Τρίτη ηλικία: Προσοχή στις συχνές πτώσεις

Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών θα δεχτούν τη φροντίδα ενός γιατρού, λόγω ενός τραυματισμού. Οι πτώσεις αποτελούν την κύρια αιτία τραυματισμού των ηλικιωμένων ατόμων, ενώ ακολουθούν τα τροχαία ατυχήματα, τα εγκαύματα και οι τραυματισμοί από φωτιά, οι πνιγμοί και οι δηλητηριάσεις.

Στην Ευρώπη των 27 και των χωρών της ΕΟΖ (Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης), ετησίως περίπου 100.000 ηλικιωμένα άτομα θα χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας ενός τραυματισμού. Οι μισοί σχεδόν από τους θανάτους αυτούς θα οφείλονται σε πτώσεις.

Από τους ηλικιωμένους που θα υποστούν έναν τραυματισμό, οι περισσότεροι θα επιζήσουν. Ένας σοβαρός τραυματισμός, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε βραχεία ή και σε μακροπρόθεσμη φυσική αναπηρία, εκδήλωση άγχους ή και κατάθλιψης, απώλεια της εμπιστοσύνης στον εαυτό και κοινωνική απομόνωση.

Εκτός από το υψηλό κόστος στην ποιότητα της ζωής του ατόμου, η θεραπεία και η αποκατάσταση των τραυματισμών απορροφά μεγάλο μέρος των συνολικών δαπανών του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Η 1η Οκτωβρίου καθιερώθηκε από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών ως Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία (απόφαση 45/106, 1990), σε συνέχεια του Πρώτου Διεθνούς Σχεδίου Δράσης για τη Γήρανση το οποίο ανακοινώθηκε στη Βιέννη το 1982 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Συνόδου για τη Γήρανση και υιοθετήθηκε από την Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών την ίδια χρονιά.

Κύριος στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας για την Τρίτη Ηλικία είναι η ευαισθητοποίηση των κρατικών μηχανισμών αλλά και της κοινής γνώμης στις ανάγκες και τα προβλήματα των ατόμων της τρίτης ηλικίας, καθώς και η προώθηση της στρατηγικής του ΟΗΕ για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων ατόμων, η οποία συνίσταται στις αρχές της ανεξαρτησίας, της κοινωνικής συμμετοχής, της φροντίδας, της προσωπικής πληρότητας, και της αξιοπρέπειας.

Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα EUNESE (Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ασφάλεια των Ηλικιωμένων Ατόμων) αποτελεί μία πρωτοβουλία του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ), του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που υλοποιείται υπό την αιγίδα της DG SANCO (Directorate General of Health and Consumer Protection) στο πλαίσιο του Προγράμματος Δημόσιας Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κύριος στόχος του EUNESE, στο οποίο συμμετέχουν 31 εταίροι από 23 Κράτη Μέλη της ΕΕ, συνίσταται στην προαγωγή της ασφάλειας και της ευεξίας των πολιτών της τρίτης ηλικίας, κυρίως μέσα από τη συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια πρόληψης των ατυχημάτων και των τραυματισμών.

Είναι γεγονός ότι πολλοί τραυματισμοί ηλικιωμένων ατόμων μπορούν να προληφθούν με την υιοθέτηση και την εφαρμογή μιας σειράς καλών πρακτικών που μπορεί να στοχεύουν στην αύξηση της ενημερότητας του γενικού πληθυσμού για το μέγεθος του προβλήματος των τραυματισμών των ατόμων της τρίτης ηλικίας, στην προαγωγή ασφαλών συμπεριφορών μέσα από εκπαίδευση καθώς και στη δημιουργία ή/και την τροποποίηση υποδομών στους χώρους όπου ζουν και κινούνται οι ηλικιωμένοι.

Τα πιο θετικά αποτελέσματα συνήθως προκύπτουν από έναν συνδυασμό τέτοιων προληπτικών μέτρων και πρακτικών.

Τα δύο συμπληρωματικά εγχειρίδια χάραξης πολιτικής ‘Προτεραιότητες για την Ασφάλεια των Ηλικιωμένων στην Ευρώπη’ και ‘Πενταετές Στρατηγικό Πλάνο για την Πρόληψη των Ακούσιων Τραυματισμών των Ηλικιωμένων Πολιτών της ΕΕ’, που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του EUNESE, συνιστούν αντίστοιχα μία προσπάθεια καταγραφής των καλών πρακτικών καθώς και ένα πλήρες στρατηγικό πλάνο για την αποτελεσματική πρόληψη των τραυματισμών των ατόμων της τρίτης ηλικίας στα Κράτη-Μέλη της ΕΕ.

Οι έξι συστάσεις όπως αυτές διατυπώνονται στο Εγχειρίδιο Χάραξης Πολιτικής για την Πρόληψη των Ατυχημάτων Ηλικιωμένων Πολιτών των Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του EUNESE:
Κάθε Κράτος μέλος της ΕΕ και της ΕΟΖ να καταρτίσει εθνικά σχέδια δράσης για την πρόληψη των τραυματισμών των ατόμων 65+.

Οι στόχοι θα πρέπει να προσδιοριστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατό να εκτιμηθεί εάν τελικά επιτυγχάνονται. Θα πρέπει να ληφθούν προληπτικά μέτρα και να δίδονται οι σχετικές αναφορές σε ετήσια βάση. Η ύπαρξη μιας διυπουργικής επιτροπής υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Υγείας θα μπορούσε να διευκολύνει τον συντονισμό των δράσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ:

• Κάθε Κράτος μέλος της ΕΕ και της ΕΟΖ να καθιερώσει συστήματα καταγραφής τραυματισμών από τα οποία θα μπορούν να προκύψουν έγκυρα και αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα για τους τραυματισμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι τέτοια συστήματα υφίστανται και λειτουργούν. Με τον τρόπο αυτό θα είναι εφικτή η σύγκριση των δεδομένων μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, η παρακολούθηση της κατάστασης όσον αφορά τους τραυματισμούς και ο εντοπισμός των παραγόντων κινδύνου, στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα.
• Κάθε Κράτος μέλος της ΕΕ και της ΕΟΖ να καταγράψει τους θανάτους ηλικιωμένων ατόμων με βάση μια κωδικοποίηση κοινή για όλα τα Κράτη, διασφαλίζοντας ότι θα είναι δυνατή η σύγκριση των δεικτών θνησιμότητας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Για το λόγο αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα πρέπει να αυξήσει τις προσπάθειές του προς την κατεύθυνση της δημιουργία μιας κοινής κατανόησης του συστήματος κωδικοποίησης και να ελέγχει την ποιότητα των στατιστικών δεδομένων.
• Κάθε Κράτος μέλος της ΕΕ και της ΕΟΖ να δημιουργήσει κατάλληλες υποδομές για την διεξαγωγή έρευνας για τους τραυματισμούς σε ηλικιωμένα άτομα: για την κατανόηση των αιτιών που προκαλούν τους τραυματισμούς, την ανάπτυξη προληπτικών μέτρων, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή παρεμβάσεων και την αξιολόγηση παρεμβάσεων ως προς το κόστος τους.
• Κάθε Κράτος μέλος της ΕΕ και της ΕΟΖ να δημιουργήσει δίκτυα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο για την προώθηση της εφαρμογής αποδεδειγμένα καλών πρακτικών για την μείωση των τραυματισμών σε άτομα τρίτης ηλικίας.
  Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας:www.euroipn.org/eunese/