Προσοχή στα εγκαύματα σε νεαρή ηλικία

Γράφει ο Δημήτρης Καραγιώργος

Τέσσερις στις πέντε βλάβες από τον ήλιο, συμβαίνουν στις ηλικίες κάτω των 18 ετών.Τα παιδιά πρέπει να είναι επαρκώς προστατευμένα, όταν πρόκειται να εκτεθούν στον ήλιο, καθώς η ακτινοβολία του μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.

Σε ετήσια βάση, διαγιγκώσκονται 60.000 κακοήθη μελανώματα σε κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τους οποίους οι 16.000 χάνουν τη ζωή τους.

Τα παραπάνω επεσήμαναν σήμερα ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ) κ. Δημήτρης Καραγεωργίου και η επίκουρη καθηγήτρια Δερματολογίας κ. Καίτη Μουλοπούλου, με αφορμή την Πανελλήνια Ενημερωτική Καμπάνια για το κοινό, που διοργανώνει ο ΠΦΣ, με θέμα ‘Ήλιος: Φως – φωτιά’.

Η κ. Μουλοπούλου υπογράμμισε ότι το 90% των βασικοκυτταρικών και ακανθοκυτταρικών καρκίνων του δέρματος οφείλονται στον ήλιο, ενώ το 4% των δερματικών καρκίνων είναι μελάνωμα. Σε χώρες με έντονη ηλιοφάνεια, όπως η Αυστραλία, το μελάνωμα αυξάνεται κατά 4% κάθε χρόνο.

Η ηλιακή ακτινοβολία είναι αθροιστική στον οργανισμό και λόγω των ταχύτατων αλλαγών στο περιβάλλον είναι υπεραυξημένη τα τελευταία χρόνια. Το 80% της ακτινοβολίας που δέχονται σήμερα οι νέοι άνθρωποι προέρχεται από τις εξωσχολικές δραστηριότητες, κυρίως τα σπορ.

Είναι, επίσης, γνώριμο και σύνηθες χαρακτηριστικό των ανθρώπων του μόχθου στην ύπαιθρο, τη θάλασσα, το ‘καμένο’ δέρμα και οι αυξημένοι σπίλοι (ελιές). Ένας στους δύο Έλληνες έχει υποστεί οπωσδήποτε βαθύ ηλιακό έγκαυμα πριν φθάσει το 18^ο έτος της ηλικίας του’.

Σύμφωνα με την κ. Μουλοπούλου, το 29% των Ελλήνων δεν γνωρίζουν τον τύπο τους δέρματός τους και κατ’ επέκταση τον φωτότυπό τους. Γι’ αυτό είναι δύσκολο να επιλέξουν σωστά το αντηλιακό τους.

Η καθηγήτρια αναφέρθηκε και στην φωτοπροστασία, σημειώνοντας ότι επιτυγχάνεται με προστατευτικά ρούχα, επιλογή του κατάλληλου αντηλιακού και σωστή εφαρμογή του. Τα άτομα που παίρνουν φάρμακα, πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό τους, καθώς ορισμένα από αυτά μπορεί να προκαλέσουν φωτοδερματοπάθειες.

Η καμπάνια του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, πραγματοποιήθηκε σε δώδεκα πόλεις (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Καλαμάτα, Αθήνα, Μυτιλήνη, Πειραιάς, Ηράκλειο, Αλεξανδρούπολη, Μουδανιά, Κόρινθος-Άργος, Κέρκυρα) σε συνεργασία με τους τοπικούς Φαρμακευτικούς Συλλόγους.

Οι Έλληνες φαρμακοποιοί στην αρχή της τουριστικής περιόδου θεωρούν μέρος του κοινωνικού τους ρόλου την ενημέρωση των πολιτών με στόχο τον δραστικό περιορισμό των επιβλαβών συνεπειών της ηλιακής ακτινοβολίας.

Μόνο τα δύο τρίτα της ηλιακής ακτινοβολίας φτάνουν στη γη. Οι ηλιακές ακτίνες που μας ενδιαφέρουν περισσότερο είναι το ορατό φως, οι υπέρυθρες και οι υπεριώδεις ακτίνες Α και Β.

Οι υπεριώδεις ακτίνες Α (UVA) και Β (UVB) αντιπροσωπεύουν το μικρότερο μέρος της ακτινοβολίας που δεχόμαστε (μόλις το 10%), αλλά έχουν σημαντικό βιολογικό ρόλο. Από τη μια μεριά θέτουν σε κίνηση τους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού κατά των ηλιακών εγκαυμάτων (UVB) και διεγείρουν τη σύνθεση της βιταμίνης D.

Από την άλλη είναι ικανές να προκαλέσουν μεταλλάξεις στο DNA των κυττάρων του δέρματος με συνέπεια την πιθανή ανάπτυξη δερματικών καρκίνων (UVA και μέρος UVB), πρόωρη γήρανση (UVA) και φωτοδερματίτιδες (UVA, UVB και υπέρυθρες).

