Οι επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στις γυναίκες

Η οργάνωση Lean in Network Greece (Athens), σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, παρουσίασαν τα αποτελέσματα της  πρώτης μεγάλης έρευνας για τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στις γυναίκες, ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης, με επικέντρωση στις πληγείσες περιοχές της Θεσσαλίας και του Έβρου. Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας (Τask Force), με θέμα την «Κλιματική Κρίση και την Έμφυλη Ισότητα», η οποία συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η έρευνα διεξάχθηκε από την εταιρεία ερευνών Truberries, το διάστημα 1-10 Μαρτίου 2024, με στόχο να συμπεριληφθούν τα ευρήματά της στην εκτενή αναφορά της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για την ανάλυση, επεξεργασία και δημιουργία πολιτικών για την υποστήριξη των γυναικών των περιοχών που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Η έρευνα υλοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Bayer Ελλάς, στο πλαίσιο του σημαντικού πυλώνα της στρατηγικής της εταιρείας για τη Συμπερίληψη, την Ισότιμη Αντιμετώπιση και τη Διαφορετικότητα, στοχεύοντας στην αναβάθμιση της θέσης των γυναικών σε όλες τις εκφάνσεις της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής.

Η μεθοδολογία της έρευνας

Η έρευνα υιοθέτησε μια ποσοτική μεθοδολογία, βασιζόμενη σε ατομικές συνεντεύξεις με τη χρήση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, σε δείγμα 300 γυναικών, καλύπτοντας αστικές, ημι-αστικές και αγροτικές περιοχές. Συμμετείχαν εργαζόμενες και μη εργαζόμενες, με παιδιά και χωρίς παιδιά, προσφέροντας μια σφαιρική άποψη για το θέμα που ερευνήθηκε.

Τα βασικά συμπεράσματα από την έρευνα περιλαμβάνουν:

• Παρά την εμπειρία των γυναικών, που πήραν μέρος στην έρευνα, με φυσικές καταστροφές, το επίπεδο ενημέρωσης παραμένει χαμηλό, με μόνο 1 στις 10 γυναίκες να νιώθουν ότι είναι επαρκώς ενημερωμένες.
• Η πιο κρίσιμη συνέπεια για αυτές τις γυναίκες είναι η απώλεια της εργασίας τους (70% έναντι 60% στο σύνολο). Πιο συγκεκριμένα, η καταστροφή έπληξε την οικονομική σταθερότητα για το 43% των γυναικών, την εργασία για το 36% των γυναικών και τη στέγη για το 34%. Οι πληγείσες που αναδεικνύουν την έμφυλη διαφορά των συνεπειών της πλημμύρας, τονίζουν σημαντικά περισσότερο τις συνέπειες στην εργασία τους, με ποσοστό 82%.
• 81% των γυναικών που αντιμετώπισαν σοβαρές συνέπειες, δηλώνει εξάντληση/υπερκόπωση.
• Κατάθλιψη αντιμετωπίζουν 6 στις 10 γυναίκες, ενώ οι διαταραχές άγχους αναφέρθηκαν από 4 στις 10 πληγείσες.
• Οι πληγείσες γυναίκες που αναγνωρίζουν τη σημασία της έμφυλης διάστασης των συνεπειών, επισημαίνουν σημαντικά περισσότερο την ανάγκη για οργανωμένη δράση και εξειδικευμένη υποστήριξη. Συγκεκριμένα, το 55% υπογραμμίζει την ανάγκη για καθοδήγηση και υποστήριξη από ειδικούς.
• Σχεδόν 2 στις 3 γυναίκες δε γνωρίζουν ΚΑΡΠΑ και αντίστοιχο ποσοστό δε γνωρίζει Πρώτες Βοήθειες.
• Σχεδόν 1-3 νέες γυναίκες ηλικίας 20-29 ετών (27%), δηλώνουν επιθυμία να αλλάξουν τόπο διαμονής καθώς είναι συμβατή με τη φάση ζωής τους και την επιθυμία τους για περισσότερες ευκαιρίες.

Κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, απηύθυνε χαιρετισμό η Υφυπουργός κα Κατερίνα Παπακώστα, ενώ η Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κα Ζέφη Δημαδάμα δήλωσε: «Οι γυναίκες και τα κορίτσια επηρεάζονται δυσανάλογα από την κλιματική κρίση, η οποία ενισχύει τις υπάρχουσες ανισότητες. Αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια στην προσαρμογή του κλίματος, σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, αυξημένη απλήρωτη φροντίδα και οικιακή εργασία και υψηλότερο κίνδυνο βίας λόγω των σύνθετων επιπτώσεων της κρίσης.

Τα παραπάνω ζητήματα  καταγράφονται συστηματικά στην παρούσα έκθεση και φωτίζουν τις πολύπλευρες διαστάσεις της κλιματικής κρίσης και της διάστασης του φύλου και επιδιώκουν να συνεισφέρουν θετικά σε ένα εν πολλοίς ανεξερεύνητο πεδίο. Αντικειμενικός στόχος μας είναι η τροφοδότηση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με εμπεριστατωμένες προτάσεις για την αποτελεσματική και ουσιαστική υιοθέτηση μέτρων και πολιτικών, που θα ενισχύσουν την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και των εντεινόμενων ανισοτήτων που συνεπάγεται. Η ενδυνάμωση των γυναικών και η αξιοποίησή τους ισόρροπα στα κέντρα λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, την Κλιματική Αλλαγή και την κλιματική δικαιοσύνη είναι αποφασιστικής σημασίας για εμάς. Οι γυναίκες και τα κορίτσια μπορούν να έχουν αποφασιστικό ρόλο και να γίνουν μοχλός αλλαγής».

Η επικεφαλής του Συμβουλίου Συμπερίληψης και Διαφορετικότητας και Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού της Bayer Ελλάς, κα Αγγέλικα Τζέμου υπογράμμισε: «Η έρευνα αυτή αποκαλύπτει τη μεγάλη ευαλωτότητα  των γυναικών στην εποχή της κλιματικής κρίσης και πιστοποιεί τη πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, που κάνει λόγο για αυξανόμενη έμφυλη ανισότητα σε συνθήκες ακραίων κλιματικών αλλαγών.  Ένας ακόμα σοβαρός λόγος που πρέπει να δούμε αλλαγές στις κοινωνικές δομές και τους επιλεκτικούς άγραφους κανόνες που διαμορφώνουν ανάλογα με το φύλο τη πρόσβαση στους πόρους, την εκπαίδευση, τη χρήση του χρόνου, την εργασία και τη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και άλλες υπηρεσίες. Στην Bayer Ελλάς, δεσμευόμαστε για την υποστήριξη μιας πιο ισότιμης και συμπεριληπτικής κοινωνίας και δε θα πάψουμε να πρωταγωνιστούμε στη συλλογική προσπάθεια που απαιτείται για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για όλους και όλες».

«Ελάχιστα μιλούμε για την έμφυλη διάσταση της κλιματικής κρίσης. Κι όμως, οι γυναίκες των περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές έχουν να αντιμετωπίσουν το έμφυλο χάσμα σε μεγαλύτερη διάσταση. Η έρευνα μάς έδειξε ότι οι γυναίκες είναι πολύ λίγο προετοιμασμένες, ακόμη και σήμερα να αντιμετωπίσουν μία πιθανή, νέα καταστροφή, ενώ πολλές από αυτές, κυρίως στις νεαρές ηλικίες, δηλώνουν επιθυμία να εγκαταλείψουν την περιοχή τους και να αναζητήσουν περισσότερες ευκαιρίες αλλού στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Αυτός είναι ένας μεγάλος κίνδυνος. Οι γυναίκες ζητούν ξεκάθαρα περισσότερη υποστήριξη και όχι μόνο οικονομική, αλλά κυρίως καθοδήγηση και εκπαίδευση. Ευχαριστούμε την εταιρεία Bayer Ελλάς, γνωστή για την ευαισθησία της στα θέματα ισότητας και συμπερίληψης, για την ευγενική συνεισφορά της στην υλοποίηση αυτής της έρευνας και τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που συμπεριέλαβε τα πορίσματα της μελέτης αυτής για τη χάραξη των αναγκαίων πολιτικών προς τις γυναίκες της Θεσσαλίας και του Έβρου.» τόνισε τέλος, η κα Αρετή Γεωργιλή, συνεπικεφαλής του Lean In Network Greece (Athens).