Κακοποίηση γυναικών: Οι καταγγελίες αυξήθηκαν, αλλά ο φόβος κυριαρχεί ακόμη

Οι γυναίκες από 15 ως 44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο και τροχαία ατυχήματα. Πρόσφατες μελέτες του ΟΗΕ έδειξαν ότι κάθε χρόνο δολοφονούνται 50.000 γυναίκες, αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί σε 137 γυναίκες την ημέρα, ή μία γυναίκα κάθε 1 ώρα και 10 λεπτά. Στην Ε.Ε. δολοφονούνται μέσα από την ενδοοικογενειακή βία 50 γυναίκες την εβδομάδα, ενώ στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΑΣ, από το 2013 ως το 2018 δολοφονήθηκαν 69 γυναίκες και η αστυνομία επενέβη σε 13.000 περιστατικά.

Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της δεύτερης κατά σειρά ενημερωτικής εκδήλωσης που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της παρουσίας του στην 88^η ΔΕΘ.

Όπως ειπώθηκε, η δημοσιότητα που έχει δοθεί μέσα από περιστατικά που απασχόλησαν την επικαιρότητα, αλλά και το νέο νομοθετικό πλαίσιο, έχουν αλλάξει το κλίμα και έχουν αυξήσει τις αναφορές σε σχέση με το παρελθόν. Ωστόσο, μεγάλος αριθμός περιστατικών εξακολουθεί να μην καταγγέλλεται.

"Τις περισσότερες φορές η βία δεν καταγγέλλεται, δεν είναι πάντα εύκολο να μιλήσουν οι γυναίκες", ανέφερε η Βίκυ Θεοδωρακοπούλου, Πιστοποιημένη Κοινωνική Λειτουργός (ΣΚΛΕ) και στέλεχος της Ομάδας Προστασίας Ανηλίκων Δήμου Θεσσαλονίκης. Οι κυριότεροι λόγοι, όπως είπε, είναι ο φόβος, οι απειλές, η οικονομική εξάρτηση από τον κακοποιητή, η οικογενειακή και κοινωνική πίεση.

"Καλά σου έκανε"

Η ενδοοικογενειακή βία είναι διαταξική, τόνισε η Τζίνα Λεπτοκαρίδου, διευθύντρια ΕΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ Βορείου Ελλάδος, εξηγώντας πως ο κακοποιητής μπορεί να είναι χαμηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, αλλά μπορεί να είναι πάρα πολύ μορφωμένος και οικονομικά ευκατάστατος, όπως έδειξε και πρόσφατο παράδειγμα που είδε το φως της δημοσιότητας. "Μπορεί να είναι καθηγητής πανεπιστημίου, γιατρός, δικηγόρος, αστυνομικός», είπε χαρακτηριστικά και επεσήμανε πως πάρα πολύ συχνά γυναίκες θύματα ξυλοδαρμού που καταφεύγουν στα νοσοκομεία για ιατρική φροντίδα συνοδεύονται από τον ίδιο τον κακοποιητή σύζυγο ή σύντροφο. Η ίδια σημείωσε ότι συχνά ο λόγος της σιωπής είναι η ντροπή, ακόμη και η ενοχή, ενώ μοιράστηκε την εμπειρία ενός περιστατικού που έχει χειριστεί η ίδια και τη σημάδεψε: Μια κοπέλα που επί 3-4 μέρες την χτυπούσε ο σύντροφός της σε δωμάτιο ξενοδοχείου, πήγε στο νοσοκομείο και στη διάρκεια εξέτασης με υπέρηχο η γιατρός την ενθάρρυνε να μιλήσει. Όταν της πρότεινε να καλέσει εκείνη τη μητέρα της για να την ενημερώσει, η κακοποιημένη κοπέλα της απάντησε: «Πήρα τον αδελφό μου και μου είπε ‘καλά σου έκανε’!".

Ο χειρουργός, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Ευθύμιος Χατζηθεόκλητος, χαρακτήρισε ως ελάχιστες και ανεπαρκέστατες τις δομές υποστήριξης των κακοποιημένων γυναικών, αλλά και ερασιτεχνικό τον χειρισμό που γίνεται στα νοσοκομεία, ενώ τάχθηκε υπέρ της συγκρότησης ειδικών ομάδων αντιμετώπισης, στα πρότυπα της Αγγλίας.

Ο ρόλος της πανδημίας

Η Ασημίνα Φιλιοπούλου, δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, πρόεδρος του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου Δήμου Θεσσαλονίκης και αντιπρόεδρος Επιστημονικού Συλλόγου Μέριμνας Παιδιού και Εφήβου, ανέφερε πως τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν στην Ελλάδα και παγκοσμίως στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, όπως αυξήθηκε η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και αλκοόλ που σύμφωνα με όλες τις μελέτες συνδέεται άμεσα με την βία. Η έλλειψη πρόσβασης σε ψυχιατρική φροντίδα, καθώς και η αύξηση των ψυχικών διαταραχών που έμειναν χωρίς παρέμβαση στην διάρκεια της πανδημίας, έπαιξαν τον δικό τους ρόλο, σημείωσε, προσθέτοντας ότι στην Ελλάδα είδαμε αύξηση και της έσχατης μορφής βίας, της γυναικοκτονίας.

Το νέο Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών "Υπατία", που λειτουργεί τους τελευταίους μήνες, στοχεύει στην ολιστική αντιμετώπιση του φαινομένου, στοχεύοντας όπως είπε η κ.Φιλιοπούλου στην πρόληψη, με την ενημέρωση, ενδυνάμωση, δικτύωση και ψυχοκοινωνική υποστήριξη των θυμάτων.

Από το 2019 ως και το πρώτο τρίμηνο του 2024 οι κοινωνικές υπηρεσίες της ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛΑΣ επιλήφθηκαν σε 45.282 περιστατικά, εκ των οποίων 10.131 γυναίκες κινδύνευσαν σοβαρά.

Όπως επεσήμανε η αστυνόμος β’ Αλεξάνδρα Δημοπούλου, οι αρμόδιες αστυνομικές υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα, στην οποιαδήποτε αναφορά, καταγγελία ή μήνυση, την οποία μπορεί εκτός από το θύμα να την υποβάλλει και τρίτο πρόσωπο, συγγενής, φίλος ή γείτονας.

Η Άμεση Δράση μπορεί να ενημερωθεί ακόμα και με γραπτό μήνυμα, σε περίπτωση που το θύμα πρέπει να μην ακουστεί, ενώ αν η κακοποιημένη γυναίκα είναι αλλοδαπή, χωρίς έγγραφα νόμιμης παραμονής στη χώρα, προστατεύεται από την απέλαση και έχει δικαίωμα να αιτηθεί την έκδοση άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους.