Σε ανοδική πορεία το γλαύκωμα

Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σήμερα πάσχουν 9,25 εκατομμύρια άνθρωποι από γλαύκωμα, αριθμός ο οποίος θα φτάσει στα 12,4 εκατομμύρια την επόμενη δεκαετία.

Για την αύξηση, ‘ενοχοποιείται’ η γήρανση του πληθυσμού. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει το μεγάλο κίνδυνο που διατρέχει η Ελλάδα, η οποία είναι μία γηράσκουσα κοινωνία.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πως το 50% των πασχόντων παραμένουν χωρίς διάγνωση, καθώς το γλαύκωμα εμφανίζει συμπτώματα μόνο στα τελευταία στάδια της ασθένειας, ενώ αποτελεί τη δεύτερη αιτία τύφλωσης.

Στη χώρα μας, η επίπτωση του γλαυκώματος υπολογίζεται στο 2% του γενικού πληθυσμού, αλλά το ποσοστό αυτό αυξάνει σημαντικά με την πάροδο της ηλικίας.
Ο αριθμός των πασχόντων εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 200.000 έως 250.000.

Τα παραπάνω ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γλαυκώματος, Επίκουρος Καθηγητής κ. Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος (7 έως 13 Μαρτίου), η οποία καθιερώθηκε για πρώτη φορά φέτος από την Παγκόσμια Οργάνωση Γλαυκώματος.

Με τα παραπάνω δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γλαυκώματος επιχειρεί να καταστήσει το γλαύκωμα μία πάθηση με κεντρική θέση στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το σκοπό αυτό, ομάδα ευρωβουλευτών, κατέθεσε τον περασμένο Ιανουάριο σχετική διακήρυξη (Written Declaration 1/2010) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι ειδικοί τονίζουν πως η ποιότητα ζωής των ασθενών με γλαύκωμα πλήττεται σοβαρά, καθώς έχουν μειωμένη ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων. Αν η διάγνωση γίνει στα πρώιμα στάδια, είναι πιο εύκολη η αντιμετώπισή του.

Κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Εβδομάδας Γλαυκώματος, κορυφαίοι επιστήμονες ενώνουν τις φωνές τους, προκειμένου να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση, αναφορικά με τις συνέπειες της μειωμένης όρασης ως αποτέλεσμα του γλαυκώματος και της επίδρασής του στην καθημερινή ζωή των ασθενών.

Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, οι καθημερινές δραστηριότητες που μπορεί να γίνουν δύσκολες για τον ασθενή με γλαύκωμα, περιλαμβάνουν την οδήγηση, τον εντοπισμό αντικειμένων, το ανεβοκατέβασμα σε σκάλες και την αναγνώριση προσώπων.

Το γλαύκωμα ενδέχεται επίσης να προκαλέσει πιο αργό περπάτημα, πτώσεις και αποφυγή δύσκολων οδηγικών συνθηκών, που με τη σειρά τους μπορεί να αποτρέψουν τον ασθενή να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο ελευθερίας που είχε πριν την εκδήλωση της πάθησης.

Το Συνέδριο

Παράλληλα με την Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος, η Ελληνική Εταιρία Γλαυκώματος διοργανώνει Διεθνές Συνέδριο για το Γλαύκωμα, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 12 & 13 Μαρτίου στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία.

‘Υπάρχει σημαντική ανάγκη ενημέρωσης σχετικά με την υγεία των ματιών, τους παράγοντες κινδύνου του γλαυκώματος και τη σημασία των τακτικών και ολοκληρωμένων οφθαλμολογικών εξετάσεων’, σχολιάζει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Γλαυκώματος κ.

Δημήτρης Παπακωνσταντίνου.

‘Οι εξετάσεις αυτές’, σημειώνει, ‘περιλαμβάνουν την αξιολόγηση του οπτικού νεύρου και τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η απώλεια όρασης είναι μόνιμη, η διάγνωση του γλαυκώματος και η χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας θα πρέπει να γίνεται σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο.’

Εξαιτίας του γρήγορα αυξανόμενου ρυθμού γήρανσης του πληθυσμού, η εξάπλωση του γλαυκώματος αναμένεται να αυξηθεί από τα 60 εκατομμύρια το 2010 στα 80 εκατομμύρια το 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Γλαυκώματος κ. Clive Migdal, αναφέρει ότι ‘ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού αυξάνεται, όπως και η εξάπλωση του γλαυκώματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Το γλαύκωμα, είναι μια ασυμπτωματική πάθηση στην αρχή, αλλά καθώς εξελίσσεται μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη τύφλωση και να επηρεάσει δραματικά την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί τις καθημερινές δραστηριότητές του’.

Η Ευρωπαϊκή και Ελληνική Εταιρεία Γλαυκώματος έχουν θέσει σαν στόχο την προώθηση της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της ενημέρωσης με στόχο τη βελτίωση της φροντίδας του γλαυκώματος για όλους τους ασθενείς και ενθαρρύνουν ενεργά την έρευνα σε αυτόν το συναρπαστικό και συνάμα πολύπλοκο τομέα.

Εφόσον το γλαύκωμα ενδέχεται να μην εμφανίσει πρώιμα συμπτώματα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου και να τους συζητήσουμε με έναν ειδικό οφθαλμίατρο. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για το γλαύκωμα είναι οι εξής:

• Ηλικία > 45 ετών
• Ιστορικό γλαυκώματος στην οικογένεια
• Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ)
• Άτομα με μεγάλη μυωπία
• Άτομα Αφρικανικής καταγωγής (γλαύκωμα ανοικτής γωνίας).

Για το γλαύκωμα

Γλαύκωμα είναι μια ονομασία που δίδεται σε μια σειρά από σοβαρές παθήσεις που προκαλούν ανεπανόρθωτη βλάβη στο οπτικό νεύρο. Εάν παραμείνει χωρίς έλεγχο, δύναται να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια όρασης με το πέρασμα του χρόνου.

Το γλαύκωμα συνήθως εντοπίζεται μέσω της μέτρησης της πίεσης του οφθαλμού, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση (IOP). Όταν η πίεση του οφθαλμού αυξάνεται συν τω χρόνω, το οπτικό νεύρο φθείρεται. Εκτιμάται ότι 6,7 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν χάσει την όρασή τους εξαιτίας του γλαυκώματος, ενώ περίπου 70 εκατομμύρια ζουν με την πάθηση.

Οι δύο πιο συχνές μορφές γλαυκώματος είναι:

• Το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας – όταν η πίεση στον οφθαλμό αυξάνεται με το χρόνο εξαιτίας της ανεπαρκούς αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού.
• Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας – όταν η ίρις βρίσκεται υπερβολικά κοντά στο κανάλι αποχέτευσης (διηθητικός ηθμός).

Ο μόνος παράγοντας κινδύνου του γλαυκώματος που δύναται να τροποποιηθεί είναι η υψηλή πίεση του οφθαλμού. Ωστόσο, είναι πιθανό η πάθηση να αναπτυχθεί χωρίς αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Εξαιτίας της συσσώρευσης φυσικού υγρού που παράγεται από τον οφθαλμό, η υψηλή πίεση του οφθαλμού προκαλεί φθορά στο οπτικό νεύρο, το ‘καλώδιο’ δηλαδή που χρησιμοποιείται από τον οφθαλμό για επικοινωνία με τον εγκέφαλο.

Η υψηλή πίεση του οφθαλμού μπορεί να υπάρχει χωρίς ορατά συμπτώματα. Επομένως, πολλοί άνθρωποι δεν θα διαπιστώσουν εγκαίρως το πρόβλημα εάν δεν εξετάζονται τακτικά.

Πράγματι, ένα άτομο μπορεί να μην παρατηρήσει την απώλεια της όρασής του μέχρι το οπτικό του νεύρο να καταστραφεί κατά 40 τοις εκατό ή και παραπάνω. Η ενδοφθάλμια πίεση είναι ένας εύκολα ταυτοποιήσιμος παράγοντας κινδύνου.

Ωστόσο, ακόμη τα άτομα που εμπίπτουν στο φυσιολογικό εύρος ενδοφθάλμιας πίεσης μπορεί να διατρέχουν τον κίνδυνο εκδήλωσης γλαυκώματος.