Συγγενείς καρδιοπάθειες: Καθοριστικός ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας από την παιδική ηλικία 

Με αφορμή την 14η Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Συγγενών Καρδιοπαθειών (ΣΚ) (Congential Heart Defects Awareness Day), οι εκπρόσωποι του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (Π.Σ.Φ.) τονίζουν ότι, με την κατάλληλη βοήθεια, οι άνθρωποι που γεννιούνται με κάποιο πρόβλημα στην καρδιά μπορούν έχουν καλή ποιότητα ζωής. 

Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι παθήσεις της καρδιάς που προέρχονται από αλλαγές στη φυσιολογική πορεία της εμβρυογένεσης. Προσβάλλουν περίπου το 1% των νεογνών και είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου το 1ο έτος ζωής. 

Ωστόσο, η μεγάλη πρόοδος τα τελευταία χρόνια στη διάγνωση και αντιμετώπιση των ΣΚ έχει αλλάξει την πρόγνωσή τους. Σήμερα οι ΣΚ μπορεί να διαγνωσθούν νωρίς στην εμβρυϊκή ζωή. Μπορεί να υπάρξει παρακολούθηση της εξέλιξης της πάθησης του εμβρύου στη διάρκεια της κύησης, χρήση επεμβατικών τεχνικών για να βελτιωθεί η πρόγνωσή τους και είναι εφικτή η αποκατάσταση των περισσότερων ανωμαλιών, ακόμη και εκείνων που κάποτε μπορούσαν να θεωρηθούν πολύ βαριάς μορφής. Τουλάχιστον το 80% των παιδιών αυτών με σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση θα μπορεί να εργασθεί, να δημιουργήσει οικογένεια και να ενταχθεί πλήρως στο κοινωνικό σύνολο. 

Τα συμπτώματα στη νεογνική-βρεφική ηλικία εντοπίζονται στη διατροφή (εάν το παιδί πίνει γάλα με κόπο και σε ποια ποσότητα, η διάρκεια του γεύματος, εάν κάνει συχνά διαλείμματα κ.λπ.). Επίσης, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη εάν το παιδί λαχανιάζει ή ιδρώνει, εάν κουράζεται και αποκοιμάται και η γενικότερη παρουσία ταχύπνοιας και ταχυκαρδίας. 

Τα περισσότερα παιδιά που πάσχουν από συγγενή καρδιοπάθεια μπορούν να εκτελούν απολύτως φυσιολογικές δραστηριότητες. Πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες που συμβάλλουν στη σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία, όπως κολύμπι, ποδήλατο, σχοινάκι κ.λπ. 

Όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως τα παιδιά με σύμπλοκες καρδιοπάθειες, να ενταχθούν σε πρόγραμμα καρδιαγγειακής αποκατάστασης, με επιτήρηση από παιδοκαρδιολόγο και φυσικοθεραπευτή, καθώς με αυτό τον τρόπο βελτιώνεται η ανοχή στην άσκηση σε ένα ασφαλές περιβάλλον και μειώνεται το κόστος περίθαλψης και η καρδιακή θνησιμότητα και θνητότητα. Επίσης, η κινητική εξέλιξη του παιδιού μπορεί να μην είναι αντίστοιχη με αυτή των υγιών παιδιών και να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη  φυσικοθεραπεία. Για κάθε περίπτωση, οι γονείς και τα παιδιά θα πρέπει να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους. 

Μια συχνή επιπλοκή των ασθενών με Συγγενείς Καρδιοπάθειες είναι η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ), η οποία είναι η αυξημένη πίεση στους πνεύμονες. Η ΠΑΥ είναι μία ταχέως εξελισσόμενη νόσος, ακόμη και σε ήπια συμπτωματικούς ασθενείς και έχει πολύ πτωχή πρόγνωση εάν μείνει χωρίς θεραπεία, με ένα διάμεσο ποσοστό επιβίωσης παρόμοιο με εκείνο ορισμένων κοινών νεοπλασιών 2,8 έτη. Με την έγκαιρη αναγνώριση και την αντιμετώπιση των ασθενών με ΠΑΥ, η εξέλιξη της νόσου μπορεί να προληφθεί ή να καθυστερήσει. Οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα, με πιο συχνό την πολύ έντονη δύσπνοια που εκδηλώνεται με την παραμικρή προσπάθεια, ακόμα και όταν κάνουν λίγα βήματα. Άλλα συμπτώματα είναι ζάλη, κόπωση, πόνος (αίσθημα σύσφιξης) στο θώρακα, συγκοπτικό επεισόδιο και περιφερικό οίδημα. Υπολογίζεται ότι το 10% των ανθρώπων με συγγενείς καρδιοπάθειες αναπτύσσουν πνευμονική αρτηριακή υπέρταση. 

Το Επιστημονικό Τμήμα Καρδιοαγγειακής και Αναπνευστικής Φυσικοθεραπείας-Αποκατάστασης (Ε.Τ.Κ.Α.Φ.Α) του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (Π.Σ.Φ.) προάγει, αναγνωρίζει, εκπαιδεύει, αλλά και ενημερώνει το ευρύ κοινό, για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, πρόληψης, αξιολόγησης και κλινικής εφαρμογής του κατάλληλου προγράμματος άσκησης για την καλύτερη ποιότητα ζωής παιδιών και ενηλίκων με ΣΚ.