Μήπως είστε υποψήφια μητέρα υψηλού κινδύνου;

Ο χειρότερος εφιάλτης για κάθε γυναίκα που λαχταρά να σφίξει στην αγκαλιά της ένα παιδί είναι να υπάρξει κάποια επιπλοκή στην εγκυμοσύνη της που θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του.

Τέτοιου είδους επιπλοκές μπορεί να συμβούν εξαιτίας πολλών παραγόντων - και όταν αυτοί οι παράγοντες υπάρχουν πριν από την εγκυμοσύνη, τότε οι γιατροί μιλούν για μια «υποψήφια μητέρα υψηλού κινδύνου». Αν και ο χαρακτηρισμός αυτός ακούγεται απειλητικός, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ο τρόπος που έχουν οι γιατροί για να εξασφαλίζουν ότι η μητέρα θα λάβει από όλους - του εαυτού της συμπεριλαμβανομένου - όλη την προσοχή που χρειάζεται.

«Οι παράγοντες που μπορεί να θέσουν σε υψηλό κίνδυνο μια εγκυμοσύνη θα μπορούσαν να χωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες: στα υπάρχοντα προβλήματα υγείας, την ηλικία, τους παράγοντες του τρόπου ζωής και τις συνθήκες της εγκυμοσύνης», λέει ο Δρ. Βασίλειος Αθανασίου, MD, Ph.D. μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος, επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών.

Μερικά από τα προβλήματα υγείας που μπορεί να επιπλέξουν μια κύηση είναι:

• Υπέρταση (όταν δεν ελέγχεται ικανοποιητικά μπορεί να προκαλέσει νεφρικές βλάβες στην γυναίκα και να αυξήσει τον κίνδυνο προεκλαμψίας)
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αποβολής, διαβήτη κυήσεως, προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού)
• Σακχαρώδης διαβήτης (αν είναι αρρύθμιστος μπορεί να οδηγήσει σε γενετικές ανωμαλίες του εμβρύου)
• Νεφροπάθεια (σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αποβολής)
• Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αποβολής, μερικά αυτοάνοσα βελτιώνονται και άλλα επιδεινώνονται σε περίπτωση εγκυμοσύνης, ενώ ορισμένα φάρμακα για αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να είναι επιβλαβή για το έμβρυο)
• Θυρεοειδοπάθειες (π.χ. ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός που δεν αντιμετωπίζονται σωστά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο έμβρυο, όπως καρδιακή ανεπάρκεια)
• Προβλήματα βάρους (π.χ. η παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη ή υπέρτασης κυήσεως, ενώ το υπερβολικά χαμηλό σωματικό βάρος της γυναίκας μπορεί να είναι επιζήμιο για την ίδια και το έμβρυο).
• Νευρολογικά και αιματολογικά προβλήματα (π.χ. η επιληψία, τα ψυχικά νοσήματα και η αναιμία μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα).

«Η ηλικία της γυναίκας επίσης είναι σημαντική, με τις κυήσεις στην εφηβεία και εκείνες μετά τα 35 έτη να θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Μια έφηβη που μένει έγκυος έχει αυξημένες πιθανότητες υπέρτασης, αναιμίας και πρόωρου τοκετού. Αντίστοιχα, η εγκυμοσύνη μετά τα 35 έτη, ειδικά όταν είναι η πρώτη για τη γυναίκα, συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα καισαρικής, παρατεταμένου τοκετού ή εμβρύου με χρωμοσωμικές ανωμαλίες (π.χ. σύνδρομο Ντάουν)» λέει ο Δρ. Αθανασίου.

