). Τέλος, συνόψισε τους βασικούς στόχους που συνιστούν προτεραιότητα, δηλαδή τη μέγιστη εμβολιαστική κάλυψη, το ηλεκτρονικό μητρώο εμβολιασμών και τις εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, τόνισε δε ότι «κάθε ένας εμβολιασμός αποτελεί μια μικρή νίκη».

Ο κ. Κωνσταντίνος Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, έθεσε στο επίκεντρο τόσο την ανάγκη κατάρτισης εθνικής πολιτικής για τον εμβολιασμό και τον πληθυσμιακό προσυμπτωματικό έλεγχο, όσο και την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης οικονομικής βιωσιμότητας στην μετά Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εποχή.

Ο κ. Νικόλαος Δέδες, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, μιλώντας για τα δεδομένα κάλυψης και τον εμβολιαστικό ρυθμό, τόνισε τον σημαντικό ρόλο της εγγραμματοσύνης υγείας των πολιτών όσον αφορά στην προαγωγή της υγείας, την ενδυνάμωση και στήριξη ευάλωτων πληθυσμών και την κινητοποίηση των πολιτών για τους προσυμπτωματικούς ελέγχους.

O κ. Γεώργιος Καπετανάκης, Προέδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) αναφέρθηκε στη σημασία της στρατηγικής για την εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου της Μήτρας στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου και χαιρέτισε τη νέα Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού. Χαρακτήρισε θετικές τις εξαγγελίες του Υπουργείου Υγείας και τόνισε  την ανάγκη συστηματικής πρόληψης και εμβολιαστικού προγράμματος στα πρότυπα της αντιμετώπισης της λοίμωξης COVID-19.

Τέλος, η κα Μένια Κουκουγιάννη, Διευθύντρια της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Καρκινάκι», μιλώντας για την εξάλειψη του ιού HPV, κατέστησε σαφές ότι θα πρέπει να παραμείνει εθνική προτεραιότητα και να ενεργοποιηθούν εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών με ειδική εστίαση στους γονείς.

Στη συζήτηση συμμετείχαν με παρεμβάσεις και προτάσεις και πολλά από τα παρόντα μέλη της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων από όλα τα κόμματα, καθώς και δυο μέλη μέσω τηλε-επικοινωνίας.