Η αμυγδαλίτιδα στον ενήλικο: Xειρουργική αντιμετώπιση και συνήθη λάθη

Οι αμυγδαλές είναι μορφώματα που ευρίσκονται στο εσωτερικό του λαιμού, είναι πλούσιες σε λεμφικό ιστό και αποτελούν μέρος ανοσοποιητικού συστήματος. Βοηθούν στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών, ενώ συντελούν στην απομάκρυνση τοξικών παραγόντων που επιχειρούν να εισέλθουν σε βαθύτερες δομές του οργανισμού.

Η αμυγδαλίτιδα είναι μία ιδιαίτερα συνήθης πάθηση που αντιμετωπίζει ο κλινικός παθολόγος.

Στην αμυγδαλίτιδα, αναπτύσσεται φλεγμονή των αμυγδαλών. Παρά το γεγονός ότι αρκετές περιπτώσεις οφείλονται σε κοινές ιώσεις, μεγάλο μέρος των περιπτώσεων αμυγδαλίτιδας οφείλεται στον β αιμολυτικό στρεπτόκοκκο, ένα επικίνδυνο μικρόβιο, το οποίο εάν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληλη αντιβίωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές όπως καρδιακή νόσο, ρευματικό πυρετό, αποστήματα, σηψαιμία, νεφρική σπειραματονεφρίτιδα.

Σπανιότερα αίτια λοιμώδους αμυγδαλίτιδας είναι ο κορονοϊός, ο ιός της ιλαράς, ο ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης EPSTEIN BARR, o CMV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενοι παθογόνοι μικροοργανισμοί όπως η NEISSERIA GONORRHEA o HIV, το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας κλπ. Συχνότερο από τα σπανιότερα αυτά αίτια είναι η αμυγδαλίτιδα από τον ιό της λοιμώδους μονοπυρήνωσης EPSTEIN BARR. Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική αντιμετώπιση της αμυγδαλίτιδας με κατάλληλη αγωγή εκρίζωσης του αιτίου που την προκαλεί. Η διακοπή του καπνίσματος, η χορήγηση απλών αντισηπτικών του στόματος με γαργάρες, η καλή ενυδάτωση, η καλή διατροφή που στα υγιή άτομα περιλαμβάνει φρούτα, όσπρια, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή ψυχολογικών επιβαρύνσεων, είναι σημαντικά συμπληρωματικά μέτρα στην αμυγδαλίτιδα. Στην περίπτωση πασχόντων από χρόνια νοσήματα, απαιτείται εφαρμογή ειδικών ενδεικνυόμενων διατροφικών προγραμμάτων και προγραμμάτων καθημερινότητας ανάλογα με το είδος της χρόνιας πάθησης

Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα

Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GABHS) είναι το πιο κοινό βακτήριο που σχετίζεται με την αμυγδαλίτιδα. Μεταδίδεται κυρίως μέσω αερομεταφερόμενων μολυσμένων σταγονιδίων ή με μολυσμένα αντικείμενα. Η μετάδοση λόγω κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων είναι πιθανή αλλά ασυνήθιστη. Η εισβολή γίνεται με πονόλαιμο, πυρετό, πρήξιμο αδένων, κακουχία. Οι αμυγδαλές είναι εξέρυθρες και στην επιφάνειά τους μπορεί να υπάρχει πύο ή εξίδρωμα. Ο ρευματικός πυρετός, η πιο σοβαρή επιπλοκή του στρεπτόκοκκου σε νεαρές ηλικίες, αναπτύσσεται κύρια σε άτομα πέντε με σαράντα ετών, οφείλεται σε μία ανοσολογική διαδικασία που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος μία με πέντε εβδομάδες μετά την λοίμωξη και χαρακτηρίζεται από καρδιακή βλάβη, ερύθημα και υποδόρια οζίδια, νευρολογικές εκδηλώσεις με ακούσιες χοριοαθετωσικές κινήσεις, πολυαρθρίτιδα. Τα παραπάνω ευρήματα εμφανίζονται μεμονωμένα ή συνυπάρχουν. Το σημαντικότερο πρόβλημα του ρευματικού πυρετού είναι η προοδευτική ανάπτυξη ρευματικής καρδιακής νόσου, παρά τα μικρά ποσοστά άμεσης θνητότητας.

