Ο ''μυστικός'' πόνος στη σεξουαλική επαφή

Η σεξουαλική ταυτότητα του ατόμου περιλαμβάνει τις αντιλήψεις, τις προσδοκίες και τις κατανοήσεις που έχει για τη σεξουαλικότητά του. Οι ιστορίες που αναπτύσσονται σε σχέση με τη σεξουαλική ταυτότητά του συνδέονται με τις εμπειρίες που έχει με το σώμα του, τις σχέσεις, το σεξ και την απόλαυση. Το κάθε άτομο αναπτύσσει μια ιστορία σεξουαλικότητας βασισμένη στις δικές του μοναδικές εμπειρίες. Η ιστορία της σεξουαλικότητας του καθενός επηρεάζεται από τις σχεσιακές, πολιτισμικές, περιβαλλοντικές, θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις και περιεχόμενα στα οποία  εκτίθεται και ζει.

Οι εμπειρίες αυτές υπάρχουν καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας και προσδιορίζουν το πώς βιώνει κάποιο άτομο τη σεξουαλικότητά του και τις σχέσεις του. Θετικές και υγιείς εμπειρίες βοηθούν να υπάρχει αυτοπεποίθηση και να εκφράζεται η σεξουαλικότητα, ενώ μη υγιή μηνύματα ή αισθήματα ντροπής μπορεί να δημιουργήσουν σύγχυση, δυσφορία, ή ενοχή σε σχέση με τη σεξουαλικότητα.

Πεποιθήσεις για τη σεξουαλικότητα που οδηγούν σε σεξουαλικά αδιέξοδα και προβλήματα είναι :

• το σώμα μου δεν λειτουργεί όπως πρέπει
• κάτι λάθος συμβαίνει με μένα
• δεν ικανοποιώ τον/τη σύντροφό μου
• ποιος /α να με θέλει εμένα
• δεν είμαι καλό/ός στο σεξ
• θα μου συμβαίνει κάθε φορά;

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα μιλήσουμε για τον πόνο στο σεξ που σχετίζεται με ψυχολαγικά αίτια. Αν κάποιο άτομο λοιπόν βιώσει τη σεξουαλκότητά του με αίσθημα ντροπής ενοχής ή και βίας μπορεί να αναπτύξει ιστορίες για τη σεξουαλικότητά του που να το εγκλωβίσουν και να ζει συνέχεια μέσα στο ίδιο μοτίβο, σε ένα φαύλο κύκλο πόνου, ενοχής και δυσφορίας.

Ο πόνος αυτός μπορεί να πλήξει τη σεξουαλική ζωή του ατόμου ως επί το πλείστον τη γυναίκα, στην οποία θα αναφερθούμε, να την “κάνει” να νιώθει προβληματική, ελλειμματική ως προς τον/τη σύντροφο και να την απομακρύνει από τη σεξουαλική επαφή, τη χαρά του σεξ αλλά και να δημιουργήσει ένα κενό, ίσως ακόμα και ρήξη στη σχέση. Τα ψυχολογικά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν επώδυνη σεξουαλική επαφή είναι άγχος, κατάθλιψη, ανησυχία για την εξωτερική εμφάνιση, φόβος οικειότητας με τον/τη σύντροφο, προβλήματα σχέσης, συγκρούσεις, εσφαλμένες πεποιθήσεις σχετικά με το σεξ. Όλοι αυτοί οι λόγοι μπορεί να προκαλέσουν χαμηλά επίπεδα διέγερσης, εφύγρανσης και σφίξιμο, με αποτέλεσμα να προκαλούν αυτόματα τσούξιμο, ερεθισμό ή πόνο.

Αυτό που συχνά συμβαίνει είναι ότι η ενοχή και το αίσθημα ντροπής που έχουν οι γυναίκες που βιώνουν πόνο στο σεξ είναι να σιωπούν, να αποφεύγουν να μιλάνε για αυτό και να κρατάνε μυστικό το πρόβλημα.  Είναι εξαιρετικά δύσκολο να το πουν ακόμα και στον γυναικολόγο τους, πόσο δε να αναζητήσουν βοήθεια για αυτό. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο να μοιραστούν ακόμα και με τον/τη σύντροφο τον “πόνο' τους επειδή υπάρχει ο φόβος ότι μπορεί να τον/την κουράσουν  ή ότι  μπορεί να τις εγκαταλείψει για κάποια άλλη “φυσιολογική” γυναίκα. Παρατηρείται λοιπόν το φαινόμενο ο “μυστικός” αυτός πόνος να υφίσταται σε πολλές επαφές, με τη γυναίκα να λέει ότι πονάει μόνο όταν τα επίπεδα πόνου είναι αφόρητα. Αυτόματα, με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται ο φαύλος κύκλος του πόνου, όταν λοιπόν κάποιο σφίξιμο στους πυελικούς μυς από άγχος μπορεί να προκαλέσει πόνο, ή φόβο, τότε έρχεται ένα μεγαλύτερο άγχος ότι ο πόνος θα επαναληφθεί, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει και το σφίξιμο που τελικά θα προκαλέσει πόνο.

Ο “μυστικός πόνος” λοιπόν, κρατά τον φαύλο κύκλου του πόνου ενεργό, κλειστή την επικοινωνία στο ζευγάρι και η ίδια κατάσταση τείνει να επαναλαμβάνεται αέναα. Ο “μυστικός” πόνος μεγαλώνει και παραμένει εκεί. Είναι σημαντικό λοιπόν, ο πόνος να λέγεται άμεσα όταν συμβαίνει στον/στη σύντροφο και εκείνη τη στιγμή η επίπονη επαφή να διακόπτεται. Ίσως για κάποιο διάστημα οι επαφές να σταματήσουν και να αντικατασταθούν από επαφές χωρίς διείσδυση, όποιας μορφής. Χάδια, φιλιά, αγκαλιές, ερωτικές επαφές με περισσότερο αισθησιασμό, ερωτικά μασάζ,  στοματικά παιχνίδια κτλ μπορεί να λάβουν χώρα μέχρις ότου επανέλθει η εμπιστοσύνη στο ζευγάρι και η γυναίκα νιώσει τον/τη σύντροφο σύμμαχό της.

Αυτόματα, με το να ‘’ανοίγει’’ το “μυστικό” αποδυναμώνεται η ιστορία της ντροπής και της ενοχής, όχι άμεσα βέβαια αλλά σταδιακά και το βάρος του μυστικού γίνεται πιο ελαφρύ. Όταν υπάρχει ένας/μια σύντροφος που δείξει κατανόηση, υπομονή και συνεργατικότητα, τότε το ζευγάρι έρχεται πιο κοντά και ο πόνος έχει δυο άτομα που συμμαχούν στο να τον “θεραπεύσουν” και να τον αντμετωπίσουν.
Με αυτό τον τρόπο, η απειλή των ειδικών και η ντροπή και η αγωνία που τη συνοδεύουν μπορεί να μετριαστεί και έτσι η γυναίκα να λάβει βοήθεια για τον πόνο της, που όμως πλέον δεν θα είναι μυστικός και μοναχικός και έτσι ίσως  μια νέα ιστορία σεξουαλικότητας γραφτεί στη ζωή της. Το αίσθημα ντροπής, ενοχής, δυσφορίας μειώνεται, η επικοινωνία βελτιώνεται και το σεξ μπορεί να γίνει πιο δημιουργικό και απολαυστικό και για τους δυο.

Πηγές:

The Power of Reclaiming Your Sexual Narrative, Jessica Byrd, 2021.

Talking about sex: Narrative  approaches to discussing sex life in therapy, Ron  Findlay, 2012.