• Το 20% του πληθυσμού προτιμά ‘φυσικά’ προϊόντα ηλιοπροστασίας.
• Το 29% των Ελλήνων δεν γνωρίζουν τον τύπο του δέρματός τους.
• Το 20% του ελληνικού πληθυσμού πιστεύουν ότι τα αντηλιακά μαυρίζουν.
• Η υπεριώδης ακτινοβολία ευθύνεται σε ποσοστό 90% για τον καρκίνο του δέρματος.
• Έχει υπολογιστεί ότι, αν ως τα 18 χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι αντηλιακά, ο καρκίνος του δέρματος θα μειωνόταν κατά 78%.
• Δεν υπάρχει αντίδοτο στον ήλιο, παρά μόνο λογική και μέτρο.

Τα προϊόντα προστασίας από τον ήλιο αφορούν 3 κατηγορίες:

  Συμβατικά αντηλιακά

Περιέχουν εγκεκριμένα φίλτρα, λειτουργικά με μεγάλους δείκτες προστασίας (SPF) κατά της UVA και της UVB ακτινοβολίας, καθώς και υδατοαπωθητικούς παράγοντες και πολυμερή. Απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες και σε όλους όσοι αποζητούν τον ήλιο.

Προϊόντα τεχνητού μαυρίσματος

Περιλαμβάνουν:

• Όσα περιέχουν διυδροξυακετόνη για τεχνητό μαύρισμα,
• Επιταχυντές μαυρίσματος και
• Προϊόντα τεχνητής βαφής στα ινστιτούτα

 Προϊόντα μακράς καθημερινής προστασίας

Περιέχουν φίλτρα UV, φυτικά (botanicals), αντιοξειδωτικά (βιταμίνες) και άλλα φυσικά συστατικά, που όμως έχουν και τις περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Σε ότι αφορά τα φίλτρα διακρίνονται σε:

• Οργανικά (γνωστά παλαιότερα ως συνθετικά) και ανόργανα (φυσικά) φίλτρα, με περιεχόμενο κινναμωειδή, βενζοφαινόνες κ.ά. για τα οργανικά και διοξείδιο τιτανίου και οξείδιο ψευδαργύρου για τα φυσικά.

Πώς διαλέγουμε ένα αντηλιακό ;

Η επιλογή βασίζεται στον φωτότυπό μας (ο τρόπος που το δέρμα του καθενός αντιδρά στην ηλιακή ενέργεια), την ένταση των ακτινών στην περιοχή, τον χρόνο που περνά κάποιος κάτω από τον ήλιο και τη μορφή του αντηλιακού που αναλογεί στις παραμέτρους αυτές.

Σε ότι αφορά τους δείκτες προστασίας (SPF) οι φωτότυποι Ι και ΙΙ (οι λευκοί κοκκινομάλληδες που καίγονται εύκολα χωρίς να μαυρίζουν και οι ξανθοί που μαυρίζουν ελαφρά) χρησιμοποιούν SPF50+, ο φωτότυπος ΙΙΙ (μερικές φορές καίγεται) SPF 30+ και οι υπόλοιποι φωτότυποι, IV, V και VI (μαυρίζουν εύκολα και καίγονται σπάνια ή ποτέ), δείκτες προστασίας έως 15.

Φωτοπροστασία σημαίνει:

• Προστατευτικά ρούχα, καπέλο, γυαλιά και προγραμματισμός αθλητικών και άλλων δραστηριοτήτων μετά τις 17:00.
• Εκπαίδευση των παιδιών από πολύ νωρίς να χρησιμοποιούν το αντηλιακό όπως την οδοντόπαστά τους.
• Επιλογή αντηλιακού ανάλογα με τον φωτότυπο του κάθε ατόμου, που στο προειδοποιητικό σήμα του ήλιου (ερύθημα) πρέπει να αποσύρεται σε υπόστεγο.
• Εφαρμογή του αντηλιακού σε στεγνό και καθαρό δέρμα 30min πριν την έκθεση στον ήλιο και ανανέωση κάθε 1-2 ώρες. Επίσης, το ηλιόλουτρο να αποφεύγεται τις ώρες 11:00-16:30.
• Όσοι παίρνουν φάρμακα ας ρωτούν τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό τους, καθώς ορισμένα από αυτά μπορεί να προκαλέσουν φωτοδερματοπάθειες.
• Να μην ξεχνάμε ότι βλαπτική ακτινοβολία προσβάλλει το δέρμα και σε συννεφιά ή από ανάκλαση από τη λευκή άμμο, το νερό της πισίνας ή της θάλασσας, την τέντα, το γκαζόν κ.ά.
• Να θυμόμαστε ακόμη ότι τα αντηλιακά με φυτικά συστατικά μπορεί να προκαλέσουν περισσότερες δερματικές αντιδράσεις από τα αντηλιακά με οργανικά ή/και ανόργανα φίλτρα.
• Δεν υπάρχει αντηλιακό που παρέχει 100% προστασία. Παρ’ όλα αυτά:

Η χρήση αντηλιακού με την επισήμανση κατά της UVA και της UVB, δηλαδή ευρέως φάσματος, πρέπει να είναι συνεχής γιατί η βλαπτική υπεριώδης ακτινοβολία μας βρίσκει παντού, αφού δεν πάμε εμείς στον ήλιο εκείνος έρχεται προς εμάς.