Δραματικά αυξάνεται η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Της ΣΟΦΙΑΣ ΝΕΤΑ

Μια από τις μοιραίες επιπτώσεις του καπνίσματος είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), από την οποία υπολογίζεται ότι σήμερα πάσχουν περισσότεροι από 350.000 Έλληνες, ενώ άλλοι 350.000 είναι σε μεγάλο κίνδυνο να αναπτύξουν τη νόσο τα επόμενα 10 χρόνια αν συνεχίσουν να καπνίζουν.

Οι καπνιστές πεθαίνουν κατά μέσο όρο 5-10 χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τους μη καπνιστές,ενώ η Ελλάδα είναι η Χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό καπνιστών- περίπου 50% των ενηλίκων. Οι πιθανότητες θανάτου από Χ.Α.Π έχουν γίνει πλέον διπλάσιες και σε πολλές περιπτώσεις τριπλάσιες σε σχέση με τις παθήσεις της καρδιάς.

Τα παραπάνω ανέφεραν σε συνέντευξη τύπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Χ.Α.Π, όπως έχει οριστεί η 14η Νοεμβρίου οι Ουρανία Αναγνωστοπούλου, Γ.Γ της Πνευμονολογικής Εταιρείας, Διευθύντρια της 8ης Πνευμονολογικής Κλινικής του ‘Σωτηρία’.Ο Επαμ.

Κοσμάς, επικεφαλής της ομάδας Χ.Α.Π και Διευθυντής της 3ης Πνευμονολογικής Κλινικής του ‘Σωτηρία’ και ο Νικόλαος Τζανάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανησυχεί γιατί η νόσος παρουσιάζει δραματική (150%) αύξηση τα τελευταία χρόνια.Πλέοναφορά περίπου 450 εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη και είναι η αιτία θανάτου για περισσότερα από 3.000.000 άτομα τον χρόνο.

Η Χ.Α.Π σκοτώνει κάθε χρόνο περισσότερους ανθρώπους από ότι ένας Παγκόσμιος Πόλεμος.

Το πιο ανησυχητικό σημείο είναι η δραματική αύξηση της νόσου και των θανάτων από αυτή. Ενώ σε όλα τα άλλα μείζονα αίτια θανάτων (στεφανιαία νόσος, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια) έχει σημειωθεί σαφής πτωτική τάση στις προηγμένες κοινωνίες με την κατάλληλη ενημέρωση- πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία τους,με τη ΧΑΠ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, αφού παρατηρείται θεαματική αύξηση.

Ενώ το 1990 κατείχε παγκοσμίως την 6η θέση ως αίτιο θανάτου, ήδη βρίσκεται στην 4η και προβλέπεται ότι θα ‘αναρριχηθεί στην 3η θέση μέχρι το 2020.

Είναι πάντως ενθαρρυντικό το ότι η διακοπή της βλαπτικής συνήθειας, ακόμη και στην ηλικία των 50 ετών, μπορεί να περιορίσει στο μισό τον κίνδυνο θανάτου. Μελέτη 50 ετών στην Βρετανία έδειξε ότι αν οι άνθρωποι κόψουν τη συνήθεια αυτή στην ηλικία των 30 ετών, μπορεί να αποτρέψουν σχεδόν κάθε κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Στην ίδια μελέτη αποδείχτηκε ότι το συνεχές κάπνισμα διπλασιάζει τη θνησιμότητα, στους μεσήλικες και στους ηλικιωμένους.

Πώς μπορεί να ελεγχθεί η νόσος

Η νόσος μπορεί να ελεγχθεί πλήρως αν το βασικό της αίτιο, το κάπνισμα μειωθεί ή εξαλειφθεί. Τονίζεται ότι σήμερα η νόσος θεωρείται θεραπεύσιμη με ειδικά φάρμακα με μορφή εισπνοών, αλλά χρειάζεται πρώτα από όλα να διαγνωστεί.