Αμυγδαλίτιδα από τον ιό της λοιμώδους μονοπυρήνωσης EPSTEIN BARR

Χαρακτηρίζεται από διόγκωση λεμφαδένων, πονόλαιμο, κακουχία, πυρετό, εργαστηριακή εικόνα διέγερσης των λεμφοκυττάρων στο περιφερικό αίμα και προκαλείται από τον ιό Epstein Barr, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των ερπητοιών. Η προσβολή αφορά κυρίως νεαρούς ενηλίκους και μεταδίδεται βασικά με στοματικές εκκρίσεις (π.χ. φιλί). Η μετάδοση μέσω λιγότερο στενής επαφής, είναι δυνατή, αλλά σπανιότερη. Η μετάγγιση αίματος και η μεταμόσχευση μυελού των οστών είναι επίσης τρόποι μετάδοσης του ιού. Πονοκέφαλος, ναυτία, κοιλιακό άλγος, εξάνθημα, ηπατική ή σπληνική διόγκωση κατά την ιατρική εξέταση, είναι σπανιότερες εκδηλώσεις της νόσου. Σπάνιες επιπλοκές της λοιμώδους μονοπυρήνωσης κατά τη διαδρομή της είναι η πτώση του ανοσοποιητικού και η προσβολή από μικρόβια, η ηπατίτιδα, οι νευρολογικές επιπλοκές (π.χ. εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, GUILLLAIN BARRE), η πνευμονία, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η νεφρική προσβολή, η ρήξη σπλήνα, η απόφραξη των αναπνευστικών οδών, η επικίνδυνη πτώση των αιμοπεταλίων στο περιφερικό αίμα, η αναιμία.

Συχνές αμυγδαλίτιδες

Οι συχνές αμυγδαλίτιδες παρατηρούνται κυρίως σε νέους ασθενείς έως 40 ετών και συνηθέστερα εκδηλώνονται με πονόλαιμο που υποτροπιάζει. Λεμφαδενοπάθεια και πυρετός ενδέχεται να εμφανίζονται, αν και συχνότερα ο πάσχων έχει δέκατα. Ενώ η αμυγδαλεκτομή έχει θέση σε επιλεγμένες περιπτώσεις συχνών αμυγδαλίτιδων, πολλές φορές γίνεται κατάχρηση, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της συνολικής υγείας του σώματος με δεδομένο ότι οι αμυγδαλές έχουν καθοριστικό ρόλο στην σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην επαρκή απομάκρυνση ποικίλων τοξικών παραγόντων από το σώμα. Υπάρχουν μελέτες που συνδέουν την αμυγδαλεκτομή με αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης καρκινωμάτων και αυτοάνοσων νοσημάτων, ενώ και οι οξείες εγχειρητικές επιπλοκές όπως αιμορραγία, λαρυγγόσπασμος, δύσπνοια, αν και σπάνιες, δεν είναι ανύπαρκτες.

 Πριν κατευθυνθεί ο ασθενής στο χειρουργείο πρέπει:

• Να γίνει σωστός εντοπισμός και πλήρη εκρίζωση του υποκείμενου αιτίου από έμπειρο παθολόγο με κλινική εμπειρία. Πολλές φορές εκτός από στρεπτόκοκκο, συνυπάρχουν σπανιότεροι παθογόνοι μικροοργανισμοί που εντοπίζονται με ειδικούς εργαστηριακούς ελέγχους και η αγωγή εκρίζωσης πρέπει να περιλάβει και αυτούς.
• Να διερευνηθεί εάν υπάρχει εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος από συστηματικό νόσημα ή παράγοντα που πρέπει επίσης να θεραπευτεί.

Να διακοπούν συνήθη λάθη που γίνονται από τους πάσχοντες:

1. Δεν μεριμνούν για τη σωστή οδοντική υγιεινή, με αποτέλεσμα η στοματική κοιλότητα να αποτελεί καταφύγιο μικροβίων
2. Καταναλώνουν συστηματικά καυτά ή πολύ κρύα γεύματα και ποτά, με αποτέλεσμα να ερεθίζεται ο ευαίσθητος φαρυγγικός βλεννογόνος
3. Δεν μασούν καλά την τροφή τους, τρώνε αργά το βράδυ ή κοιμούνται άμεσα μετά το γεύμα, με αποτέλεσμα την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση υγρών του στομάχου που ερεθίζουν την περιοχή των αμυγδαλών.
4. Χρησιμοποιούν κοινές οδοντόβουρτσες ή κοινόχρηστα ακάθαρτα σκεύη κατά τη διάρκεια του φαγητού (π.χ. τρώνε μαζί από το ίδιο πιάτο και με τα ίδιο κουτάλι με άλλα μέλη της οικογένειας).
5. Τρώνε συστηματικά και σε ποσότητες επεξεργασμένα τρόφιμα, fast food ή κάνουν κατάχρηση αλκοόλ με αποτέλεσμα να μην εφοδιάζουν τον οργανισμό τους με τις σωστές βιταμίνες και μέταλλα.