Από τους παράγοντες του τρόπου ζωής, οι πιο ριψοκίνδυνοι είναι το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ. Το ιδανικό είναι να τα αποφεύγει η γυναίκα και τα δύο, γιατί συνδέονται με σοβαρά προβλήματα όπως η αυξημένη πιθανότητα γενετικών ανωμαλιών, η εμβρυϊκή διαταραχή του φάσματος του αλκοόλ (FASD), το σύνδρομο αιφνίδιου εμβρυϊκού θανάτου, νοητικά προβλήματα κ.ά.
Από τους παράγοντες της ίδιας της εγκυμοσύνης, τέλος, οι πολύδυμες κυήσεις, ο διαβήτης κύησης και η προεκλαμψία θέτουν την γυναίκα σε υψηλό κίνδυνο για επιπλοκές και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Είναι επίσης πιθανό το ατομικό ιστορικό καισαρικής τομής, απόκτησης προηγούμενου μωρού με χαμηλό σωματικό βάρος ή πρόωρου τοκετού, να δημιουργήσουν πρόσθετους προβληματισμούς για την παρούσα εγκυμοσύνη.

Τι να κάνετε

Είτε ξέρετε εκ των προτέρων ότι έχετε μία εγκυμοσύνη υψηλού κινδύνου είτε θέλετε να εξασφαλίσετε μία ομαλή εγκυμοσύνη, καλό είναι να τηρήσετε κάποιους βασικούς κανόνες προστασίας, συνιστά ο Δρ. Αθανασίου.
Ο πρώτος είναι να κάνετε όλες τις απαιτούμενες εξετάσεις πριν μείνετε έγκυος, για να εξασφαλίσετε ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα που μπορεί να το βρείτε αργότερα μπροστά σας. Αν ήδη αντιμετωπίζετε πρόβλημα υγείας, φροντίστε να κάνετε σωστά τη θεραπεία που έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός, και να ενημερώσετε λεπτομερώς τον μαιευτήρα-γυναικολόγο σας για τη θεραπεία που κάνετε.

Αν υποβάλλεστε σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, συζητήστε με τον γιατρό σας πόσα έμβρυα θα σας εμφυτεύσει, επιλέγοντας τον μικρότερο δυνατό αριθμό ώστε να μειωθεί η πιθανότητα πολύδυμης κύησης.

Μετά την επίτευξη εγκυμοσύνης, μην αμελήσετε κανένα προγραμματισμένο ραντεβού με τον μαιευτήρα σας, για να κάνετε στην ώρα τους τον απαιτούμενο έλεγχο του εμβρύου και της υγείας σας. Αν νιώθετε αγωνία για την έκβαση της εγκυμοσύνης σας, συζητήστε το με τον μαιευτήρα σας, γιατί το άγχος είναι επιβαρυντικός παράγοντας για εσάς και για το έμβρυο.
Φροντίστε ακόμα να τρέφεστε υγιεινά, τηρώντας τις συμβουλές του γιατρού σας εάν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας και του μαιευτήρα για το τι πρέπει να προσέξετε στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Βάλτε επίσης «φρένο» στην όρεξή σας για να μην πάρετε πολλά κιλά κατά την εγκυμοσύνη: «η άποψη ότι η έγκυος πρέπει να τρώει για δύο είναι ένας μεγάλος, επικίνδυνος μύθος», υπογραμμίζει ο Δρ. Αθανασίου.

Καλό είναι, τέλος, να συζητήσετε με τον μαιευτήρα σας ποια συμπτώματα θα πρέπει να σας προβληματίσουν και τι πρέπει να κάνετε εάν τα παρουσιάσετε. Τέτοια συμπτώματα είναι, για παράδειγμα, το αίμα από τον κόλπο, η επίμονη κεφαλαλγία, τα υδαρή εκκρίματα από τον κόλπο, η μειωμένη δραστηριότητα του εμβρύου, ο πόνος και οι κράμπες χαμηλά στην κοιλιά, ο πόνος ή το αίσθημα καύσου κατά την ούρηση, οι διαταραχές οράσεως κ.λπ.
Μια υψηλού κινδύνου εγκυμοσύνη μπορεί να έχει πολλά σκαμπανεβάσματα, αλλά με την κατάλληλη φροντίδα και εγρήγορση μπορεί να εξελιχθεί ομαλά.