Ο πρωινός, τα πρώτα χρόνια, βήχας, η αποβολή πτυέλων και αργότερα η δύσπνοια, η δυσκολία στην αναπνοή, που προκαλείται αρχικά στο περπάτημα, αλλά προοδευτικά και στην παραμικρή κίνηση είναι τα κυριότερα συμπτώματα της ασθένειας.

Αν κάποιος συγκεντρώνει τρία από τα παρακάτω 5 στοιχεία: κάπνισμα, ηλικία πάνω από 40, βήχα, αποβολή πτυέλων ή δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή) κατά πάσα πιθανότητα έχει προσβληθεί από τη νόσο και πρέπει άμεσα να εξεταστεί από πνευμονολόγο και να κάνει σπιρομέτρηση, την ειδική εξέταση που διαγιγνώσκει την νόσο.

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συνιστά:

• Όλοι οι καπνιστές πρέπει να κάνουν κάθε χρόνο μία σπιρομέτρηση (εξέταση αναπνοής ειδική για τη διάγνωση της ΧΑΠ).
• Καπνιστές με βήχα ή φλέγματα ή δύσπνοια έχουν μεγάλες πιθανότητες να πάσχουν ήδη από Χ.Α.Π και πρέπει να επισκεφθούν άμεσα γιατρό και να διακόψουν το κάπνισμα.
• Τα φάρμακα που υποβοηθούν τη διακοπή καπνίσματος να χορηγούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία χωρίς επιβάρυνση για τον καπνιστή.
• Οι πάσχοντες πρέπει να μπουν σε ειδικό πρόγραμμα θεραπείας με εισπνεόμενα φάρμακα, πιθανόν φυσιοθεραπεία κλπ.
• Να δημιουργηθούν ειδικές κινητές υγειονομικές μονάδες με πνευμονολόγους που θα ενημερώνουν τους πολίτες σε όλη τη χώρα και θα διαγνώσουν με ειδικά ερωτηματολόγια και με σπιρομέτρηση τους πάσχοντες.

Η Χ.Α.Π είναι ένα χρόνιο νόσημα που διαρκεί για αρκετά χρόνια με πολλές ιατρικές επισκέψεις, εισαγωγές στο νοσοκομείο, με ανάγκη για συνεχή φαρμακευτική αγωγή, οξυγονοθεραπεία στο σπίτι καθώς και χρήση και άλλων αναπνευστικών συσκευών (νεφελοποιητής, αναπνευστήρας).

Είναι βασική αιτία πρόωρης συνταξιοδότησης για λόγους υγείας και στο τελικό της στάδιο είναι μία βαριά νόσος που χρειάζεται ακόμη και νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και καταλήγει σε πρόωρο θάνατο. Από όλα αυτά γίνεται φανερό ότι η Χ.Α.Π είναι ένα πολύ δαπανηρό νόσημα, το οποίο εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει σε χρεωκοπία ακόμη και τα πιο εύρωστα συστήματα υγείας.

Εκτιμάται ότι τα ποσά που δαπανά το κράτος για αποκατάσταση των νοσούντων από Χ.Α.Π είναι πλέον πενταπλάσια από αυτά που χρειάζονται για την έγκυρη ενημέρωση και πρόληψη, η οποία λόγω αδράνειας δεν γίνεται με συστηματικό τρόπο.

Στη συνέντευξη τονίστηκε ότι σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν μόνο δύο κέντρα αποκατάστασης στην Αθήνα και ένα κατά τρόπο ημιτελή στην Θεσσαλονίκη, με αποτέλεσμα οι λίστες αναμονής να ξεπερνούν τους 6 μήνες. Οι κ.κ. Κοσμάς και Τζανάκης επεσήμαναν ότι πρέπει να γίνουν άλλα τρία τουλάχιστον κέντρα αποκατάστασης για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το μεγάλο πρόβλημα.

