Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση ή για ακόμη μία φορά ημίμετρα;

Στο μάτι του κυκλώνα βρίσκεται σταθερά ο χώρος της Υγείας - όχι ότι δεν ήταν και στο παρελθόν - απλώς σήμερα ταλανίζεται σχεδόν καθημερινά από σκάνδαλα όπως η πρόσφατη αποκάλυψη με την απάτη εις βάρος του ΕΟΠΥΥ με συστηματική έκδοση ψευδών συνταγογραφήσεων σε ΑΜΚΑ κυρίως αλλοδαπών και ανασφάλιστων ατόμων και εικονικές εκτελέσεις αυτών με πλαστές υπογραφές παραστατικών εκτέλεσης  αντί των ασφαλισμένων, προκαλώντας ζημιά στον Οργανισμό πάνω από 3,5 εκατ. ευρώ.

Μόλις πριν από μερικές μέρες ένα ακόμα σκάνδαλο ταρακούνησε συθέμελα τον κλάδο της υγείας. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας εντοπίστηκαν 100 γιατροί που συνταγογράφησαν μεταξύ 250 και 422 διαφορετικών φαρμάκων ανά ασθενή (ΑΜΚΑ) με ποσότητες που κυμαίνονταν από 250 έως 1.630 τεμάχια.

Παράλληλα έχουν αποσταλεί στην ΑΑΔΕ τα στοιχεία 1.100 ιδιωτών. Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Υγείας δείχνουν ότι οι γιατροί αυτοί έχουν συνταγογραφήσει άσκοπα υπερβολικά μεγάλες ποσότητες φαρμάκων, με ορισμένους να φτάνουν ακόμη και τα 2.500 έως
και 6.000 σκευάσματα.

Αθέμιτες πρακτικές που συμπαρασύρουν το Δημόσιο Σύστημα Υγείας, τους ανυποψίαστους ασθενείς, αλλά και όλες τις εταιρείες που ακολουθούν το γράμμα του Νόμου.
Τουτέστιν, μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. 

Είναι αλήθεια και κοινή παραδοχή της αγοράς, ότι αφενός μεν στο υπουργείο υγείας ηγείται ένας από τους πιο δραστήριους υπουργούς των κυβερνήσεων της ΝΔ, ο οποίος δεν διστάζει να φτάσει το μαχαίρι μέχρι το κόκαλο, αφετέρου οι υπηρεσίες πλέον στελεχώνονται από επιστημονικά καταρτισμένα στελέχη με εμπειρία και ακαδημαϊκές γνώσεις.

Η παραγωγή έργου αλλά και η παρακολούθηση της καθημερινότητας στο χώρο της υγείας είναι διαρκής και εντατική, με νέα εργαλεία που στόχο έχουν τον εξορθολογισμό της αγοράς και την προστασία της υγείας των πολιτών.

Τα παραδείγματα είναι πολλά: περιορισμός των ελλείψεων, αποκαλύψεις παραβατικών συμπεριφορών, έλεγχος συνταγογράφησης, εύρεση χρηματοδότησης (ή τουλάχιστον προσπάθεια), διόρθωση "λαθών" στην πολιτική Υγείας και τολμηρές αποφάσεις με άμεση εφαρμογή (για τον πολιτικό χρόνο), χαρακτηρίζουν τις τελευταίες αποφάσεις της ηγεσίας του υπουργείου. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη νομοθέτηση ένταξης όλων των φαρμάκων που χορηγούνται με Ιατρική Συνταγή στην Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, στον πρόσφατο νόμο 5129 που δημοσιεύθηκε ΦΕΚ Α124 της 1 Αυγούστου 2024 και πιο συγκεκριμένα στο Άρθρο 73. "Ένταξη μη αποζημιούμενων φαρμάκων και φαρμάκων με προέγκριση μέσω Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης Φαρμάκων στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης του Φορέα «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης - Η.Δ.Ι.Κ.Α. Α.Ε.". 

Τι προβλέπεται 

Στο άρθρο 3 του ν. 3892/2010 (Α’ 189) προστίθεται παρ. 3α ως εξής: 

"3α. Στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης (Σ.Η.Σ.) του Φορέα  Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Ανώνυμη Εταιρεία» (Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε.) εντάσσονται τόσο τα αποζημιούμενα όσο και τα μη αποζημιούμενα φάρμακα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή.

Τα μη αποζημιούμενα φάρμακα εντάσσονται στο Σ.Η.Σ. με συμμετοχή του ασθενούς εκατό τοις εκατό (100%). Τα μη αποζημιούμενα σκευάσματα συνταγογραφούνται με εμπορική ονομασία. H συνταγογράφηση των εν λόγω σκευασμάτων δεν προσμετράται στο όριο του δεκαπέντε τοις εκατό (15%) των επιτρεπτών αποκλίσεων της συνολικής συνταγογράφησης του κάθε γιατρού στη διάρκεια του έτους που προβλέπεται βάσει της υπό στοιχεία ΕΜΠ4/18.11.2012 (Β’ 3057) απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, όπως εκάστοτε ισχύει. Η Διεύθυνση Φαρμάκου του υπουργείου Υγείας αποστέλλει στην Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. κατάλογο με τα αποζημιούμενα και μη αποζημιούμενα φάρμακα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή και περιλαμβάνονται στο ισχύον Δελτίο Τιμών Φαρμάκων και επικαιροποιεί αυτόν κάθε φορά που δημοσιεύεται νέο Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, υποχρεούται δε να παρέχει κάθε επιπλέον απαιτούμενο στοιχείο για την ένταξη στο Σ.Η.Σ. των ως άνω φαρμάκων.

Τι δεν προβλέπεται 

Η παρούσα δεν εφαρμόζεται στα εν δυνάμει αποζημιούμενα φάρμακα, τα οποία εξαιρούνται από το Σ.Η.Σ., εκτός εάν υπάρχει προέγκριση μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης Φαρμάκων του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, βάσει της περ. δ) της παρ. 1 του άρθρου 265 του ν. 4512/2018 (Α’ 5).

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, στη χώρα μας τα Φαρμακευτικά Ιδιοσκευάσματα που έχουν λάβει τιμή (βρίσκονται δηλαδή στο εκάστοτε ισχύον Δελτίο Τιμών που εκδίδεται από το Υπουργείο Υγείας) μπορούν να διατίθενται μέσω φαρμακείων με ιατρική συνταγή.

Στο ισχύον δελτίο τιμών των Υποχρεωτικά Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΣΥΦΑ) περιλαμβάνονται 8.372 σκευάσματα, 6.225 αποζημιούμενα, 1.817 εν δυνάμει αποζημιούμενα και 330 "Μη Αποζημιούμενα" ("Αρνητικής Λίστας").

Στο Σύστημα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης περιλαμβάνονται τα 6.225 αποζημιούμενα σκευάσματα και θα προστεθούν σε αυτά τα 330 της «αρνητικής λίστας» καθώς και ένας μικρός αριθμός σκευασμάτων που εγκρίνονται μέσα από το "Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης".

Με απλά λόγια, περίπου 1.800 υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενα φάρμακα δεν προβλέπεται να ενταχθούν στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.

Ερωτήματα: 

1) Πώς θα χορηγούνται αυτά ; μα με χειρόγραφη συνταγή είναι η απάντηση…

2) Είναι άραγε αυτό στη σωστή κατεύθυνση ή θα πρέπει και για ποιους λόγους να ενταχθούν όλα τα φάρμακα στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ;

Για να προσεγγίσουμε το θέμα, χρησιμοποιήσαμε το ΑΙ εργαλείο της Microsoft υποβάλλοντας την εξής ερώτηση:
Ποιοι είναι 10 λόγοι για τους οποίους πρέπει όλα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα να είναι στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση; 

Και η απάντηση :

1. Αύξηση της ασφάλειας των ασθενών

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση μειώνει το ενδεχόμενο λάθους κατά την ανάγνωση της συνταγής από φαρμακοποιούς, εξασφαλίζοντας ότι ο ασθενής λαμβάνει το σωστό φάρμακο και τη σωστή δόση.

2. Μείωση των λαθών στη συνταγογράφηση

Οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν και να αποφεύγουν ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και αλλεργίες, βελτιώνοντας έτσι την ακρίβεια της συνταγογράφησης.

3. Εξοικονόμηση χρόνου 

Η διαδικασία ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είναι πιο γρήγορη και απλή, επιτρέποντας στους γιατρούς και τους φαρμακοποιούς να επικεντρωθούν περισσότερο στη φροντίδα των ασθενών.

4. Βελτίωση της παρακολούθησης της θεραπείας

Οι γιατροί έχουν άμεση πρόσβαση στο ιστορικό συνταγογράφησης του ασθενούς, διευκολύνοντας την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και τις απαραίτητες προσαρμογές.

5. Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ επαγγελματιών υγείας

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ γιατρών, φαρμακοποιών και άλλων επαγγελματιών υγείας, βελτιώνοντας τον συντονισμό της φροντίδας.

6. Μείωση της απώλειας συνταγών

Οι ηλεκτρονικές συνταγές αποθηκεύονται με ασφάλεια και είναι προσβάσιμες ανά πάσα στιγμή, μειώνοντας τον κίνδυνο απώλειας ή καταστροφής των χειρόγραφων συνταγών. 

7. Πρόληψη της κατάχρησης και της απάτης

Η ηλεκτρονική καταγραφή των συνταγών καθιστά πιο δύσκολη τη χειραγώγηση ή την πλαστογράφηση των συνταγών, συμβάλλοντας στην πρόληψη της κατάχρησης φαρμάκων.

8. Βελτίωση της διαχείρισης αποθεμάτων

Οι φαρμακοποιοί μπορούν να διαχειρίζονται καλύτερα τα αποθέματα, καθώς η ηλεκτρονική συνταγογράφηση παρέχει σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για τη ζήτηση και τη διάθεση των φαρμάκων.

9. Υποστήριξη της έρευνας και της δημόσιας υγείας

Τα συγκεντρωτικά δεδομένα από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση των τάσεων στη χρήση φαρμάκων, υποστηρίζοντας την έρευνα και τις πολιτικές δημόσιας υγείας.

10. Μείωση του διοικητικού κόστους

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση μειώνει την ανάγκη για χειρόγραφη καταγραφή και διαχείριση συνταγών, εξοικονομώντας χρόνο και πόρους για τα ιατρικά και φαρμακευτικά ιδρύματα.

Εμείς θα προσθέσουμε απλά ότι σε ένα ασθενοκεντρικό σύστημα, οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με κριτήριο την ασφάλεια και εξυπηρέτηση του ασθενούς. Σήμερα η Ιατρική Συνταγή είναι συνώνυμη της Ηλεκτρονικής Ιατρικής Συνταγής στην οποία βασίζεται μια σειρά δράσεων για την Ηλεκτρονική Υγεία όπως ο ΑΗΦΥ (Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας) αλλά και προγράμματα πρόληψης και θεραπείας νόσων που αφορούν τη δημόσια υγεία.

Είναι κοινή παραδοχή ότι η ψηφιοποίηση των συστημάτων εμποδίζει λάθη και παραβατικότητα, τα ιατρικά λάθη δε σε πολλές περιπτώσεις δεν αποκαθίστανται ενώ οποιαδήποτε παραβατικότητα οδηγεί σε αυξημένες δαπάνες εις βάρος τόσο των ασθενών όσο και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.
Μήπως λοιπόν πρέπει να ενταχθούν «Όλα τα Φάρμακα που χορηγούνται με Ιατρική Συνταγή στην ΗΣ», και να καταργηθούν πλήρως οι χειρόγραφες συνταγές, που έτσι και αλλιώς δεν συνάδουν με την σύγχρονη πρακτική;

Η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιείται για τη διευκόλυνση της ζωής των πολιτών. Σε ένα σύγχρονο σύστημα Υγείας στο κέντρο των αποφάσεων πρέπει να βρίσκεται ο ασθενής και η τεχνολογία πρέπει να διευκολύνει την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Η διασύνδεση της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης με τα πανευρωπαϊκά δίκτυα επίσης απαιτεί ολοκληρωμένη αντιμετώπιση τως ζητημάτων συνταγογράφησης.

Η ένταξη λοιπόν όλων των σκευασμάτων στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι μια λογική απόφαση, επιβάλλεται από τις ανάγκες των ασθενών, των παρόχων υγείας αλλά και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αποτελεί δε μονόδρομο, για να πάει η Υγεία όχι ένα, αλλά πολλά βήματα μπροστά.