Χειρουργική θωρακικής αορτής

Γράφει ο
Ματθαίος Παναγιώτου
Καρδιοχειρουργός
Δ/ντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής & Κέντρου Χειρουργικής Θωρακικής Αορτής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Ποιες είναι οι παθήσεις της θωρακικής αορτής;

Η θωρακική αορτή είναι το μεγαλύτερο αγγείο του σώματος και μεταφέρει οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά προς όλα τα όργανα. Οι συχνότερες παθήσεις της είναι το ανεύρυσμα, ο διαχωρισμός, η ρήξη και η στένωση.

Ποιοι κινδυνεύουν;

Οι παθήσεις αυτές είναι συχνότερες στους άνδρες, ηλικίας 60-80 ετών, τους υπερτασικούς, τους διαβητικούς και τους καπνιστές. Προσβάλλονται, επιπλέον, άτομα μικρότερων ηλικιών, με κληρονομικό ιστορικό αορτικών ανευρυσμάτων, άτομα πάσχοντα από νοσήματα του συνδετικού ιστού (Marfan, Ehlers-Danlos, κ.λπ.), καθώς και άτομα με μία παραλλαγή της αορτικής βαλβίδας, τη δίπτυχη.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα ανευρύσματα, συχνά, είναι ασυμπτωματικά, μπορεί να φτάνουν σε μεγάλο μέγεθος και να ανακαλύπτονται μετά από τυχαία εξέταση. Σπανιότερα, μπορεί να αισθανθεί ο ασθενής ήπιο πόνο στο στήθος ή την πλάτη, δύσπνοια, βήχα που επιμένει ή «βραχνάδα» στη φωνή. Στην περίπτωση του διαχωρισμού της αορτής, το κύριο σύμπτωμα είναι ο ισχυρότατος πόνος στο στήθος ή την πλάτη (όπως είναι μία μαχαιριά), ενώ, συχνά, υπάρχουν δύσπνοια, ταχυκαρδία, δυσκολία στην ομιλία, απώλεια όρασης ή και παράλυση των άκρων. Αν διαγνωστεί ανεύρυσμα, πρέπει να ζητηθεί συμβουλή από ειδικό, ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα. Αν υπάρχουν, θα πρέπει να γίνει άμεση εξέταση στο νοσοκομείο.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Πέραν της απλής ακτινογραφίας και του triplex καρδιάς, οι κυριότερες διαγνωστικές μέθοδοι είναι η αξονική τομογραφία του θώρακα (CT scan), η αξονική αγγειογραφία θωρακικής αορτής, που μας δίνει επιπλέον πληροφορίες, και η μαγνητική αγγειογραφία (MRA).

Ποια είναι η αντιμετώπιση;

Στις περιπτώσεις των αορτικών ανευρυσμάτων, έχουν καθοριστεί διαστάσεις πέραν των οποίων απαιτείται χειρουργική παρέμβαση. Όταν οι διαστάσεις της αορτής είναι μικρότερες από αυτές, συνιστάται η εξάμηνη παρακολούθηση. Στην περίπτωση ενός οξέος αορτικού συνδρόμου (δηλαδή ρήξης ή αορτικού διαχωρισμού), η θεραπεία είναι, συνήθως, η επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Ποια είναι τα είδη των επεμβάσεων;

Οι επεμβάσεις εξαρτώνται από τη θέση της βλάβης, την έκτασή της, το είδος της βλάβης, καθώς και από το επείγον ή μη, της αντιμετώπισης. Τα σημαντικότερα είδη είναι:

• Η αντικατάσταση της ανιούσας αορτής με ευθύ συνθετικό κυλινδρικό μόσχευμα.
• Η αντικατάσταση της ανιούσας αορτής μαζί με την αορτική βαλβίδα (εγχείριση Bentall).
• Η αντικατάσταση του αορτικού τόξου και των κλάδων του.
• Υβριδικές τεχνικές που περιλαμβάνουν επέμβαση σε συνδυασμό με ενδοαγγειακή τοποθέτηση stents σε ένα ή περισσότερα στάδια.
• Αμιγώς ενδοαγγειακές τεχνικές με τοποθέτηση stent.

Και μετά από ένα χειρουργείο;

• Η ποιότητα ζωής αποκαθίσταται, χωρίς τον κίνδυνο μελλοντικών επιπλοκών.
• Διά βίου ιατρική παρακολούθηση.
• Λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
• Σωματική δραστηριότητα και άθληση (πεζοπορία, τρέξιμο, ομαδικά αθλήματα), με εξαίρεση εκείνες που αυξάνουν την πίεση (άρση βαρών)
• Κανονική Σεξουαλική ζωή.

Πώς προλαμβάνεται η εμφάνιση της νόσου;

Για την πρόληψη της εμφάνισης ή της επιβράδυνσης της εξέλιξης της νόσου, συνιστάται η υιοθέτηση υγιών συνηθειών:

- Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

- Διακοπή καπνίσματος.

- Διατήρηση ενός ιδανικού σωματικού βάρους.

- Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και άφθονου νερού.

- Κατανάλωση τροφών, πλούσιων σε φυτικές ίνες και φτωχών σε αλάτι.

- Περιορισμός καθημερινού στρες.

- Καθημερινή άθληση.

- Ενημέρωση ιατρού, σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού.

Ποιος είναι ο ρόλος της Ομάδας Αορτής;

Ο καρδιοχειρουργός θα κάνει τη διάγνωση, θα επιλέξει τη θεραπεία και θα παρακολουθεί τους ασθενείς μετεγχειρητικά, με τη βοήθεια ειδικευμένων ιατρών άλλων ειδικοτήτων, όπως καρδιοαναισθησιολόγων, εντατικολόγων, αγγειοχειρουργών, επεμβατικών ακτινολόγων και καρδιολόγων. Μαζί αποτελούν την Ομάδα Αορτής (Aortic Team), η οποία με τη βοήθεια των πλέον σύγχρονων διαγνωστικών μεθόδων παρέχει όλες τις σύγχρονες θεραπείες για την πάθηση της αορτής.

Γιατί είναι απαραίτητη η Ομάδα Αορτής;

Η χειρουργική της θωρακικής αορτής αποτελεί υποειδικότητα της καρδιοχειρουργικής. Έχει αποδειχθεί ότι η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού περιστατικών σε ένα εξειδικευμένο κέντρο βελτιώνει τα αποτελέσματα. Αναγνωρίζοντας αυτήν την ανάγκη, τα πλέον πρωτοποριακά καρδιοχειρουργικά νοσοκομεία σε όλον τον κόσμο αναπτύσσουν κέντρα χειρουργικής θωρακικής αορτής.