Φυσιοθεραπεία στο σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα: Εξίσου αποτελεσματική με το χειρουργείο;

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Orthopedic & Sports Physical Therapy,  η φυσιοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική με τη χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα. Ερευνητές από την Ισπανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατέδειξαν ότι ένα χρόνο μετά τη θεραπεία, οι ασθενείς με το  σύνδρομο που ακολούθησαν πρόγραμμα φυσιοθεραπείας πέτυχαν αποτελέσματα συγκρίσιμα με εκείνα ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση. Επιπλέον, εμφάνισαν ταχύτερη βελτίωση στον ένα μήνα θεραπείας, συγκριτικά με τους ασθενείς που ακολούθησαν τη χειρουργική προσέγγιση για τη θεραπεία της πάθησης.

«Το μέσο νεύρο, που ελέγχει την κίνηση και την αίσθηση στον αντίχειρα και στα πρώτα τρία δάχτυλα, διέρχεται, μαζί με αρκετούς τένοντες, από το αντιβράχιο στο χέρι μέσα από ένα μικρό χώρο στον καρπό που ονομάζεται καρπιαίος σωλήνας. Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα οφείλεται στη συμπίεση του μέσου νεύρου και προκαλεί πόνο, μούδιασμα και αδυναμία στον καρπό και στο χέρι. Αυτή η συμπίεση μπορεί να προέλθει από οίδημα, αλλά και από πολλές άλλες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων ασθενειών όπως ο υποθυρεοειδισμός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο διαβήτης», μας εξηγεί ο φυσιοθεραπευτής – χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς.

Όμως, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών, ειδικά όταν αυτές εκτελούνται με τον καρπό στραμμένο προς τα κάτω και τα χέρια χαμηλότερα από τους καρπούς (π.χ. πληκτρολόγηση) είναι η συνηθέστερη αιτία πρόκλησής του. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το 50% σχεδόν όλων των τραυματισμών που σχετίζονται με την εργασία συνδέονται με αυτό το σύνδρομο. Γενικά, είναι μια πολύ συχνή πάθηση που “δείχνει μια προτίμηση” στις γυναίκες.

Η θεραπεία του διαφέρει αναλόγως της σοβαρότητας του συνδρόμου και είναι συντηρητική ή χειρουργική. Στα αρχικά στάδια συστήνεται συντηρητική αντιμετώπιση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ορισμένοι ειδικοί προωθούν τη χρήση πολλαπλών θεραπευτικών προγραμμάτων για την επίτευξη γρήγορης επαναφοράς σε προγενέστερο επίπεδο λειτουργικότητας και ως εκ τούτου εργασίας, τα οποία περιλαμβάνουν ανάπαυση, νάρθηκα, εκπαίδευση, άσκηση, τεχνικές κινητοποίησης, βιταμίνες Β, αλλαγές στην εργασία και εργονομικές τροποποιήσεις ή/και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Παρόλο, όμως, που η χειρουργική επέμβαση αποτελεί θεραπευτική επιλογή όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και έχουν αποτύχει οι συντηρητικές μέθοδοι, περισσότερο από το ένα τρίτο των ασθενών δεν επιστρέφουν σύντομα στην εργασία μετά από την υποβολή τους σε επέμβαση.

Ο Dr. César Fernández de las Peñas, PT, PhD, DMSc, του Τμήματος Φυσικοθεραπείας, Επαγγελματικής Θεραπείας, Αποκατάστασης και Φυσικής Ιατρικής στο Universidad Rey Juan Carlos της Ισπανίας, και οι συνεργάτες του μελέτησαν περιπτώσεις 100 γυναικών με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Οι 50 από αυτές αντιμετώπισαν συντηρητικά την πάθησή τους, ακολουθώντας φυσιοθεραπευτικά προγράμματα και οι υπόλοιπες 50 υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση. Οι ασθενείς που ανατέθηκαν στη φυσιοθεραπευτική ομάδα δέχθηκαν θεραπεία με μαλάξεις που επικεντρώθηκαν στον λαιμό και στο μέσο νεύρο για 30 λεπτά, μία φορά την εβδομάδα και με ασκήσεις stretching που εκτελούσαν οι ίδιες στο σπίτι.

Μετά από ένα μήνα, οι ασθενείς στην ομάδα φυσιοθεραπείας είχαν καλύτερη λειτουργικότητα του χεριού κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων τους και καλύτερη δύναμη σύλληψης/πιασίματος (grip strength)  μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη, συγκριτικά  με τις ασθενείς που είχαν προχωρήσει σε χειρουργική επέμβαση. Σε 3, 6 και 12 μήνες μετά τη θεραπεία, οι ασθενείς στην ομάδα χειρουργικής επέμβασης δεν ήταν καλύτερα από αυτές της ομάδας φυσιοθεραπείας. Και οι δύο ομάδες παρουσίασαν παρόμοιες βελτιώσεις στη λειτουργία και τη δύναμη σύλληψης. Ο πόνος επίσης μειώθηκε σε παρόμοιο βαθμό στις ασθενείς και των δύο ομάδων. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η φυσιοθεραπεία και η χειρουργική επέμβαση για το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα παρέχουν παρόμοια οφέλη ένα χρόνο μετά τη θεραπεία.

Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι η φυσιοθεραπεία - και ιδιαίτερα ο συνδυασμός μαλάξεων του λαιμού και του μέσου νεύρου και ασκήσεων stretching - μπορεί να είναι προτιμότερη από τη χειρουργική επέμβαση. Σε κάθε περίπτωση, πάντα σύμφωνα με τους ερευνητές, θα πρέπει να αποτελεί την αρχική αντιμετώπιση του συνδρόμου.

Αυτό επισημαίνει και o Dr. César Fernández de las Peñas, ο οποίος δήλωσε ότι η συντηρητική θεραπεία μπορεί να αποτελεί την πρώτη επιλογή διαχείρισης ασθενών με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα πριν ή αντί της χειρουργικής επέμβασης. Ωστόσο, η ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι πρέπει να διεξαχθούν επιπρόσθετες έρευνες για τη γενίκευση των ευρημάτων τους.

Σύμφωνα με τον κ. Κακαβά, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι μία από τις πολλές παθήσεις που μπορεί να αντιμετωπιστεί με φυσιοθεραπεία. Άλλες είναι η αρθρίτιδα, οσφυαλγίες, ισχιαλγίες, διαστρέμματα και πλήθος χρόνιων παθήσεων. Για όλες αυτές υπάρχουν πολλές θεραπείες, όπως φάρμακα και ενέσεις. Ο λόγος όμως που δεν είναι αποτελεσματικές είναι γιατί δεν στοχεύουν στη ρίζα του προβλήματος, όπως κάνουν ορισμένες σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι. Το σύστημα αξιολόγησης και θεραπείας Fysiotek, για παράδειγμα, δεν εστιάζει απλά στο σύμπτωμα, αλλά διορθώνει το αίτιο και εκεί διαφέρει από τις συνήθεις φυσιοθεραπευτικές μεθόδους. Οι θεραπείες γίνονται κατά περίπτωση κάθε μέρα ή το λιγότερο τρεις φορές την εβδομάδα, μέχρι ο ασθενής να νιώσει σημαντική ανακούφιση. Η βελτίωση είναι αισθητή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οπότε ο ασθενής αποφεύγει τη χειρουργική επέμβαση και την ταλαιπωρία που αυτή συνεπάγεται, εξοικονομώντας χρήματα και χρόνο.