Χρέος της πολιτείας η προστασία της φαρμακευτικής καινοτομίας

 Η σταθερή μακροπρόθεσμη στρατηγική, η χρηματοδότηση και η ενίσχυση της καινοτομίας είναι τα κλειδιά για ένα πραγματικά αποδοτικό σύστημα υγείας, τονίζει η Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, πρόεδρος PhARMA Innovation Forum Greece (PIF), διευθύνουσα σύμβουλος και πρόεδρος του Δ.Σ. AbbVie Φαρμακευτική Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας. Μιλά ακόμα για το πώς μπορούν να προσελκυσθούν περισσότερες επενδύσεις, κρίνει το ζήτημα του clawback και εστιάζει στην ανάγκη να ενισχυθεί η Έρευνα και Ανάπτυξη στον κλάδο.

H υγεία βιώνει ένα κύμα μεταρρυθμίσεων, αλλά αρκούν αυτά τα μέτρα; Πότε πιστεύετε ότι θα έχουμε το πραγματικό τους αποτύπωμα;

Είναι αλήθεια ότι οι μεταρρυθμίσεις στην υγεία είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα, καθώς στη χώρα μας, παρά την οικονομική κρίση την εποχή των μνημονίων, δεν καταφέραμε να υλοποιήσουμε τις δομικές μεταρρυθμίσεις που ήταν τόσο απαραίτητες.

Οι σημερινές προσπάθειες αναμόρφωσης του συστήματος υγείας είναι μεν σημαντικές, αλλά ίσως όχι αρκετές για να επιτευχθεί ο στόχος ενός βιώσιμου και ανθεκτικού συστήματος υγείας. Για να επιτευχθεί πραγματική και διαρκής βελτίωση σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική πολιτική, απαιτείται ολιστική προσέγγιση και μακροπρόθεσμη στρατηγική, που θα περιλαμβάνει μια σειρά από αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση της χρηματοδότησης και προώθηση της καινοτομίας. Η πραγματική απόδοση αυτών των μεταρρυθμίσεων θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματική τους εφαρμογή και την υποστήριξή τους από το πολιτικό προσωπικό της χώρας, αλλά και της κοινωνίας στο σύνολό της.

Αν υπάρξει μια τέτοια προσέγγιση, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να δούμε τις πρώτες θετικές αλλαγές εντός των επόμενων ετών, με τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και την αύξηση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.

Εμείς, ως PIF, συνεχίζουμε να συνεισφέρουμε στον δημόσιο διάλογο προτάσεις που προωθούν την πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της χώρας.

Οι περικοπές των δαπανών και η προσέλκυση επενδύσεων αποτελούν δύο από τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής του υπουργείου Υγείας. Στο σημερινό περιβάλλον είναι εφικτή η υλοποίηση των στόχων της πολιτείας;

Σέβομαι ιδιαίτερα τις προσπάθειες που καταβάλλει ο υπουργός Υγείας, με τον οποίο είχα την ευκαιρία πολλές φορές να ανταλλάξω απόψεις. Η θέση μας παραμένει σταθερή: η χάραξη μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής πρέπει να προκύψει μέσα από τον διάλογο με τη φαρμακοβιομηχανία υπό την προϋπόθεση ότι συμφωνούμε στις βασικές αρχές, δηλαδή της δικαιοσύνης, της προβλεψιμότητας, της σταθερότητας και της συνυπευθυνότητας.  Ωστόσο, το περιβάλλον σήμερα παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις. Οι περικοπές δαπανών ή, καλύτερα, ο έλεγχος της ζήτησης, αν δεν γίνει με προσοχή και επιστημονικά κριτήρια, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες και θεραπείες απαραίτητες για τους ασθενείς.

Παράλληλα, η προσέλκυση επενδύσεων απαιτεί σταθερό και ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, που λείπει σήμερα από τη χώρα, και το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μέσω κατάλληλων κινήτρων και διαρθρωτικών αλλαγών. Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία που θα επιτρέπει την καλύτερη διαχείριση της ζήτησης χωρίς να υπονομεύεται η ποιότητα της φροντίδας, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργείται ένα πλαίσιο που θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις και την καινοτομία. Προτεραιότητα της PIF είναι η συνεργασία με την πολιτεία και όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς για να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι είναι εφικτοί και συμβάλλουν σε ένα δίκαιο, βιώσιμο και υψηλής ποιότητας υγειονομικό σύστημα.

Η υποχρηματοδότηση και το αυξανόμενο clawback υποσκάπτουν τα θεμέλια της φαρμακοβιομηχανίας. Πώς θα μπορούσε να παρέμβει το υπουργείο Υγείας;

Η υποχρηματοδότηση του φαρμάκου εδώ και πολλά χρόνια, σε συνδυασμό με μια σειρά στρεβλώσεων στη φαρμακευτική νομοθεσία, έχει οδηγήσει τη φαρμακοβιομηχανία σε πρωτόγνωρα αδιέξοδα λόγω των υπερβολικών υποχρεωτικών επιστροφών, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται το clawback. Για τους χιλιάδες εργαζόμενους της φαρμακοβιομηχανίας, το περιβάλλον αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα και αποθαρρύνει τις επενδύσεις που θα έφερναν νέες θέσεις εργασίας.

Το υπουργείο Υγείας θα μπορούσε να εστιάσει στην αναθεώρηση του φαρμακευτικής πολιτικής στο σύνολό της, ώστε να είναι πιο δίκαιη και διαφανής, περιλαμβάνοντας τη θέσπιση ανώτατων ορίων για το clawback και την άμεση και σταδιακή μείωση των ποσοστών των υποχρεωτικών επιστροφών. Παράλληλα, η αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για τη φαρμακευτική περίθαλψη είναι απαραίτητη για τη μείωση των πιέσεων στις φαρμακευτικές και την καλύτερη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες. Η προώθηση της καινοτομίας μέσω κινήτρων για επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και η ταχύτερη διαδικασία έγκρισης νέων φαρμάκων, είναι κρίσιμη. Τέλος, η συνεχής επικοινωνία μεταξύ του υπουργείου Υγείας και των φαρμακευτικών είναι απαραίτητη για την εξεύρεση ισορροπημένων λύσεων.

Ως PIF είμαστε πάντα στη διάθεση του υπουργείου, έχουμε ξεκινήσει διάλογο για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων που ενισχύουν το σύστημα υγείας και διασφαλίζουν από κοινού την πρόσβαση των ασθενών σε υψηλής ποιότητας φάρμακα.

Οι ασθενείς υποστηρίζουν ότι έχουν δυσκολίες πρόσβασης στις καινοτόμες θεραπείες. Πώς θα μπορούσε να καμφθεί το πρόβλημα; Ποια επιπλέον κίνητρα θα μπορούσε να δώσει η πολιτεία για την ενίσχυση της πρώιμης πρόσβασης;

Παρά την κυκλοφορία νέων φαρμάκων, η δυσκολία πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες αποτελεί χρόνια τροχοπέδη. Η πολιτεία θα μπορούσε να επιταχύνει τις διαδικασίες έγκρισης και αποζημίωσης νέων φαρμάκων, εξασφαλίζοντας ότι οι καινοτόμες θεραπείες φτάνουν γρηγορότερα στους ασθενείς, καθώς και να προχωρήσει στην εφαρμογή ευέλικτων ρυθμιστικών πλαισίων και προγραμμάτων πρώιμης πρόσβασης. Επιπλέον, η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα επιτρέψει την καλύτερη κατανομή των πόρων και την από κοινού ανάπτυξη λύσεων. Η πολιτεία μπορεί να προσφέρει κίνητρα, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδοτήσεις, για την υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων, καθώς και να επενδύσει σε ψηφιακές τεχνολογίες για τη βελτίωση της διαχείρισης των δεδομένων υγείας.

Ως PIF διαρκώς προτείνουμε συγκεκριμένες λύσεις, που βασίζονται σε καλές πρακτικές από άλλες χώρες, και θεωρούμε ότι υπάρχει ευήκοον ους στην πολιτεία και στην κοινωνία.

Πώς κρίνετε τις αλλαγές που φέρνει η νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική νομοθεσία;

Αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων φαρμάκων και της μικροβιακής αντοχής. Ωστόσο, παρότι η αναθεώρηση αυτή περιλαμβάνει θετικές αλλαγές, παραμένουν σοβαρές ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα του φαρμακευτικού κλάδου στην Ευρώπη. Η μείωση των κινήτρων για τις εταιρείες να επενδύουν στην έρευνα και ανάπτυξη ενδέχεται να καταστήσει την Ευρώπη λιγότερο ελκυστική για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα την πιθανή μεταφορά πόρων σε άλλες περιοχές με πιο φιλόδοξες στρατηγικές για τις επιστήμες ζωής.

Είναι κρίσιμης σημασίας η νέα νομοθεσία να συνοδευθεί από μέτρα που θα ενισχύουν την έρευνα, την ανάπτυξη και την παραγωγή νέων θεραπειών στην Ευρώπη. Η συνεχής συνεργασία και ο διάλογος μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και του φαρμακευτικού κλάδου είναι απαραίτητοι για την επίτευξη ενός νομοθετικού πλαισίου που θα υποστηρίζει την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Η καινοτομία στηρίζει την επόμενη μέρα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ενισχύει τον ασθενή και υπηρετεί την κοινωνία.