Αρνητικά σχόλια στη διαβούλευση για rebate στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα

Αντιδράσεις και στη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης, συναντά η παρέμβαση για την επιβολή αναδρομικού rebate στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα,  η οποία περιλαμβάνεται στο άρθρο 66 του νομοσχεδίου για την Ψυχική Υγεία.

Συμμετέχοντες στη διαβούλευση κάνουν λόγο για "σοβαρές ανησυχίες για την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στις διαδικασίες δημόσιων προμηθειών", για "μη νόμιμη" επιβολή έκπτωσης και για καθήλωση τιμών επί μία δεκαετία.

Παρατίθενται ορισμένα σχόλια επί της διάταξης:

Η πρόταση για επιβολή έκπτωσης (rebate) στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που προμηθεύονται τα δημόσια νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, οι αποκεντρωμένες μονάδες αυτών, το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο και το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, φέρει προβληματισμούς που ενδέχεται να μην έχουν ληφθεί πλήρως υπόψιν.

Αρχικά, η επιβολή rebate εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στις διαδικασίες δημόσιων προμηθειών. Οι διαγωνισμοί για την προμήθεια ιατροτεχνολογικών προϊόντων βασίζονται σε καθορισμένους όρους και κριτήρια, με κύριο κριτήριο την επιλογή της χαμηλότερης τιμής προσφοράς. Η εισαγωγή ενός rebate μετά το στάδιο υποβολής των προσφορών και την κατακύρωση του μειοδότη προμηθευτή μπορεί να αποτελεί μη νόμιμη ενέργεια, καθώς αλλοιώνει τους αρχικούς όρους των διαγωνισμών και εισάγει ένα νέο οικονομικό βάρος που δεν ήταν γνωστό στους συμμετέχοντες.

Επιπλέον, η επιβολή rebate ενδέχεται να ευνοεί μεγαλύτερους προμηθευτές που έχουν την οικονομική δυνατότητα να απορροφήσουν την έκπτωση, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και μονοπωλιακές καταστάσεις εις βάρος των μικρότερων προμηθευτών. Αυτό παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης και υπονομεύει τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό στις δημόσιες προμήθειες, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα και πιθανώς οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές μακροπρόθεσμα.

Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Οι εταιρείες που θα επηρεαστούν από το rebate μπορεί να μειώσουν την ποιότητα των προϊόντων τους ή να περιορίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες υποστήριξης προς τα νοσοκομεία, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερα αποτελέσματα για τους ασθενείς και να αυξήσει τις συνολικές δαπάνες για την υγεία λόγω επιπλέον επιπλοκών ή αναγκών για θεραπείες.

Τέλος, η μείωση των κερδών λόγω του rebate μπορεί να αναγκάσει τις εταιρείες να προβούν σε περικοπές προσωπικού ή να παγώσουν τις διαδικασίες νέων προσλήψεων, πλήττοντας την απασχόληση στον κλάδο και την τοπική οικονομία.

Μη νόμιμη

Για την περίπτωση της ύπαρξης δημόσιας σύμβασης (ν. 4412/2016) η επιβολή εκπτώσεως είναι μη νόμιμη, γιατί έχει προηγηθεί διαγωνιστική διαδικασία (προκήρυξη, προσφορές, κατακύρωση) και η τιμή έχει διαμορφωθεί μέσω της διαδικασίας.

Για τις λοιπές περιπτώσεις η εξόφληση τιμολογίων από τα Νοσοκομεία διενεργείται με καθυστέρηση πέραν της οριζόμενης βάσει του ν. 4152/2013 δίμηνης προθεσμίας και συγκεκριμένα στην συντριπτική πλειοψηφία τους μετά από 6-8 μήνες από την παραλαβή και ανάλωση των υλικών (ο χρόνος σε κάποια Νοσοκομεία ξεπερνά τους 12 μήνες). Συνεπώς οι προμηθευτές προκειμένου να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους προς τους προμηθευτές τους προσφεύγουν αναγκαστικά σε τραπεζικό δανεισμό και εκχώρηση των τιμολογίων τους (factoring) και έστω και το ελάχιστο ποσοστό rebate θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην ρευστότητα των επιχειρήσεων και την δυνατότητά τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο, τους ασφαλιστικούς φορείς, τους εργαζομένους τους κλπ.

Στην περίπτωση κατά την οποία επιβληθεί ποσοστό εκπτώσεως, δεν θα πρέπει να υφίσταται αβεβαιότητα σε σχέση με την πιθανότητα αναπροσαρμογής του ποσοστού αυτού ή σε σχέση με τον χρόνο υπολογισμού του (αναδρομική ισχύς), γιατί δημιουργείται περαιτέρω οικονομική ανασφάλεια στους οικονομικούς φορείς, που στην πραγματικότητα χρηματοδοτούν τα Νοσοκομεία.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνει σαφής πρόβλεψη για την διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των τιμολογίων, στα οποία θα έχει επιβληθεί ποσοστό έκπτωσης και θα πρέπει να εξαιρεθούν από την επιβολή εκπτώσεως οι δαπάνες που έχουν δημιουργηθεί εντός του 2023 και τιμολογούνται εντός του 2024 καθώς υφίσταται τεράστιο πρόβλημα με τα Ι/Τ υλικά, που ενώ έχουν αναλωθεί από τα Νοσοκομεία, οι δαπάνες έχουν νομιμοποιηθεί με τον Ν.5102/13.4.2024 και παρόλα αυτά παραμένουν ακόμη ατιμολόγητα.

