Νεώτερες Επιστημονικές εξελίξεις για την ΧΑΠ από το Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS)

Της Σοφίας Νέτα, Βαρκελώνη, αποστολή

Το 4 - 10% των ενηλίκων στην Ευρώπη, κυρίως άνω των 40 ετών, υπολογίζεται ότι πάσχει σήμερα από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα επόμενα 10 χρόνια αναμένεται αύξηση του αριθμού των θανάτων από τη νόσο κατά 30% αν δεν παρθούν δραστικά μέτρα για την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου. Το κάπνισμα παραμένει η κύρια εμφάνιση της νόσου, ενώ υψηλά ποσοστά εμφανίζονται και σε όσους έχουν εκτεθεί για χρόνια λόγω της εργασίας τους σε χώρους με σκόνη και καπνό. Οριστική θεραπεία της νόσου δεν υπάρχει, όμως τα σύγχρονα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα προσφέρουν σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Δυστυχώς πολλές νέες και αποτελεσματικές θεραπείες δεν έχουν κυκλοφορήσει στη χώρα μας, παρότι κυκλοφορούν εδώ και μήνες σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Οι πάσχοντες στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 500.000 όμως οι μισοί περίπου δεν το γνωρίζουν.

Νέα δεδομένα παρουσιάστηκαν για την άπαξ ημερησίως χορηγούμενη ερευνητική ουσία QVA149, βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο της Novartis, τα οποία έδειξαν σημαντική βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας, της δύσπνοιας και της ποιότητας ζωής των ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), συγκριτικά με όλες τις υπό σύγκριση ουσίες. Τα δεδομένα αποτελούν μέρος των 39 περιλήψεων (posters) που παρουσιάστηκαν στο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας ( ERS ) στη Βαρκελώνη.

«Εκτιμάται ότι 210 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν παγκοσμίως από ΧΑΠ, η οποία αναμένεται να είναι η τρίτη κύρια αιτία θανάτου ως το 2020. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν ότι είναι πραγματικά δύσκολο να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα της ΧΑΠ - ακόμη και αν λαμβάνουν ήδη θεραπεία», δήλωσε ο Tim Wright , επικεφαλής Ανάπτυξης της Novartis Pharmaceuticals. «Η Novartis εκφράζει την ικανοποίησή της που αυτές οι νέες αναλύσεις υποστηρίζουν περαιτέρω την αποτελεσματικότητα της διπλής θεραπείας, η οποία έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων».

Τα πρώτα αποτελέσματα από μια ανάλυση δεδομένων 4.891 ασθενών με ΧΑΠ του προγράμματος κλινικής δοκιμής IGNITE ( μελέτες SHINE, ILLUMINATE και SPARK) έδειξαν ότι η QVA149 προσέφερε ανώτερη, ταχεία και παρατεταμένη βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας και σημαντική μείωση της δύσπνοιας, συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο, αποτελέσματα που ίσχυσαν κατ’ όλη τη διάρκεια των δοκιμών.
Η υπό αξιολόγηση, σε πρόγραμμα κλινικών μελετών στο οποίο συμμετέχουν πάνω από 10.000 ασθενείς, ουσία QVA149 είναι ένας συνδυασμός σταθερής δόσης δύο βρογχοδιασταλτικών, της μηλεϊνικής ινδακατερόλης (ενός β2-αδρενεργικού αγωνιστή μακράς δράσης - LABA ) και του βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου (ενός μακράς δράσης μουσκαρινικού ανταγωνιστή). Και τα δύο χρησιμοποιούνται σήμερα από τους επαγγελματίες υγείας ως μεμονωμένες θεραπείες της ΧΑΠ.

Η ουσία QVA149 έλαβε πρόσφατα θετική γνωμοδότηση για έγκριση από την Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), τον Ιούλιο του 2013, ως βρογχοδιασταλτική θεραπεία συντήρησης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ενήλικες ασθενείς με ΧΑΠ .

Πρόσθετα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο ERS

Μια νέα αξιολόγηση ασθενών με μέτρια έως σοβαρή ΧΑΠ της μελέτης BLAZE έδειξε ότι η QVA149 παρείχε σημαντικές βελτιώσεις στην αναφερθείσα από τους ασθενείς δύσπνοια σε σύγκριση με το τιοτρόπιο 18 mcg.

