Ηπατοκυτταρικός καρκίνος: Σύγχρονες θεραπείες μέσα από τις ιστορίες τριών ασθενών

Ο 70χρονος κ. Ανδρέας (φωτογραφία αριστερά) έπινε συχνά παραπάνω από το κανονικό και πανικοβλήθηκε όταν διαγνώστηκε με προχωρημένη κίρρωση του ήπατος και έναν όγκο στο συκώτι. Ο 65χρονος κ. Δημήτρης (φωτογραφία μέσο) διαγνώστηκε πριν από 10 χρόνια με ηπατίτιδα Β και ο τακτικός έλεγχος με υπερηχογράφημα αποκάλυψε αργότερα τον όγκο σε αρχικά στάδια. Η 72χρονη κ. Ελένη (φωτογραφία δεξιά), που είχε από μικρή παθολογικές τρανσαμινάσες, λόγω ηπατικού λίπους, πήγε για εξετάσεις όταν αισθάνθηκε κόπωση και η διάγνωση ήταν επίσης καρκίνος στο συκώτι.

Τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο βίντεο ευαισθητοποίησης της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος είναι ηθοποιοί, οι οποίοι όμως υποδύονται ιστορίες πραγματικών ασθενών. Λόγω του διαφορετικού τους προφίλ και σταδίου της νόσου, ο κάθε ένας αντιμετωπίστηκε με διαφορετικά θεραπευτικά μέσα και όλοι φαίνεται να έχουν κερδίσει τη μάχη.

"Ο καρκίνος του ήπατος δεν είναι απλώς μια …ιστορία. Είναι μια πραγματικότητα που μπορεί να αντιμετωπιστεί, με πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση", είναι το κεντρικό μήνυμα του σποτ, που δημιουργήθηκε με αφορμή τον Οκτώβριο - μήνα ευαισθητοποίησης για τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο.

Η κ. Νικολέττα Μάθου, (φωτογραφία), διευθύντρια ΕΣΥ, Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος στο "Κωνσταντοπούλειο – Πατησίων" ΓΝ Ν Ιωνίας και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος, μιλάει στο iatronet.gr για τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, την επιδημιολογία, τις αιτίες, την αξία της πρόληψης και επιτήρησης, καθώς και τις σύγχρονες θεραπευτικές λύσεις, που προσφέρουν θεραπεία και καλή ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Ηπατοκυτταρικός καρκίνος

Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος είναι ο 6^ος σε συχνότητα καρκίνος και η 3^η αιτία θανάτου από καρκίνο. Είναι ο κύριος τύπος πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος (75% - 86% των περιπτώσεων), ενώ εμφανίζεται 2 ως 3 φορές συχνότερα στους άντρες.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως αναφέρει η κ. Μάθου, υπάρχει μια προϋπάρχουσα πάθηση, με την κίρρωση του ήπατος να ανευρίσκεται στο 75% - 80% των περιπτώσεων, (όπως στην περίπτωση του κ. Ανδρέα). Αυτή μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή σε χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες, όπως ηπατίτιδα Β (στην περίπτωση του κ. Δημήτρη) και ηπατίτιδα C, για τις οποίες ωστόσο υπάρχουν πολύ αποτελεσματικές αντιικές θεραπείες. Άλλος παράγοντας κινδύνου είναι το μεταβολικό σύνδρομο και η παχυσαρκία, που δημιουργεί το λιπώδες ήπαρ (στην περίπτωση της κ. Ελένης). "Δεν θα κάνουν καρκίνο φυσικά όσοι έχουν παραπάνω λίπος στο συκώτι, αλλά είναι μια αιτία που μπορεί να οδηγήσει εκεί και μπορούμε να μειώσουμε αυτή την πιθανότητα αν την αντιμετωπίσουμε σωστά", διευκρινίζει η γιατρός.

Πρόληψη και θεραπεία

Το διπλό μήνυμα που θέλει να περάσει η καμπάνια, μέσα από τις τρεις ιστορίες ασθενών, είναι από τη μια πλευρά ότι ο καρκίνος του ήπατος μπορεί να προληφθεί και από την άλλη ότι ακόμη κι αν συμβεί μπορεί να αντιμετωπιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις.

"Τα συμπτώματα μπορεί να είναι τα κλασικά του καρκίνου, όπως απώλεια βάρους, κόπωση και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να φουσκώσει η κοιλιά, να γεμίσει με υγρό ή να κιτρινίσουμε, να κάνουμε ίκτερο. Όμως επειδή στην αρχή του είναι συνήθως ασυμπτωματικός, είναι πολύ κρίσιμο να εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο, άρα είναι πολύ σημαντική τόσο η πρόληψη, όσο και η επιτήρησή του", επισημαίνει η κ. Μάθου.

Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση, οι θεραπευτικές επιλογές είναι σήμερα πολλαπλές, σε αντίθεση με - όχι πολύ - παλιότερα.

Σε πρώτο επίπεδο, όπως αναφέρει, επιλέγεται:

• η ηπατεκτομή (χειρουργική αφαίρεση του όγκου, επί συγκεκριμένων κριτηρίων μεγέθους και προσπελασιμότητας),
• ο καυτηριασμός του όταν είναι μικρός,
• ή η μεταμόσχευση ήπατος όταν πληροί κάποια συγκεκριμένα κριτήρια.

Όταν οι ασθενείς ξεπερνούν τις ενδείξεις των θεραπειών, (στην περίπτωση του κ. Δημήτρη) επιλέγεται ο χημειοεμβολισμός. "Οι επεμβατικοί ακτινολόγοι αποφράσσουν το αγγείο, κλείνοντας ουσιαστικά την τροφοδοσία του όγκου και βάζουν τοπικό χημειοθεραπευτικό φάρμακο. Εναλλακτικά, τελευταία υπάρχει και ο ραδιοεμβολισμός, που δεν γίνεται με χημειοθεραπευτική ουσία, αλλά με ράδιο".

Όταν δεν μπορεί να εφαρμοστεί και αυτή η λύση ή όταν εφαρμόζεται αλλά ο ασθενής υποτροπιάζει (όπως η κα Ελένη) τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση των επιλογών στα χημειοθεραπευτικά φάρμακα και στην ανοσοθεραπεία, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική σε ένα ποσοστό ασθενών, "φρενάροντας" τον όγκο.

Σε πολλές περιπτώσεις, όπως διευκρινίζει η γαστρεντερολόγος - ηπατολόγος, γίνεται συνδυασμός των παραπάνω θεραπειών, ενώ σε ένα ποσοστό ασθενών, όταν ο όγκος είναι πολύ προχωρημένος, οι επιλογές περιορίζονται δραματικά.

"Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Η αναμενόμενη επιβίωση με θεραπείες όπως η χειρουργική εκτομή, ο καυτηριασμός του όγκου ή η μεταμόσχευση ξεπερνά τα 5 έτη, ενώ με χημειοεμβολισμό του όγκου ή με χημειοθεραπεία/ανοσοθεραπεία ξεπερνά τα 2,5 έτη", καταλήγει η κ. Μάθου.

Τα μηνύματα των τριών ασθενών

Ο κ. Ανδρέας έκοψε το αλκοόλ, έκανε δύο θεραπείες και ο όγκος σχεδόν εξαφανίστηκε. "Σήμερα είμαι πολύ καλά και απολαμβάνω την οικογένειά μου. Παντρέψαμε την κόρη μας και τώρα ετοιμάζουμε τη βάπτιση του εγγονού μας".

Ο κ. Δημήτρης έκανε χειρουργική αφαίρεση του όγκου και παρακολουθείται με υπερηχογράφημα ανά εξάμηνο. "Σήμερα, τρία χρόνια μετά, συνεχίζω τους ελέγχους, κάθε έξι μήνες. Αυτό με έσωσε".

Η κ. Ελένη, που δοκίμασε τρεις διαφορετικές θεραπείες, βλέποντας τον όγκο να προηγείται και να επιμένει, τώρα αντιμετωπίζει το μέλλον με αισιοδοξία. "Τώρα, φαίνεται πως είμαστε εμείς ένα βήμα μπροστά. Συνεχίζω να ταξιδεύω με τις φίλες μου. Το επόμενο ταξίδι μας είναι στη Βραζιλία".