Αρτηριακή υπέρταση: Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Τι είναι αρτηριακή πίεση;

Είναι η πίεση (δύναμη) που εξασκεί το αίμα πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών.

Τι είναι η μέγιστη (μεγάλη) και η ελάχιστη (μικρή) πίεση;

Όταν η καρδιά συσπάται αυξάνει η πίεση μέχρι ένα μέγιστο σημείο που το λέμε συστολική πίεση (μεγάλη) και μειώνεται όταν χαλαρώνει μέχρι ένα ελάχιστο που το λέμε διαστολική πίεση (μικρή). Γενικότερα, η πίεση του αίματος θεωρείται ιδανική όταν η συστολική είναι 120 mmHg και η διαστολική 70mmHg.

Υπέρταση

Υπέρταση ονομάζεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση του αίματος (συστολική ≥ 140mmHg, διαστολική ≥ 85mmHg). Πρόκειται για μία πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους ενήλικες αλλά ενίοτε και παιδιά. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, ένας στους τρεις ενήλικες πάσχει από αυξημένη αρτηριακή πίεση. Στην Ελλάδα η υπέρταση αφορά περίπου στο 20% του πληθυσμού.

Πώς προκύπτει η υπέρταση;

Σε ποσοστό 90 με 95% η υπέρταση είναι ιδιοπαθής, οφείλεται δηλαδή σε:

• κληρονομικούς παράγοντες
• αυξημένο βάρος
• καθιστική ζωή
• υπερβολική πρόσληψη αλατιού
• αυξημένο άγχος
• αρτηριοσκλήρυνση

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως δευτεροπαθής, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη πάθηση όπως:

• νεφρικές παθήσεις
• στένωση των νεφρικών αρτηριών
• υπνική άπνοια
• δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς
• προεκλαμψία (στην εγκυμοσύνη).

Πώς εκδηλώνεται η υπέρταση;

Η υπέρταση έχει χαρακτηρισθεί και ως «ύπουλη νόσος» γιατί συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα.

Διάγνωση υπέρτασης

Η ιατρική επίσκεψη περιλαμβάνει κλινική εξέταση και καταγραφή του ιστορικού, καθώς και τη διερεύνηση άλλων παθήσεων που προκύπτουν μέσω εργαστηριακού ελέγχου.

Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις αίματος και ούρων και απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπέρταση. Συνήθως, η διάγνωση γίνεται μέσω μετρήσεων, με τον ασθενή σε καθιστή θέση.

Ως υπερτασικός ορίζεται κάποιος όταν η συστολική πίεση είναι πάνω από 140mmHg και η διαστολική είναι από 85mmHg και πάνω.

Πιθανές επιπλοκές από υπέρταση

Η υπέρταση εάν δεν ρυθμιστεί, αυξάνεται ο κίνδυνος για:

• στεφανιαία νόσο
• έμφραγμα του μυοκαρδίου
• καρδιακή ανεπάρκεια

Επιπλέον υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο για:

• εγκεφαλικά επεισόδια
• ανεύρυσμα αορτής
• χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
• βλάβες στον αμφιβληστροειδή
• άνοια.

Θεραπεία υπέρτασης

Δεν υπάρχει θεραπεία που να απαλλάσσει τον ασθενή οριστικά από την υπέρταση. Θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν και να ακολουθεί τις οδηγίες του ιατρού. Εφόσον ο ιατρός το κρίνει σκόπιμο θα συστήσει φαρμακευτική αγωγή.

Λιγότεροι από τους μισούς υπερτασικούς ακολουθούν σωστή θεραπεία, ενώ πολλοί από αυτούς που κατά καιρούς παίρνουν φάρμακα δεν τα έχουν ανάγκη. Η σύγχυση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παραπληροφόρηση.  Η επιλογή της αγωγής ποικίλει και γίνεται με γνώμονα  την ηλικία, τα συνοδά νοσήματα και τη βαρύτητα της πάθησης.

Σε ελαφριά υπέρταση, δεν δίδεται θεραπεία αλλά συνιστάται η αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφικών συνηθειών.

Πρόληψη υπέρτασης

Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση, όσο ένα φάρμακο. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί υπέρταση μειώνεται με:

• Ισορροπημένη διατροφή
• Φυσιολογικό σωματικό βάρος
• Άσκηση δύο-τρεις φορές την εβδομάδα
• Μείωση πρόσληψης αλατιού
• Διακοπή καπνίσματος
• Αποφυγή αλκοόλ
• Περιορισμό κατανάλωσης τσαγιού και καφέ
• Αποβολή άγχους.

Συνήθεις ερωτήσεις:

Πότε πρέπει να πάρω φάρμακα;
Η απόφαση θα βασιστεί στο ύψος της αρτηριακής πίεσης, σε τυχόν αλλοιώσεις στον οργανισμό από την υπέρταση και σε άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου

Θα αισθανθώ καλύτερα παίρνοντας φάρμακα;
Συνήθως ναι. Η θεραπεία στοχεύει στην προστασία από τις επιπλοκές της υπέρτασης και όχι για υποκειμενική βελτίωση.

Τα διουρητικά βλάπτουν τα νεφρά;

Όχι, αλλά τα προστατεύουν από τις συνέπειες της υπέρτασης.

Είναι κακό που ορισμένα φάρμακα μειώνουν τους σφυγμούς;

Αντίθετα, είναι επιθυμητό, γιατί έτσι προστατεύεται η καρδιά. Η βραδυκαρδία που προκαλούν ορισμένα φάρμακα είναι μέρος της θεραπευτικής τους δράσης.

Θα μπορώ να σταματήσω τη θεραπεία;

Αφού δεν υπάρχει οριστική ίαση, αλλά δια βίου διαρκής έλεγχος της υπέρτασης δεν πρέπει να σταματήσει.

Πρέπει να διακόπτω που και που τη λήψη των φαρμάκων για να ξεκουράζεται ο οργανισμός;

Όχι, η ανεπαρκής θεραπεία μειώνει το πλεονέκτημα της προστασίας.

Τι θα συμβεί εάν κάποια φορά ξεχάσω το φάρμακο;

Τίποτα σοβαρό. Καλό είναι να μη συμβαίνει.

Γιατί ο ιατρός μου αλλάζει θεραπεία;

Για να επιτευχθεί το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.