Παρατηρητήριο τιμών 

Το 90% των Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων (Ι/Π) είναι ενταγμένα στο πλέον απαρχαιωμένο παρατηρητήριο τιμών υγείας. Το οποίο είναι σχεδιασμένο αποκλειστικά να μειώνει τις τιμές, με αποτέλεσμα οι τιμές να έχουν μείνει στα ίδια χαμηλά επίπεδα εδώ και σχεδόν μια δεκαέτια.

Δεύτερον, ένα μεγάλο ποσοστό διενεργείται ήδη με καθεστώς εκπτώσεων που διέπεται μέσα απο διαγωνιστικές διαδικασίες.

Τρίτον, η τιμολόγηση ήδη καθυστερεί σε αρκετά νοσοκομεία αλλά οι εταιρείες Ι/Π με άμεση συνέπεια την περαιτέρω καθυστέρηση της πληρωμής. χαρακτηριστικά υπάρχουν νοσοκομεία που ακόμη έχουν εκκρεμείς τιμολογήσεις απο το 2022.

Τέταρτον και πιο σημαντικό, οι πληρωμές είναι ούτως ή άλλως καθυστερημένες. Με μια γρήγορη ματιά η ενηλικίωση του μέσου υπόλοιπου των δημοσίων νοσοκομείων, σε σημερινή ημερομηνία ξεπερνάει τις 340 ημέρες.

Για αυτό το λόγο πολλές εταιρίες αναγκάζονται να «σπάνε» τα τιμολόγια σε τράπεζες μέσω εκχωρήσεων με επιπλέον κόστος μέχρι και 12%. επιπροσθέτως υπάρχει και η παρακράτηση υπέρ του δημοσίου κατά το στάδιο της είσπραξης του 4%.

Κοντολογίς, οι εταιρίες δεν μπορούν να φέρουν νέας τεχνολογίας Ι/Π, επωμίζονται το κόστος επένδυσης του εξοπλισμού (Συνοδευτικών εργαλείων κλπ.), Τιμολογούν ήδη πάρα πολύ χαμηλά και καθυστερούν εκδώσουν το τιμολόγιο. Καθυστερούν να το πληρωθούν, πληρώνουν για να το εισπράξουν και τώρα θα αναγκαστούν σε επιπλέον εκπτώσεις.

Άξιο αναφοράς ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν προσφύγαν στην δικαιοσύνη για ολές αυτές τις καθυστερήσεις (τόσο της τιμολόγησης, όσο και της είσπραξης).

Πρωτάκουστο 

Rebate σε προμήθειες που έχουν πραγματοποιηθεί με διαγωνιστική διαδικασία; Αυτό ειναι πρωτάκουστο!

Προτείνεται να γίνει rebate μόνο σε προμήθειες που πραγματοποιήθηκαν με απ΄ευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνιστική διαδικασία.
Προμήθειες που πραγματοποιήθηκαν με ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς και με διαδικασία ανταγωνισμού ΔΕΝ ειναι δυνατόν να ζητηθεί εκ των υστέρων έκπτωση.

Προτείνεται να γίνει ειδική πλατφόρμα όπου θα καταχωρούνται οι απ΄ευθείας αναθέσεις και σ΄αυτές να γίνεται rebate.

Εάν τα Νοσοκομεία τηρούσαν την εξόφληση εντός 60 ημερών, όπως προβλέπεται απο την κείμενη νομοθεσία, τότε και οι προμήθειες θα ήταν εντός του προϋπολογισμού και δεν θα υπήρχε συζήτηση.

Την ανεπάρκεια λειτουργίας δεν μπορεί να την πληρώσει ο προμηθευτής του Νοσοκομείου.

Ανεφάρμοστο 

Δεν μπορεί να εφαρμοστούν πολιτικές rebate στα ιατροτεχνολογικα προϊόντα που προμηθεύονται τα νοσοκομεία μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών. Με τη αύξηση του αριθμού των διαγωνισμών και με μέτρα όπως το μητρώο προμηθευτών και προϊόντων θα ελεγχθούν οι τιμές και δαπάνες.

Ο προμηθευτής συμμετέχει σε ένα διαγωνισμό προσφέρει αυτός τη καλύτερη τιμή του και αν μειοδοτήσει υπογράφει τη σχετική σύμβαση. Δεν γίνεται εκ των υστέρων και αναδρομικά να επιβάλλεται υποχρεωτική έκπτωση επί της τιμής που έχει κατακυρωθεί! Είναι παράνομο.

Συνεπώς η διαδικασία για να προμηθεύονται τα νοσοκομεία τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα υπάρχει και είναι οι διαγωνισμοί. Το σχετικό άρθρο πρέπει να αποσυρθεί διότι όχι μόνο δεν θα οδηγήσει σε μείωση των δαπανών αλλά σε στρέβλωση της αγοράς των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και σε αύξηση των τιμών τους.