Αποχή από το κρέας και υγεία

Καθ’ όλη τη διάρκεια εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, το κρέας αποτελούσε σπάνια την κύρια πηγή της καθημερινής διαιτητικής πρόσληψης. Ιδιαίτερα μάλιστα το κόκκινο κρέας, ήταν στοιχείο κατά κύριο λόγο εορταστικών γευμάτων στην παραδοσιακή διατροφή πολλών χωρών.

Η κατάσταση άλλαξε άρδην στις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες κατά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα το κρέας να είναι συστατικό της καθημερινής διατροφής πολλών ατόμων.

Παρά το γεγονός ότι η βιομηχανική ανάπτυξη, η βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών και η εξέλιξη της ιατρικής συνοδεύτηκαν από αύξηση του μέσου όρου ζωής, προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την κατάχρηση κρέατος αλλά και τις αλλαγές στην παραδοσιακή εκτροφή των ζώων εμφανίστηκαν.

Τα προβλήματα αυτά, σύμφωνα με μελέτες, είναι υπεύθυνα για μία σειρά πρόωρων θανάτων και νοσημάτων που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στις ανεπτυγμένες χώρες.

Συγκριτικές μελέτες ανάμεσα σε πληθυσμούς που ακολουθούν παραδοσιακά μοντέλα διατροφής ή κατά βάση χορτοφαγικές δίαιτες και πληθυσμούς που καταναλώνουν κόκκινο κρέας σε καθημερινή βάση ανέδειξαν ότι οι ‘κρεοφάγοι’ έχουν υψηλότερη χοληστερόλη και μάλιστα κακή χοληστερόλη LDL και παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά υπέρτασης, καρδιοπάθειας, παχυσαρκίας, αποφρακτικής αγγειοπάθειας, καρκινώματα μαστού και εντέρου, γαστρεντερικά προβλήματα, οστεοπόρωση, αυξήσεις του ουρικού οξέως, νεφρολογικά προβλήματα, μεταβολικό σύνδρομο, μικρότερο μέσο όρο ζωής.

Τα νοσήματα που πηγάζουν από την κατάχρηση του κρέατος σχετίζονται κατά ένα μέρος με τη σύσταση του κρέατος και κατά ένα άλλο μέρος με τη βιομηχανική κοινωνία ή τους σύγχρονους τρόπους εκτροφής.
Το κρέας αποτελεί εξαίρετη πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων.

Ιδιαιτέρως μάλιστα το κρέας αποτελεί εξαίρετη πηγή συμπυκνωμένης πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας και βιταμίνης Β12 που υπάρχει μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και είναι απαραίτητη για την ομαλή αιμοποίηση, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και ολόκληρου του οργανισμού.

Η υψηλή βιολογική αξία της πρωτεΐνης που βρίσκεται στο κρέας, οφείλεται στη συγγένεια που έχει με την ανθρώπινη πρωτεΐνη, με αποτέλεσμα την παροχή επαρκούς ποσότητας των αμινοξέων που απαιτούνται για την ανθρώπινη πρωτεινοσύνθεση.

Οι αποκλειστικά χορτοφάγοι πρέπει να χρησιμοποιούν μία ποικιλία φυτικών πρωτεϊνών στα γεύματα για να έχουν ανάλογο αποτέλεσμα. Η κατάχρηση πρωτεϊνών ωστόσο επιφέρει αυξήσεις ουρικού οξέως, που συνδέεται με ουρική αρθρίτιδα, βλάβες και λίθους στα νεφρά.

Επίσης το κρέας περιέχει κορεσμένα λιπαρά, με αποτέλεσμα αυξήσεις στην χοληστερόλη του αίματος.

Η σύγχρονη κτηνοτροφία, για να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση κρεάτων χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες ζωοοτροφών για τη γρήγορη ανάπτυξη των ζώων, τα οποία συσσωρεύει μαζικά σε χώρους βιομηχανικής εκτροφής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κρέας του ζώου να περιέχει αναλογικά πολύ λίπος, ενώ ο μυϊκός ιστός του ατροφεί εν μέρει από την καθιστική ζωή, παράγοντες που ευθύνονται για τη σημαντική αύξηση της χοληστερόλης στους κρεοφάγους.

Η υψηλή χοληστερόλη, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με παράγοντες όπως κάπνισμα, κληρονομική αγγειακή ευπάθεια, παχυσαρκία, συσσωρεύεται στο τοίχωμα των αγγείων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη αθηροσκλήρυνσης, κακής άρδευσης ζωτικών οργάνων, στεφανιαίας νόσου, νεφρικής ανεπάρκειας, εγκεφαλικών επεισοδίων, στυτικής ανδρικής δυσλειτουργίας, πρόωρης γήρανσης.

Η κατάχρηση των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται για να προλαμβάνουν τις λοιμώξεις των ζώων που συνωστίζονται κατά τη σύγχρονη εκτροφή προκαλούν σημαντική αύξηση της αντοχής των μικροβίων και νέες επιθετικές λοιμώξεις, ενώ οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται στην εντατική εκτροφή έχουν συνδεθεί με ορισμένα καρκινώματα και προβλήματα υπογονιμότητας.

Κατά τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές μελέτες που αφορούν τη δίοδο στην τροφική αλυσίδα των βιομηχανικών χημικών ουσιών, των τοξικών ουσιών από τα κατάλοιπα των βιομηχανικών αποβλήτων, των εντομοκτόνων παρασιτοκτόνων μυκητοκτόνων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία.

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των ουσιών αυτών είναι ακόμη άγνωστες σε πολλές περιπτώσεις. Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι λιποδιαλυτές, αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στα ζώα που τρέφονται με τις μολυσμένες τροφές και στα ζωικά τους προϊόντα (π.χ.

γάλα). Επιπλέον, οι ζωοτροφές δεν πλένονται πριν την κατανάλωσή τους από το εκτρεφόμενο ζώο. Τα αντιπυρικά υλικά που αποτελούνται από πολυβρωμιωμένα διφαινύλια, μόλυναν τυχαία μια μεγάλη ποσότητα ζωοτροφών στο Michigan το 1973.

Οι κάτοικοι της πολιτείας αυτής παρουσιάζουν σήμερα υψηλές συγκεντρώσεις των χημικών αυτών ουσιών στους ιστούς τους.

Η χαμηλή επίπτωση ορισμένων καρκινωμάτων σε πληθυσμούς αμιγώς χορτοφάγους, οφείλεται σε αυτές ακριβώς τις παραμέτρους σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες.

Κατά τα τελευταία χρόνια μία σπάνια νευρολογική νόσος που σχετίζεται με την κατανάλωση βοδινού κρέατος, η νόσος GREUTZFELDT JAKOB, μονοπώλησε τα media. H νόσος χαρακτηρίζεται από μη αναστρέψιμη νευρολογική εκφύλιση, αστάθεια, έκπτωση εγκεφαλικών λειτουργιών.

Οφείλεται σε παθογόνους παράγοντες που ονομάζονται πριόνια (prions) και επάγουν μετατροπή φυσιολογικής εγκεφαλικής πρωτεΐνης σε παθολογική ισομορφή. Οφείλεται σε κατανάλωση μολυσμένου βοδινού κρέατος από ζώα που πάσχουν από σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (νόσος τρελλών αγελάδων).

Η νόσος των τρελλών αγελάδων στα ζώα προέρχεται μετά από κατανάλωση ακατάλληλης ζωοοτροφής που περιέχει υλικό από μολυσμένα ζώα.