Υπόμνημα ΕΣΑμεΑ στον πρωθυπουργό για τα εμπόδια στην εύρεση εργασίας των ατόμων με αναπηρία  

Αναλυτικό υπόμνημα στάλθηκε στον πρωθυπουργό της χώρας Κυριάκο Μητσοτάκη από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία για το διαχρονικό της αίτημα για αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στο εργατικό δυναμικό της χώρας.

Στο υπόμνημα, που παρατίθεται πιο κάτω, αναφέρεται πως τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι το πεδίο της εργασίας εξακολουθεί να αποτελεί για τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις πεδίο απροσπέλαστο, σημαντικών φραγμών, και διακρίσεων που παρεμποδίζουν σοβαρά την άσκηση του δικαιώματός τους στην εργασία σε ίση βάση με τους άλλους:

• Στην «7η Έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία-Το Δικαίωμα στην Εργασία: Η κατάσταση απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Απρίλιος 2023) , η Ελλάδα μαζί με την Ιρλανδία, την Κροατία και την Ισπανία συγκαταλέγονται στις χώρες με το μικρότερο ποσοστό απασχόλησης ατόμων με αναπηρία μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Στο 14ο Δελτίο του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ.  με τίτλο «Στοιχεία σοκ για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία: εκτός εργατικού δυναμικού η συντριπτική πλειονότητα!» (18.09.2023):  i) Το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία 20-64 ετών που μετέχουν στον ενεργό πληθυσμό (εργατικό δυναμικό) ανέρχεται σε 23,7%
• Στην Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ) για την ίση μεταχείριση για το έτος 2023, οι διακρίσεις λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης εξακολουθούν να αποτελούν τον δεύτερο επικρατέστερο λόγο διακρίσεων μετά τις διακρίσεις λόγω φύλου

Για την αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στο εργατικό δυναμικό της χώρας απαιτείται η θέσπιση και εφαρμογή ενός Εθνικού Προγράμματος «Εγγύηση για την απασχόληση και τις δεξιότητες των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις», το οποίο να περιλαμβάνει ποσοτικούς στόχους, μετρήσιμους δείκτες, μηχανισμό παρακολούθησης, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Παρεμβάσεις - προτάσεις της ΕΣΑμεΑ (αναλυτικά στο υπόμνημα):

• Αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός του συστήματος ποσόστωσης υπέρ των ατόμων με αναπηρία στις προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα (ν.2643/1998), το οποίο δεν λειτούργησε ποτέ, προκειμένου να εναρμονιστεί με τα πετυχημένα συστήματα ποσόστωσης άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Κατάργηση της άδικης διακοπής των επιδομάτων αναπηρίας όταν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις εργάζονται. Η αναπηρία ή/και η χρόνια πάθηση ενός ατόμου είτε εργάζεται είτε δεν εργάζεται εξακολουθεί να υφίσταται  και ως εκ τούτου και οι αυξημένες δαπάνες που συνδέονται με αυτήν.
• Κατάργηση του χαρακτηρισμού «ανίκανος προς κάθε βιοποριστική εργασία» από τα πιστοποιητικά αναπηρίας των Κ.Ε.Π.Α.
• Κατάργηση του άδικου αποκλεισμού από το μητρώο ανέργων της Δ.ΥΠ.Α των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις που διαθέτουν πιστοποιητικό αναπηρίας από τις ανώτατες υγειονομικές επιτροπές του Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), του Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), της Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος.
• Θέσπιση μέτρων για την προστασία των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις από την απόλυση.
• Θέσπιση μέτρων για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, των μητέρων παιδιών με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση και εν γένει των γυναικών-οικογενειακών φροντιστών ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην αγορά εργασίας, προκειμένου να επιτυγχάνεται μεγαλύτερη εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική τους ζωή.
• Θέσπιση θεσμικού πλαισίου για την υποστηριζόμενη εργασία των ατόμων με αναπηρία.
• Άμεση έκδοση απόφασης για την εφαρμογή της ρύθμισης που αφορά στη μη περικοπή της σύνταξης σε περίπτωση απασχόλησης συνταξιούχων λόγω αναπηρίας (άρθρο 114 ν.5078/2023).
• Θέσπιση και εφαρμογή ανοιχτού και αδιάλειπτου προγράμματος παροχής εύλογων προσαρμογών  μέσω του οποίου κάθε εργοδότης του ιδιωτικού τομέα, ύστερα από αίτημα συγκεκριμένου εργαζόμενου  με αναπηρία, θα μπορεί να λάβει οικονομική και τεχνική στήριξη προκειμένου να προβεί σε εύλογες προσαρμογές της συγκεκριμένης θέσης εργασίας στις εξατομικευμένες ανάγκες του εργαζόμενου με αναπηρία.
• Θέσπιση ισχυρών φορολογικών κινήτρων για επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.
• Ενίσχυση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για την παροχή εύλογων προσαρμογών σε δημοσίους υπαλλήλους με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση.
• Διασφάλιση ότι καμία δομή επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης δεν θα αδειοδοτείται εάν δεν είναι προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία.
• Αναβάθμιση των Εργαστηρίων Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.) προκειμένου να ενταχθούν στο Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
• Παροχή αυξημένης μοριοδότησης σε υποψήφιους με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις σε όλα τα προγράμματα απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης που απευθύνονται στον γενικό πληθυσμού, εφαρμογή των αρχών του καθολικού σχεδιασμού  και κάλυψη του κόστους για την παροχή εύλογων προσαρμογών.
• Ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις μέσω της μη τυπικής, αλλά και τυπικής εκπαίδευσης, καθώς η ζήτηση από την αγορά εργασίας για τέτοιου τύπου δεξιότητες θα αυξάνεται συνεχώς.
• Εφαρμογή προγραμμάτων απόκτησης εργασιακής εμπειρίας στον ιδιωτικό τομέα και προγραμμάτων για την ενίσχυση της αυτο-απασχόλησης και επιχειρηματικότητας των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις.
• Παροχή υποτροφιών σε ερευνητές με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, οι οποίες να συνδέονται με απασχόληση σε επιχειρήσεις σε αντικείμενο συναφές με το αντικείμενο της έρευνάς τους με στόχο την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας και παροχή εύλογων προσαρμογών κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους σε αυτές. 
• Αναβάθμιση της Σχολής Επαγγελματικής Κατάρτισης Ατόμων με Αναπηρία Αθήνας και του Εκπαιδευτικού Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης Εφήβων και Νέων με Ειδικές Ανάγκες Θεσσαλονίκης της Δ.ΥΠ.Α. προκειμένου να ενταχθούν στο Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
• Τροποποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου προκειμένου αφενός να διευκολύνεται η εγγραφή μαθητών με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις στις ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας της Δ.ΥΠ.Α, αφετέρου να παρέχονται σε αυτούς εύλογες προσαρμογές (π.χ. παράλληλα στήριξη, διερμηνεία νοηματικής, υποστηρικτική τεχνολογία, προσβάσιμο εκπαιδευτικό υλικό κ.λπ.).

Επιπλέον Πληροφορίες

• Υπόμνημα ΕΣΑμεΑ