Στην διάρκεια των Παγκόσμιων Ημερών Χ.Α.Π της 5ετίας 2002-2006 που διοργανώθηκαν από την Ομάδα Χ.Α.Π της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας σε όλη την επικράτεια, διανεμήθηκαν περίπου 52.000 ενημερωτικά φυλλάδια. Όλη αυτή η προσπάθεια έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς, δεδομένου ότι το επίπεδο ενημέρωσης των απλών πολιτών για την Χ.Α.Π έχει υπερδιπλασιαστεί (από το 13% των ερωτηθέντων που γνώριζαν την Χ.Α.Π το 2002, φτάσαμε στο 29% το 2005).

Ταυτόχρονα έχουν γίνει αρκετές παρουσιάσεις για τη Χ.Α.Π είτε σε εκπομπές Υγείας της τηλεόρασης είτε σε σελίδες και ένθετα υγείας εφημερίδων. Αυτή η κατακόρυφη αύξηση της ενημέρωσης, εκτός από την άοκνη προσπάθεια των γιατρών δείχνει την δυναμική και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα ΜΜΕ.

Στο ιδιαίτερα φιλόδοξο Πρόγραμμα Έγκαιρης Διάγνωσης της Χ.Α.Π (το οποίο περιλαμβάνει ενημερωτικές ομιλίες και σπιρομετρήσεις σε Δήμους, Υπηρεσίες Δημοσίου & Ιδιωτικού Τομέα, ΚΑΠΗ, Συλλόγους και άλλους φορείς και τελείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας με συνδιοργάνωση από τους τοπικούς Ιατρικούς Συλλόγους, Δήμους και με την τεχνική & οικονομική υποστήριξη των φαρμακευτικών εταιρειών Boehringer και Pfizer) που διεξάγεται εδώ και 3 χρόνια σε όλη την Ελλάδα, περίπου 7500 άνθρωποι έχουν υποβληθεί μέχρι τώρα σε σπιρομέτρηση.

Το 14% από αυτούς μέσης ηλικίας 54 ετών διαγνώσθηκε ότι πάσχουν από Χ.Α.Π και από αυτούς το 62% δεν το γνώριζε.

Ταυτόχρονα, πραγματοποιείται ετησίως σε όλη την χώρα ένας αριθμός περίπου 20-25 επιστημονικών εκδηλώσεων υπό την αιγίδα της Ομάδας Χ.Α.Π της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, που έχει στόχο την εκπαίδευση 400-500 μη πνευμονολόγων γιατρών πρωτοβάθμιας φροντίδας (γενικοί γιατροί, παθολόγοι) ώστε να μπορούν να ‘υποψιαστούν ‘ τη νόσο στα αρχικά της στάδια, εκεί όπου οι πιθανότητες αντιμετώπισής της είναι πολύ καλύτερες.

Σε αυτόν τον άξονα, η Ελληνική Εταιρεία Γενικών Ιατρών (ΕΛΕΓΕΙΑ) με την συνδρομή της Ομάδας Χ.Α.Π έχουν προχωρήσει σε μία πρωτοποριακή σειρά διαλέξεων για την Χ.Α.Π μέσω Internet την οποία παρακολουθούν ζωντανά γενικοί γιατροί από Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Αγροτικά Ιατρεία, Ιδιωτικά Ιατρεία κλπ σε όλη την Ελλάδα.

Ενημέρωση για όλους στην Αθήνα

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας συμμετέχει ενεργά στην Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χ.Α.Π και διοργανώνει σε πολλές πόλεις της χώρας (Αθήνα, Ηράκλειο, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Λάρισα) εκδηλώσεις ενημέρωσης του κοινού σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.

Ειδικά στην Αθήνα, καλεί όσους καπνιστές επιθυμούν να πληροφορηθούν για τη νόσο να έλθουν στην Πλατεία Συντάγματος (αρχές Ερμού) την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα. Εκεί θα τους διανεμηθούν φυλλάδια, θα απαντήσουν σε ειδικά ερωτηματολόγια θα εξετασθούν και θα ενημερωθούν από πνευμονολόγους, μέλη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.

Ο σκοπός της ημέρας αυτής είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με την ασθένεια αυτή, τα συμπτώματα, τις επιπτώσεις της αλλά και τους τρόπους διάγνωσης και θεραπείας.