Τα κλινικά δεδομένα για το βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου που παρουσιάστηκαν στο ERS αφορούσαν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ουσίας από τη μελέτη SPARK. Στην 64η εβδομάδα, το άπαξ ημερησίως γλυκοπυρρόνιο 50 mcg έδειξε παρόμοια αποτελεσματικότητα με το τιοτρόπιο 18 mcg στη μείωση του ποσοστού των παροξυσμών, στη βελτίωση της λειτουργίας των πνευμόνων και την σχετιζόμενη με τη υγεία ποιότητα ζωής, και στη μείωση της χρήσης φαρμάκων σε ασθενείς με σοβαρή έως πολύ σοβαρή ΧΑΠ.

Σε αναλύσεις από τη μελέτη SPARK το βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο 50 mcg (μέσω Breezhaler®) έδειξε προφίλ ασφάλειας σε ασθενείς με σοβαρή έως πολύ σοβαρή ΧΑΠ που ήταν παρόμοια με το τιοτρόπιο 18 mcg (μέσω HandiHaler ®).

Τα αποτελέσματα αυτά βασίζονται σε δεδομένα των φάσης ΙΙΙ μελετών GLOW για το βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο, που είχαν ήδη παρουσιαστεί και παρέχουν περαιτέρω στοιχεία για την άπαξ ημερησίως επιλογή LAMA σε ασθενείς με ΧΑΠ .

Αντικείμενο έρευνας στο πρόγραμμα κλινικών μελετών Φάσης ΙΙΙ IGNITE αποτέλεσε η ουσία QVA149 για τη θεραπεία ασθενών με ΧΑΠ ως εισπνεόμενη, άπαξ ημερησίως μηλεϊνικής ινδακατερόλης και βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο. Το IGNITE είναι ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή προγράμματα κλινικών δοκιμών για τη ΧΑΠ, που περιλαμβάνει 11 συνολικά μελέτες (ILLUMINATE, SHINE, BRIGHT, ENLIGHTEN, SPARK, BLAZE, ARISE, BEACON, RADIATE, LANTERN, FLAME) με περισσότερους από 10.000 ασθενείς από 52 χώρες. Οι πρώτες 8 μελέτες (ILLUMINATE, SHINE, BRIGHT, ENLIGHTEN, SPARK, BLAZE, ARISE, BEACON) ολοκληρώθηκαν το 2012. Οι μελέτες σχεδιάστηκαν για να διερευνήσουν την αποτελεσματικότητα , την ασφάλεια και την ανεκτικότητα , την πνευμονική λειτουργία, την αντοχή στην άσκηση, τις εξάρσεις, τη δυσκολία στην αναπνοή και την ποιότητα της ζωής των ασθενών που έλαβαν θεραπεία με QVA149.

Τα αποτελέσματα των δοκιμών IGNITE φάσης ΙΙΙ έδειξαν στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις στη βρογχοδιαστολή με QVA149 σε σχέση με τις θεραπείες σύγκρισης που χρησιμοποιούνται ευρέως ως ενδεδειγμένες θεραπείες. Τα δεδομένα έδειξαν ότι η QVA149 βελτίωσε σημαντικά τη βρογχοδιαστολή σε σύγκριση με τα tiotropium 18 mcg , SFC 50 mcg/500 mcg, μηλεϊνική ινδακατερόλη 150 mcg, βρωμιούχο γλυκοπυρόννιο 50 mcg και το εικονικό φάρμακο, παρέχοντας ταχεία έναρξης δράσης από τα πρώτα πέντε λεπτά , και παρατεταμένη βρογχοδιαστολή κατά τη διάρκεια 24ώρου, που διατηρήθηκε για έως 26 εβδομάδες. Στο πρόγραμμα μελέτης Φάσης ΙΙΙ IGNITE, η QVA149 έδειξε επίσης βελτίωση των συμπτωμάτων έναντι του εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με ΧΑΠ. Η βελτίωση των συμπτωμάτων αφορούσε τη δύσπνοια , την αντοχή στην άσκηση, τη μείωση της κατ΄ επίκλησης θεραπείας καθώς και την ποιότητα ζωής.

Στις κλινικές μελέτες, η QVA149 έδειξε ένα καλό προφίλ ασφάλειας, χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων θεραπείας (placebo, ινδακατερόλη 150 mcg, βρωμιούχο γλυκοπυρόννιο 50 mcg, τιοτρόπιο 18 mcg, SFC 50 mcg/500 mcg) στην συχνότητα των ανεπιθύμητων και σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών.