Ανακαλύφθηκε νέος μηχανισμός πρόκλησης ημικρανίας

Οι ημικρανίες είναι μία από τις πιο συχνές διαταραχές πονοκεφάλου. Σύμφωνα με τη Γερμανική Εταιρεία Ημικρανίας και Κεφαλαλγίας (DMKG), το 10 - 15% του γερμανικού πληθυσμού πάσχει από ημικρανίες.

Οι μηχανισμοί που διέπουν τις κρίσεις ημικρανίας δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως. Ήταν γνωστό ότι ένα σύντομο κύμα μειωμένης εγκεφαλικής δραστηριότητας - ένα είδος εγκεφαλικής συσκότισης, που αναφέρεται ορθά ως κατάθλιψη φλοιώδους εξάπλωσης (CSD) - παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόκληση πονοκεφάλων.

Μια ομάδα με επικεφαλής τον Δρ. Martin Kaag Rasmussen από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης διερεύνησε τώρα λεπτομερέστερα τον μηχανισμό που κρύβεται πίσω από αυτό, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο ποντικού. Όπως αναφέρθηκε στο περιοδικό "Science" τον Ιούλιο, η μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας οδηγεί σε αλλαγή του πρωτεώματος.

Η έκφραση περίπου του 11% των 1.400 πρωτεϊνών που εξετάστηκαν άλλαξε- είτε μειώθηκε σημαντικά είτε αυξήθηκε.

Στις τελευταίες περιλαμβάνονταν και δώδεκα ουσίες που μπορούν να ενεργοποιήσουν το τρίδυμο νεύρο. Ένα παράδειγμα είναι το πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP), το οποίο αποτελεί ήδη φαρμακευτικό στόχο στη θεραπεία της ημικρανίας.

Η ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι οι πρωτεΐνες, οι οποίες παράγονται σε αυξημένες ποσότητες, εισέρχονται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και ταξιδεύουν μαζί του μέσω μιας άγνωστης μέχρι σήμερα ζώνης του τριδύμου γαγγλίου χωρίς επινεύριο περίβλημα στα νευρικά κύτταρα, όπου μπορούν να πυροδοτήσουν την κρίση πονοκεφάλου.

Γιατί συχνά πονάει μόνο η μία πλευρά του κεφαλιού κατά τη διάρκεια της ημικρανίας;

"Ανακαλύψαμε ότι αυτές οι πρωτεΐνες ενεργοποιούν μια ομάδα αισθητικών νευρικών κυττάρων στη βάση του κρανίου που ονομάζεται τρίδυμο γάγγλιο, το οποίο μπορεί να περιγραφεί ως η πύλη προς το περιφερικό αισθητικό νευρικό σύστημα του κρανίου", αναφέρει ο επικεφαλής συγγραφέας Rasmussen σε ανακοίνωση του πανεπιστημίου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ρίζα του τριδύμου γαγγλίου δεν διαθέτει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό που κανονικά εμποδίζει την είσοδο ουσιών στα περιφερικά νεύρα, επιτρέποντας σε ουσίες από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό να εισέλθουν και να ενεργοποιήσουν τα αισθητήρια νεύρα που σηματοδοτούν τον πόνο.

"Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι έχουμε εντοπίσει το πρωταρχικό κανάλι επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του περιφερικού αισθητικού νευρικού συστήματος", λέει ο επικεφαλής συγγραφέας, καθηγητής δρ Maiken Nedergaard. Πρόκειται για ένα άγνωστο μέχρι σήμερα μονοπάτι σηματοδότησης που θα μπορούσε ενδεχομένως να παίζει ρόλο και σε άλλες διαταραχές του πονοκεφάλου.

Μαγνητικές τομογραφίες ανθρώπινων εγκεφάλων υποδηλώνουν ότι η οδός σηματοδότησης είναι η ίδια σε ανθρώπους και ποντίκια, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.

Τα νέα ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να εξηγήσουν γιατί ο πονοκέφαλος κατά τις κρίσεις ημικρανίας είναι συνήθως μονόπλευρος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πρωτεΐνες που απελευθερώνονται στη μία πλευρά  δεν κατανέμονται σε όλο το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, αλλά αντίθετα φτάνουν στον νευρικό κόμβο στο ίδιο μισό του κεφαλιού.

Νέες προσεγγίσεις για τις θεραπείες της ημικρανίας

"Ελπίζουμε ότι οι πρωτεΐνες που εντοπίσαμε - εκτός από την CGRP - μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ανάπτυξη νέων προληπτικών θεραπειών για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στους διαθέσιμους ανταγωνιστές της CGRP", λέει ο Rasmussen.

Το επόμενο βήμα είναι να εντοπιστεί η πρωτεΐνη με τις μεγαλύτερες δυνατότητες και επίσης να αναπτυχθούν δοκιμασίες πρόκλησης για να διαπιστωθεί ποια ουσία μπορεί να προκαλέσει κρίσεις.

Στη συνέχεια θα μπορούσαν να αναπτυχθούν θεραπείες κατά αυτών των πρωτεϊνών.